آرتیشو از جمله سبزیجاتی است که از دیرباز به عنوان غذا و دارو استفاده می‌شده است. این گیاه، دایمی بوده و بومی اروپای جنوبی است و به صورت عمده در نواحی مدیترانه‌ای و اروپای مرکزی کشت می‌شود. از جمله خواص آرتیشو نیز می‌توان به این نکته اشاره کرد که به طور سنتی به عنوان داروی تقویت کبد و همچنین ادرارآور، استفاده بسیار داشته است.
در این مطلب از سایت انگیزه پس از معرفی آرتیشو و ارزش غذایی آن، به بررسی خواص آرتیشو برای کبد، پوست، مو، لاغری و … می‌پردازیم. در آخر نیز عوارض احتمالی و نحوه مصرف آن را ارزیابی می‌کنیم.
آرتیشو (کنگر فرنگی)
آرتیشو (کنگر فرنگی-Artichoke) با نام علمی (Cynara cardunculus var. scolymus)، متعلق به خانواده کاسنیان است. این گیاه چند ساله بوده و تا حدود ۲ متر رشد می‌کند؛ غنچه‌های این گیاه، بخش خوراکی آن است. جالب است بدانید که اگر این غنچه‌ها دست نخورده باقی بمانند، شکوفا شده و به گل‌هایی به رنگ آبی روشن و بنفش تبدیل می‌شوند و در واقع کنگر فرنگی بعد از گل دادن دیگر قابل مصرف نیست.
۴۱ عکس گل نرگس با کیفیت و زیبا برای پروفایل جدید
۱۸ عکس نوشته برای رفیق های خوب و بامرام
۳۰ عکس نوزاد تازه متولد شده از دختر و پسر و دوقلوها
رابطه با خواهر زن ؛ حکم شرعی و قضایی آن را می‌دانید؟بیش از ۱۴۰ نوع آرتشیو در جهان وجود دارد که فقط ۴۰ نوع آن کاشته و مصرف می‌شوند.
طبع آرتیشو
طبیعت و مزاج آرتیشو گرم است.
ارزش غذایی آرتیشو
مواد موجود در صد گرم آرتیشو پخته شده را در جدول زیر مشاهده می‌کنید.
| ماده | میزان |
| پتاسیم | ۰ ۲۵ میلی گرم |
| سدیم | ۳۰ میلی گرم |
| آهن | ۰/۶ میلی گرم |
| فسفر | ۴۰ میلی گرم |
| کلسیم | ۲۲ میلی گرم |
| مواد نشاسته‌ای | ۵ گرم |
| مواد چرب | ۰/۱ گرم |
| آب | ۸۶ گرم |
| پروتئین | ۱/۵ گرم |
| ویتامین ب | ۲۰/۰۲ میلی گرم |
| ویتامین ب | ۱۰/۰۴ میلی گرم |
| ویتامین آ | ۴۰ واحد بین المللی |
| فیبر | ۹ گرم |
| قند | ۱ گرم |
| ویتامین ب | ۳۰/۶ میلی گرم |
| ویتامین ث | ۵/۲ میلی گرم |
| انرژی | ۱۴ کالری |
خواص آرتیشو برای درمان بیماری ها
۱. کنترل دیابت نوع یک
براساس پژوهش‌های صورت گرفته، وجود عصاره هیدروالکلی در آرتیشو، یکی از عوامل کنترل کننده دیابت نوع یک است. براساس این تحقیقات، وجود کنگر فرنگی و برگ‌های آن در سبد غذایی خانواده و در وعده‌های غذایی، می‌تواند با کاهش میزان گلوکز، کلسترول و تری‌گلیسرید خون، به جلوگیری از ابتلا به دیابت نوع یک کمک کند و در واقع مصرف آن یکی از درمان‌های سنتی دیابت محسوب می‌شود.
۲. کاهش کلسترول خون
آرتیشو دارای موادی نظیر سینارین و لاکتون است که برای پیشگیری از سنتز کلسترول مؤثر هستند و سلامت قلب را نیز حفظ می‌کنند. آرتیشو ترشح صفرا را افزایش می‌دهد و به این ترتیب باعث کاهش سطح کلسترول در خون می‌شود.
۳. جلوگیری از احتباس آب در اندام ها
این گیاه مفید حاوی اینولین و پتاسیم است و خواص دیورتیک دارد. به این معنی که حجم ادرار را افزایش داده و در واقع آب زیاد بدن را دفع می‌کند.
۴. بهبود سلامت استخوان ها
ویتامین K موجود در آرتیشو سلامت استخوان‌ها را تضمین می‌کند. این ویتامین موجب بهبود فعالیت‌های متابولیک شکل‌گیری استخوان می‌شود.
۵. بهبود عملکرد کیسه صفرا
خواص آرتیشو بر کیسه صفرا و کاهش درد شکمی و تهوع نیز به اثبات رسیده است. افزایش ترشح صفرا و افزایش دفع صفرا از دیگر خواص آرتیشو است. به علاوه آرتیشو نقش موثری در دفع سنگ کیسه صفرا دارد. در صورتی که سنگ کسیه صفرا حدود ۲ تا ۳ میلی‌گرم باشد، می‌توان با استفاده مستمر و منظم آرتیشو، آن‌ها را دفع کرد.
۶. پروبیوتیک بودن
نیمی از گلوسیدهای این ماده‌ی غذایی ناشی از اینولین است. اینولین قندی است که کاملاً جذب روده باریک نمی‌شود و سبب بیشتر شدن باکتری‌های مفید برای فلور روده می‌شود. در واقع این ماده غذایی نقش پروبیوتیک‌ها را بر عهده داشته و سبب تقویت سیستم ایمنی بدن می‌شود.
۷. کاهش فشار خون
آرتیشو به علت دارا بودن مقادیر بالای پتاسیم، به کاهش فشار خون بالا در افراد کمک کرده و سلامت قلب را تضمین می‌کند.
۸. منبع طبیعی پروتئین
این ماده منبع خوبی از پروتئین گیاهی برای گیاهخواران به شمار می‌رود.
۹. جلوگیری از سرطان
مقادیر بالای آنتی اکسیدان های موجود در آرتیشو نظیر روتین، کوئرستین، سیلیمارین و گالیک اسید، به پیشگیری و درمان سرطان کمک می‌کنند.
۱۰. تقویت سیستم ایمنی بدن
آنتی اکسیدان‌ها، فلاونوئیدها و ویتامین C موجود در آرتیشو، سیستم ایمنی بدن را تقویت کرده و خطر ابتلا به بیماری‌های ویروسی و عفونت را کاهش می‌دهند.
۱۱. بهبود عملکرد دستگاه گوارش
مقادیر بالای فیبر موجود در آرتیشو، سبب هضم بهتر غذا می‌شود. به علاوه این گیاه نفخ، حالت تهوع و سوزش سر دل را درمان کرده و برای سلامت دستگاه گوارش مفید است.
همچنین سینارین موجود در کنگر فرنگی می‌تواند تأثیر مناسبی روی تحریک تولید صفرا، تسریع حرکات روده و بهبود هضم تعدادی از چربی‌ها داشته باشد.
۱۲. از بین بردن عفونت و التهاب
مقدار بالای ویتامین C موجود در آرتیشو، به بدن کمک می‌کند که در برابر واکنش‌های التهابی مقاومت کرده و از بروز عفونت جلوگیری کند.
۱۳. جلوگیری از اسهال و یبوست
آرتیشو به علت مقادیر بالای فیبری که دارد، حرکات روده را بهبود داده و برای پیشگیری و درمان اسهال مؤثر است. همچنین مصرف آن، یک درمان خانگی برای رفع یبوست به حساب می‌آید.
۱۴. جلوگیری از آلزایمر
برخی از ویتامین‌ها نظیر ویتامین K برای سیستم عصبی بسیار مفید هستند. آرتیشو منبع غنی از این ویتامین بوده و برای تولید داروهای آلزایمر نیز استفاده می‌شود.
۱۵. درمان سندرم روده تحریک پذیر
کنگر فرنگی دارای ترکیبات گیاهی ویژه‌ای است که دارای خواص ضد اسپاسم طبیعی بوده و علائم بیماری سندروم روده تحریک‌پذیر را بهبود می‌دهد.
۱۶. افزایش عملکرد مغز
بیشتر اختلالات مغزی به علت کمبود فسفر در بدن ایجاد می‌شود. مقادیر بالای فسفر و ویتامین C موجود در آرتیشو، موجب بهبود عملکرد مغز شده و خطر ابتلا به بیماری‌های مغزی را کاهش می‌دهند.
۱۷. بهبود متابولیسم بدن
دیگران چه می‌خوانند؟تعدادی از ویتامین‌های موجود در کنگر فرنگی نظیر نیاسین، ویتامین B-۶، تیامین و پانتوتنیک اسید به بهبود فعالیت‌های متابولیک کمک می‌کنند و سلامتی بدن را نیز حفظ می‌کنند.
۱۸. خواص آرتیشو در درمان کبد چرب
- آرتیشو دارای خواص آنتی اکسیدانی است. ماده مؤثره موجود در آرتیشو مانع از انباشته شدن چربی در سلول‌های کبدی می‌شود.
- دو نوع ترکیب شامل اسید کافئیک و فلاونوئیدها در آرتیشو وجود دارد. اسید کافئیک سبب برطرف شدن چربی کبد شده و فلاونوئیدها به علت داشتن خاصیت آنتی اکسیدانی بسیار قوی، رادیکال‌های آزاد کبد را جذب و از تکثیر آن‌ها جلوگیری می‌کند.
- عصاره این گیاه، ذخایر چربی در کبد و سایر بافت‌ها را کاهش می‌دهد و با مهار آنزیم هیدروکسی متیل گلوتاریل، کوآنزیم A و ردوکتاز، باعث کاهش کلسترول در بدن می‌شود.
- عصاره برگ آرتیشو به علت دارا بودن مقادیر بالای آنتی اکسیدان، به سم‌زدایی کبد کمک می‌کند، کبد را از آسیب محافظت کرده و موجب افزایش رشد بافت‌های جدید در کبد می‌شود.
۱۹. خواص آرتیشو برای لاغری
- آرتیشو سرشار از فیبر است. فیبر احساس گرسنگی را از بین می‌برد و ریزه‌خواری را متوقف می‌کند. یک عدد آرتیشوی متوسط حدود ۴.۷ گرم فیبر دارد.
- محققان مجارستانی تحقیقاتی روی افراد چاق انجام دادند و دریافتند که شاخص توده بدنی افرادی که یک رژیم غذایی کم کالری را رعایت کرده و آب آرتیشوی غلیظ نیز نوشیده‌اند، کم شده است.
- آرتیشو یک ماده غذایی کم کالری است؛ البته به شرطی که بدون سس‌های غلیظ و چرب خورده شود. هر یک عدد آرتیشوی متوسط، حاوی کمتر از ۳۰ کالری است و از چاقی جلوگیری می‌کند.
۲۰. خواص آرتیشو برای پوست
- آرتیشو منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و پپتیدهاست؛ بافت پوست را بهبود بخشیده و سلول‌ها را تغذیه می‌کند. این گیاه چین و چروک‌های ریز را از بین می‌برد، لکه‌ها را محو می‌کند و به این ترتیب پوستی صاف و جوان به شما هدیه می‌دهد!
- آنتی‌اکسیدان‌های موجود در آرتیشو، مانع از آسیب دیدن پوست بر اثر رادیکال‌های آزاد می‌شود. بنابراین مصرف آرتیشو را به عنوان یکی از راه‌های حفظ سلامت پوست، مد نظر قرار دهید.
- افرادی که با بیماری‌های پوستی دست و پنجه نرم می‌کنند، می‌توانند برای داشتن پوستی سالم و جوان، آرتیشو مصرف کنند.
- بسیاری از محصولات آرایشی نظیر کرم‌ها، ژل‌ها، معجون‌ها و لوسیون‌ها دارای عصاره‌ی آرتیشو هستند؛ زیرا آرتیشو دارای خواص درخشان‌کنندگی پوست و ضد پیری است.
- مصرف آرتیشو گردش خون را در تمام بدن بهبود می‌دهد و از این طریق پوست جوان‌تر به نظر می‌رسد. به علاوه آرتیشو کلسترول خون را کاهش داده، سلامت کبد را حفظ کرده و سموم را از بدن دفع می‌کند. از این رو، منجر به داشتن پوست سالم و روشن می‌شود و تیرگی دور چشم را برطرف می‌کند.
۲۱. خواص آرتیشو برای مو
- آرتیشو منبع مفیدی از ویتامین‌های A ،B و C و کلسیم و فسفر است. این مواد معدنی، موهای خشک، آسیب‌دیده، کدر و ضعیف را احیا می‌کنند و باعث شده تا موی شما نرم، حجیم و زیبا شوند.
- این گیاه دارای مواد آنتی اکسیدانی فراوانی است که از مو در برابر مشکلات احتمالی محافظت کرده و از بروز شوره سر جلوگیری می‌کند.
نحوه مصرف آرتیشو
- برگ‌ها و غنچه آرتیشو را به صورت خام یا پخته شده (بخارپز، آب پز، کبابی و سرخ شده) برای تهیه انواع غذا، سوپ، خورش، خوراک، دلمه، پیتزا، سالاد، ترشی و دیپ استفاده می‌کنند.
- برگ‌های پخته شده آرتیشو را می‌توان برای تهیه برخی از سس‌ها و انواع کره‌های گیاهی استفاده کرد.
- عصاره آرتیشو که حاوی غلظت‌های بالای ترکیبات موجود در این گیاه است، به عنوان مکمل استفاده می‌شود.
طرز تهیه عصاره آرتیشو
- برای تهیه عصاره آرتیشو، ابتدا آن را به خوبی بشویید.
- قسمت وسط آن را که قلب آرتیشو است، خرد کنید و حدود یک ساعت آن را روی حرارت بالا قرار دهید.
- بعد از یک ساعت حرارت را کم کرده و اجازه دهید به مدت سی دقیقه روی حرارت پایین بجوشد.
- شما می‌توانید یک قاشق غذاخوری عسل برای طعم دادن، به آن اضافه کنید. همچنین می‌توانید این نوشیدنی را به صورت گرم یا سرد مصرف کنید.
میزان مصرف عصاره آرتیشو
حداکثر میزان مصرف عصاره برگ‌های آرتیشو، ۳۰۰ تا ۶۰۰ میلی گرم، سه بار در روز است.
عوارض و مضرات مصرف آرتیشو
۱. آلرژی و حساسیت
آرتیشو و عصاره آن در تعدادی از افراد می‌تواند سبب بروز آلرژی و حساسیت شود.
۲. ایجاد خطر در دوران بارداری و شیردهی
هنوز اطلاعات دقیقی از تأثیر آرتیشو روی زنان باردار و شیرده وجود ندارد. از این رو لازم است که زنان در دوران بارداری و شیردهی از مصرف آن اجتناب کنند.
۳. تشدید انسداد مجاری صفراوی یا سنگ های صفراوی
افراد مبتلا به این عارضه‌ها نیز می‌بایست از مصرف آرتیشو خودداری کنند.
سخن پایانی
حال که با خواص آرتیشو آشنا شدید، بهتر است در رژیم غذایی خود جایی را برای این گیاه پرخاصیت باز کنید؛ اما باید دقت داشته باشید که همانند تمام مواد خوارکی، نباید در مصرف آرتیشو زیاده‌روی کرد. به نظر شما بهترین روش مصرف آرتیشو کدام است؟ آیا تجربه استفاده از این گیاه را داشته‌اید؟ لطفاً تجربیات و نظرات خود را با ما و سایر کاربران انگیزه به اشتراک بگذارید.
در پایان از شما دعوت می‌کنیم مطلب خواص شاه بلوط (۲۷ خاصیت شاه بلوط نحوه مصرف و عوارض آن) را نیز در سایت انگیزه مطالعه کنید.