از کجا بفهمیم که اعتماد به نفس نداریم ؟

همه ما در زندگی شخصی یا کاری خود با لحظاتی مواجه بوده‌ایم که احساس خجالت، ترس یا اضطراب داشته‌ایم. در چنین مواقعی، به طور معمول خود را سرزنش می‌کنیم، تصویر نامناسبی از خودمان در ذهن داریم و اعتماد به نفس لازم برای انجام وظایفمان را از دست می‌دهیم. از سوی دیگر، کمبود اعتماد به نفس موجب می‌شود تا همواره نگاهی منفی به تمامی امور روزانه خود داشته، همیشه منتظر شکست باشیم و از نظر احساسی، فیزیکی یا روانی ضعیف شویم. اما سوال این است که از کجا بفهمیم که اعتماد به نفس نداریم ؟

در همین راستا، در این مقاله قصد داریم تا ویژگی افراد دارای اعتماد به نفس پایین را بررسی کنیم و ببینیم که با توجه به چه علائمی می‌توان گفت که دچار کمبود اعتماد به نفس شده‌ایم؛ علائمی مانند بی‌دلیل موافقت کردن، بیش از حد به ظاهر خود رسیدن و … .

 

از کجا بفهمیم که اعتماد به نفس نداریم ؟

اگر یک یا چند مورد از ۲۰ ویژگی‌ که در ادامه توضیح خواهیم داد بودید، احتمالا اعتماد به نفس شما پایین است.

۱. سرگرم کردن خود در جمع

افراد دارای اعتماد به نفس پایین معمولاً در میان جمع احساس راحتی ندارند. به طور خاص، این گروه از افراد در صورت نداشتن دوست، همراه یا فردی آشنا در جمع، بیشتر حس ناراحتی داشته و صحبت کردن در آن جمع برایشان دشوار می‌گردد. در نتیجه، این افراد سعی می‌کنند تا به روش‌های مختلف مثل بازی با موبایل و … خود را سرگرم کنند تا از برقراری ارتباط با سایرین دوری کنند.

بنابراین یکی از راه‌های بالا بردن اعتماد به نفس در چنین شرایطی این است که خودتان را بیش از حد با تلفن سرگرم نکنید یا خود را مشغول به کارهای دیگر نشان ندهید. همچنین سعی کنید تا به دنبال راهی برای صحبت با سایرین باشید، با اعتماد به نفس باشید، به خود بگویید که می‌توانید با دیگران ارتباط خوبی برقرار کنید و حتماً گفتگویی خوبی خواهید داشت.

۲. بیهوده موافقت کردن

از جمله دیگر علائم نشان‌دهنده اعتماد به نفس پایین، عقب‌نشینی سریع است. در واقع، این افراد معمولاً در بحث‌ها خیلی زود موافقت کرده، عقب‌نشینی می‌کنند و همچنین توانایی متقاعد کردن دیگران را ندارند. به علاوه، این گروه از افراد حتی در صورتی که حق با دیگران نباشد، بیهوده با آن‌ها موافقت می‌کنند تا دیگر نیازی به بحث با آنان نداشته باشند!

در همین راستا، همواره به خاطر داشته باشید که هر فردی نظر و عقیده مختص به خود را دارد که این عقاید زاییده افکار، سواد و خواسته‌های او است. در واقع، هنگامی که از بیان نظرات و عقاید خود اجتناب می‌کنید، به نوعی به افکار، سواد و خواسته‌هایتان توهین می‌کنید! در نتیجه، سعی کنید تا در حد ممکن در بحث‌ها با رعایت احترام نظرات، عقاید و افکار مخالف خود را بیان کرده و از آن‌ها دفاع کنید.

۳. بیش از حد به ظاهر خود رسیدن

اگر چه مرتب بودن، آراستگی و پیرایش ظاهری امری بسیار پسندیده است، اما اگر فردی بیش از حد به ظاهر خود اهمیت می‌دهد، بدین معنی است که او دچار کمبود اعتماد به نفس است! بنابراین به خاطر داشته باشید که اعتماد به نفس هر فردی از درون او سرچشمه می‌گیرد و ارتباطی به عوامل بیرونی ندارد. در نتیجه، برای بهبود اعتماد به نفس خودتان نیاز است تا باور داشته باشید که ظاهری مناسب دارید! پس ضمن رعایت نکات بهداشتی و پیراستگی، خود را بیش از حد درگیر وضعیت ظاهر و لباستان نکنید.

۴. انتقادپذیری پایین

از جمله دیگر علائم کمبود اعتماد به نفس در افراد این است که فرد مذکور از شنیدن و همچنین پذیرفتن انتقادهای اطرافیان امتناع کرده و در برخی مواقع واکنشی از روی عصبانیت نشان می‌دهند. به طور کلی، این گروه از افراد در صورت دریافت انتقادی به شدت عصبانی شده و این حس روی سایر کارهای آنان هم تأثیر منفی می‌گذارد.

برای مثال، ممکن است فردی در محل کار خود از سوی همکارش مورد انتقاد قرار گیرد. در چنین شرایطی، فرد مذکور رفتاری نامناسب به همراه عصبانیت یا ناراحتی با دوستان و خانواده‌اش نیز خواهد داشت. بنابراین سعی کنید تا انتقاد‌پذیر باشید و اگر فردی در مورد مسئله‌ای از شما انتقادی سازنده کرد، از او نرنجید؛ سعی‌ کنید تا به انتقاد دریافت شده بیاندیشید و در صورت منطقی بودن نکته مورد نظر، عیب خود را رفع‌ کنید.

۵. اجتناب کردن از اظهار نظر

همان‌طور که اشاره شد، افراد دارای اعتماد به نفس پایین، معمولاً در میان جمع احساس ناراحتی دارند. این گروه از افراد از ابراز نظر و عقیده خود امتناع می‌کنند. با این حال، کلید موفقیت در گفتگوهای مؤثر و مثبت این است که در ابتدا به سخنان خود فکر کرده و سپس آن‌ها را به زبان آورید. در واقع، بی‌محابا و بدون تفکر سخن گفتن می‌تواند نتایج مخربی به همراه داشته باشد.

در نتیجه، برای بهبود اعتماد به نفس خود، ابتدا به سخنانتان فکر کرده و بعد ابراز عقیده کنید. در چنین شرایطی، احساساتی مانند ترس یا پشیمانی نداشته، تمام ابعاد موضوع را سنجیده و شجاعانه نظراتتان را به زبان می‌آورید. همچنین به یاد داشته باشید که آرام و شمرده سخن بگویید تا تأثیرگذار باشید و به نوعی ارتباط موثر برقرار کنید.

۶. به سرعت تغییر عقیده دادن

افرادی دارای اعتماد به نفس پایین، معمولاً بر نظرات، عقاید و دیدگاه‌های خود ایستادگی نمی‌کنند. به عبارت دیگر، این افراد نظرات ثابتی نداشته و می‌توانند در موقعیت‌های مختلف، تحت تأثیر عوامل و افراد متفاوت، عقاید خود را تغییر دهند! در حقیقت، این افراد جرات صراحت کلام و کنترل کردن زندگی خود را ندارند، دمدمی‌مزاج هستند، مدام تردید دارند و از این شاخه به آن شاخه می‌پرند. بنابراین سعی کنید صریح باشید، فکر کنید، تصمیمتان را بگیرید و آن را تغییر ندهید!

۷. داشتن واکنش نامناسب در برابر تحسین

افرادی که دچار کمبود اعتماد به نفس هستند، به طور معمول در برابر تحسین شدن از جانب دیگران واکنشی نامناسب دارند. به عبارت دیگر، هنگامی که فرد اعتماد به نفس کافی نداشته باشد، سعی می‌کند تا ویژگی‌های خوب و نقاط قوتش را نادیده گرفته یا آن‌ها را انکار کند. برای مثال، در صورتی که شخصی از لباس زیبای وی تعریف می‌کند، در پاسخ طرف مقابل سعی می‌کند تا ویژگی‌های خوب بیان‌شده را به نوعی توجیه کند؛ به طوری که فرد بیچاره از گفته خود پشیمان می‌شود! بنابراین در چنین شرایطی، برای حفظ اعتماد به نفس خود بپذیرید که از نظر فرد مقابل برازنده بوده‌اید و با تشکر‌ کردن نشان‌ دهید که لیاقت تحسین را داشته‌اید.

۸. زود تسلیم شدن

از دیگر نشانه‌های کمبود اعتماد به نفس، خستگی فرد پیش از رسیدن به اهداف و رویاهاست. در واقع، این گروه از افراد در حدی انرژی‌های منفی داشته و جزء افراد منفی نگر هستند که انگیزه و انرژی لازم برای پیمودن راه‌های منتهی به اهداف و رویاهای خودشان ندارند! بنابراین نیاز است تا همواره خود را باور داشته باشید، به دنبال آرزوهایتان بروید و از ترس از شکست را در خود نابود کنید.

۹. مقایسه کردن خود با دیگران

برخورداری از اعتماد به نفس پایین موجب می‌شود تا همواره خود را با دیگران به خصوص افراد موفق‌تر مقایسه کنند. حال آن که مقایسه خود با دیگران تأثیراتی منفی در انگیزه و اعتماد به نفس فرد دارد. در واقع، این افراد به جای تمرکز روی مسیر خود، به صورت مداوم در حسرت موفقیت‌های افراد مورد نظرشان هستند.

در نتیجه، برای دوری از کمبود اعتماد به نفس سعی کنید تا ضمن توجه به تلاش‌های افراد موفق‌تر از خودتان، به افرادی که شما از آنان برتر هستید هم توجه داشته و الهام‌بخش آنان در پیمودن مسیرشان باشید. پس به یاد داشته باشید که خود را فقط و فقط با خودتان مقایسه کنید و بدانید که مهم‌ترین رقیب شما خودتان هستید!

۱۰. خمیده و بی‌ انگیزه راه رفتن

عدم برخورداری از اعتماد به نفس کافی، موجب می‌شود تا افراد در هنگام راه رفتن، حالت خمیدگی و بی‌انگیزگی به خود بگیرند و صاف و محکم راه نروند. به عبارت دیگر، این افراد به گونه‌ای راه می‌روند که گویی از خودشان شرمنده و خجالت‌زده هستند! بنابراین سعی کنید تا محکم و مصمم قدم بردارید، سرتان را بالا بگیرید و برای تنظیم حرکات بدن خود زمان بگذارید.

۱۱. توجیه کردن اشتباهات خود

همان‌طور که می‌دانیم، همه افراد در زندگی اشتباهاتی داشته‌اند. با این حال، افراد فاقد اعتماد به نفس، معمولاً به صورت مداوم دلیل‌تراشی می‌کنند و علت اقدامات خود را برای دیگران توضیح می‌دهند. به عبارت دیگر، این گروه از افراد حتی در صورت موفقیت باز هم خود را ملزم به توضیح دادن به دیگران می‌بینند.

۱۲. بهانه‌تراشی کردن

بهانه‌تراشی و دلیل آوردن در برابر انتقاد سایرین، از جمله دیگر علائم کمبود اعتماد به نفس در افراد است. به عبارت دیگر، فردی که اعتماد به نفس کافی دارد، به آرامی به نقد و نظر دیگران گوش کرده و در فرصتی مناسب با بررسی و تحلیل آن نقد، تصمیم لازم را برای تغییر یا بی‌اعتنایی نسبت به نکات مطرح‌شده می‌گیرد. این در حالی است که چنانچه در مقابل انتقاد دیگران خیلی سریع شروع به دلیل و بهانه آوردن ‌کنید، بدین معنی است که یکی از علائم کمبود اعتماد به نفس را دارید! در واقع، با استفاده از این روش می‌خواهید به دیگران ثابت کنید که ارزشمند هستید و هیچ وقت اشتباه نمی‌کنید. در حالی‌ که همه افراد ممکن است که روزی اشتباه کنند.

۱۳. تقصیر را گردن دیگران انداختن

افراد دارای اعتماد به نفس پایین، معمولاً دیگران را باعث و بانی همه چیز می‌دانند. در واقع، هر اتفاقی و اقدامی (اعم از خوب و بد) را متوجه دیگران دانسته و این در حالی است که نسبت به اتفاقات بد واکنش شدیدتری نشان می‌دهند. به بیان دیگر، این افراد در برابر اتفاقات بد تمایل بیشتری دارند تا دیگران را مسبب نتایج به دست آمده بدانند. در واقع، با انجام چنین کاری سعی می‌کنند تا مسئولیت اتفاق به وجود آمده را از خود سلب کرده و از بار پذیرش آن شانه خالی کنند.

۱۴. حالت تدافعی داشتن

از نشانه‌های ظاهری کمبود اعتماد به نفس این است که چنین افرادی معمولاً دست‌ به‌ سینه‌ بوده یا پاهای خود را به حالت مورب و ضربدری روی هم قرار می‌دهند. در واقع، زبان بدن می‌تواند نشان‌دهنده بسیاری از حالات درونی فرد باشد. از همین روی، می‌توان گفت که افراد دارای اعتماد به نفس پایین، همیشه حالت تدافعی دارند، عضله‌هایی منقبض داشته و معذب هستند. در چنین شرایطی، حرکات و حالات بدنی ناراحت و سختی از خود نشان می‌دهند.

۱۵. نیاز داشتن به تأیید دیگران

برای حفظ اعتماد به نفس خود همواره به خاطر داشته باشید که نمی‌توان همه افراد را راضی نگاه‌ داشت. به عبارتی، حتی اگر کارتان را به بهترین شکل ممکن انجام دهید یا درست‌ترین و منطقی‌ترین حرف ممکن را بزنید، باز هم فردی پیدا می‌شود که با شما مخالفت کند. با این حال، متأسفانه افراد دارای اعتماد به نفس پایین این طور به قضیه نگاه نمی‌کنند و مدام در پی تأیید از جانب دیگران و جلب رضایت آنان هستند.

۱۶. لذت نبردن از پیروزی خود

از جمله دیگر ویژگی‌های افراد دارای اعتماد به نفس پایین این است که نقش خود را در تمام وقایع (خواه مثبت و خواه منفی) کم‌رنگ می‌بینند. بنابراین چنین افرادی قادر نیستند تا از دستاوردهای خودشان لذت ببرند. در واقع، این گروه از افراد تمامی موفقیت‌های خود را به پای شانس گذاشته و معتقد هستند که دیگر احتمال موفقیت در کار ندارند و در این مورد نیز شانس با آنان یار نبوده است!

۱۷. ترسیدن از تغییر

ترس از تغییر هم یکی دیگر از ویژگی‌های افراد دارای کمبود اعتماد به نفس است. در واقع، چنین افرادی میلی به تغییر ندارند تا جایی که حتی در وضعیت کاری یا زندگی نامناسب نیز از تغییر ترسیده و توان لازم برای مدیریت‌ چالش‌های ناشی از تغییرات را ندارند.

۱۸. منفی نگر بودن

به طور معمول، افراد فاقد اعتماد به نفس بدبین هستند. در واقع، این افراد به صورت مداوم غر می‌زنند، از همه چیز گله دارند و همه چیز را با منفی‌نگری نقد می‌کنند. به عبارت دیگر، این افراد هرگز مثبت اندیشی نداشته، سخن خوب به زبان نمی‌آورند و در ادامه احساسات منفی خود را به دوستان، همکاران و خانواده نیز منتقل می‌کنند. از سوی دیگر، چنین افرادی هرگز خوش‌بین نیستند و مانند بمبی بزرگ، از نفرت و بدبینی هر لحظه ممکن‌ است که منفجر بشوند!

۱۹. از آینده ترسیدن

افرادی که کمبود اعتماد به نفس دارند، همواره از آینده می‌ترسند و نمی‌توانند از زمان حال بهره ببرند. به عبارت دیگر، این افراد همواره حرص زمان آینده را خورده و فراموش می‌کنند که در لحظه زندگی کنند. بنابراین دچار استرس و اضطراب شده و به طور معمول نمی‌توانند وظایف خود را با کیفیت مناسب و با موفقیت به پایان برسانند.

۲۰. کمال‌ گرا بودن

اگر هنوز می‌پرسید که از کجا بفهمیم که اعتماد به نفس نداریم ؟ باید بگوییم که یکی دیگر از ویژگی‌های افراد فاقد اعتماد به نفس، تمایل داشتن به کمال هر چیزی است؛ اما این در حالی است که علی‌رغم میلشان جرات کافی برای تلاش ندارند! در حقیقت، ترس از آینده و نتایج احتمالی موجب می‌شود تا فکر کنند که برای بیان نظر و همچنین موفقیت باید کامل باشند. در نتیجه، هنگامی که به نهایت موفقیت دست پیدا نکنند، خود را ناقص دیده و شرم و خجالت به سراغشان می‌آید.

 

جمع‌بندی

در این مقاله، سعی کردیم به سوال ” از کجا بفهمیم که اعتماد به نفس نداریم ؟ ” پاسخ دهیم؛ دیدیم که با برخورداری از چه خصوصیاتی می‌توان به حفظ اعتماد به نفس خود کمک کرد. در نتیجه، با شناخت علائم کمبود اعتماد به نفس در خودتان می‌توانید مشکلات احتمالی خود را درباره این ویژگی‌های نامطلوب شناسایی و رفع کنید. همچنین رفتار دیگران را هم بهتر درک کرده و با افراد دارای اعتماد به نفس پایین راحت‌تر ارتباط برقرار می‌کنید.

پیشنهاد می‌کنیم که با راهکارهای ایجاد دید مثبت در زندگی، که یکی از عوامل رسیدن به اعتماد به نفس است، در انگیزه آشنا شوید. در پایان، اگر نظر یا پیشنهادی در مورد سایر علائم و ویژگی‌های افراد دارای اعتماد به نفس پایین دارید، آن را با ما و سایر کاربران انگیزه در میان بگذارید.