ترس از ازدواج امروزه یکی از علل نداشتن انگیزه برای ازدواج به شمار می‌آید. در حالت کلی ازدواج پدیده‌ای است که در نتیجه تصمیم دو نفر برای با هم بودن، شکل می‌گیرد. همین موضوع نیز موجب ترس بسیاری افراد از این پدیده شده است. حتی احتمال دارد برخی از آن‌ها تا سر حد مرگ از ازدواج وحشت داشته باشند. هر گونه ترس بیش از حد از ازدواج یا متعهد شدن به زندگی مشترک، می‌تواند به دلیل یک نوع بیماری با نام گاموفوفیا (Gamophobia) باشد.
تعریف گاموفوبیا
مفهوم گاموفوبیا از کلمه یونانی «Gamos» به معنی ازدواج، گرفته شده است و به صورت ترس شدید، بی‌ربط و مداوم از ازدواج نمایان می‌شود. در این حالت فرد از ازدواج و گذراندن باقی عمر خود با یک نفر هراس دارد. ترس چنین افرادی مانند ترس از مرگ است. آن‌ها ممکن است با کسی در ارتباط باشند و اتفاقاً علاقه زیادی هم به او داشته باشند، اما زمانی که حرف از ازدواج به میان می‌آید، عصبی می‌شوند و کنترل خود را از دست می‌دهند.
عوامل ایجاد گاموفوبیا
گاموفوبیا یکی از انوع متعدد فوبیاها است که در افراد به خصوص مردان، رخ می‌دهد. مردان معمولاً به دلایل ریسک‌های شخصی، مالی و اجتماعی دچار این نوع ترس هستند. با این حال گاموفوبیا می‌تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- احساس ناامنی شخصی
- حادثه دلخراش مرتبط
- افسردگی
۱. احساس ناامنی شخصی
همه ما می‌دانیم که ازدواج چندان آسان نیست. زیرا به دنبال آن صدها مسئولیت دیگر به مسئولیت‌های شخصی فرد اضافه می‌شود. در واقع ازدواج تنها ورود به یک زندگی مشترک نیست. بلکه باید توانایی به اشتراک گذاشتن تمام متعلقات شخصی، اجتماعی، مالی، حقوقی و… را داشت. ترس از ازدواج نیز از همین مسائل ایجاد می‌شود. در واقع فرد نسبت به متعلقات شخصی خود احساس ناامنی می‌کند.
۲. حادثه دلخراش مرتبط
گاهی اوقات ممکن است اتفاقاتی تلخ و ناخواسته، موجب شکل‌گیری تصویری ترسناک از ازدواج در ذهن شود. اتفاقاتی مانند طلاق والدین در دوران کودکی، تحقیر کودک توسط والدین، مشاهده دعوا و نزاع والدین یا زوج‌های دیگر، ازدواجی ناموفق، خیانت از جانب همسر و… می‌توانند ترس شدیدی از ازدواج را در ذهن فرد به وجود آورند.
۳. افسردگی
افسرگی هم می‌تواند یکی از موانع ازدواج بوده و وحشت از آن را به دنبال داشته باشد. به طوری که برخی افراد ممکن است مایل به ازدواج باشند، اما از اقدام به آن می‌ترسند و افسردگی اجازه این کار را به آن‌ها نمی‌دهد. در واقع عواملی مانند عدم اعتماد به نفس، تصور خودناشایستی، عدم اعتماد به نفس جنسی و انواع مختلف افسردگی‌ها می‌تواند علت وحشت و اجتناب از ازدواج باشد.
علائم گاموفوبیا
شایع‌ترین علائم گاموفوبیا که در زن و مرد مبتلا به این بیماری دیده می‌شوند، عبارتند از:
- ترس غیرمنطقی و شدید از ازدواج به طوری‌که حتی فکر کردن به ازدواج یا دیدن ازدواج شخصی دیگر هم می‌تواند منجر به ایجاد اضطراب در این افراد شود
- اجتناب کامل از ازدواج یا حتی دوری از بحث‌های مربوط به ازدواج
- پرخاشگری، حملات پانیک، بداخلاقی و وحشت‌زدگی در هنگام فکر کردن یا بحث در مورد ازدواج
- عدم توانایی در کنترل ترس از ازدواج در عین درک غیرمنطقی بودن این ترس
- عزت نفس پایین
- احساس ترس و به دنبال آن رخ دادن واکنش‌های جسمی مانند لرزش، گریه، افزایش ضربان قلب، مشکلات تنفس، حالت تهوع، استفراغ، سرگیجه، غش، دلهره، احساس ناراحتی در شکم و… .
زمان مناسب برای مراجعه به پزشک
ترس شدید از ازدواج می‌تواند فرد را به انزوا کشیده و بر زندگی و روابط شخصی، اجتماعی و عاطفی او آسیب جدی وارد کند. البته اینطور نیست که این افراد علاقه‌ای به ازدواج نداشته باشند، بلکه فقط از آن می‌ترسند. در چنین شرایطی مراجعه به پزشک ضروری است. به علاوه اگر علائم فوق به مدت ۶ ماه یا بیشتر در کسی دیده شود و زندگی او را مختل کند، مراحل درمان باید هر چه زودتر آغاز شود.
درمان ترس از ازدواج
گاموفوبیا به طریق دارو درمانی و روش‌های مختلف روان‌درمانی قابل درمان است.
روان‌درمانی برای درمان ترس از ازدواج
۱. روش‌های روان‌درمانی
روش‌های روان‌درمانی مؤثر در از بین بردن وحشت از ازدواج به شرح زیر هستند:
- درمان رفتار شناختی (CBT): این روش از مؤثرترین روش‌ها برای درمان گاموفوبیا است. این بیماری معمولاً بر اثر یک تجربه وحشتناک در گذشته بروز می‌کند. در حقیقت فرد بیمار به دلیل تصور وحشتناکی که دارد از ازدواج می‌ترسد و باماهیت ازدواج مشکلی ندارد. در این حالت پزشک روش درمانی CBT را در پیش می‌گیرد و سعی می‌کند افکار منفی بیمار که منجر به وحشت از ازدواج می‌شوند را ریشه‌یابی کند. سپس با استفاده از روش‌های درمانی، سعی بر جایگزین کردن تفکر منفی با تفکر مثبت را دارد.
- مواجهه درمانی: مواجهه درمانی روشی است که بیشتر در درمان بیماری‌های رفتاری‌فوبی استفاده می‌شود. در این روش، پزشک سعی می‌کند بیمار را در مواجهه با شرایطی مشابه ازدواج قرار دهد یا او را در مباحث مرتبط با ازدواج به چالش بکشد. در کنار این مراحل، درمانگر روش‌هایی برای حفظ آرامش را هم به بیمار می‌آموزد. زمانی که بیمار مرتباً در چنین شرایطی قرار گیرد، به آن عادت می‌کند و دیگر وحشت بیش از حد سابق را نخواهد داشت.
- خانواده درمانی: خانواده درمانی نیز یکی از مؤثرترین روش‌های درمانی گاموفوبیاست. در این روش درمانگر با خانواده بیمار جلسات مشاوره برگزار می‌کند و راهنمایی‌ها و ملزومات درک او را به آن‌ها می‌آموزد. در واقع خانواده تمام آگاهی‌ها و آموزش‌های لازم جهت کمک به بهبود هر چه سریع‌تر بیمار را می‌بینند. بیمار نیز علاوه بر پیمودن مسیر درمان، با مشاهده حمایت کافی از جانب خانواده، انگیزه و انرژی لازم را به دست می‌آورد.
۲. دارودرمانی
در مواقعی که اضطراب و استرس شدید موجب منزوی شدن بیمار می‌شود، درمانگر در کنار روش‌های روان‌درمانی، روش دارودرمانی را هم به کار می‌گیرد. داروهای متداول معمولاً داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی هستند. با این وجود، در طول سال‌ها، روش‌های روان‌درمانی بسیار مؤثرتر از دارودرمانی ظاهر شده است.
جمع بندی
به طور کلی ترس از ازدواج حالتی عادی است و تقریباً در همه افراد وجود دارد. دلایلی مانند ترس از متعهد بودن، مسئولیت‌پذیری و… می‌تواند از مهم‌ترین عوامل آن باشد. با این حال برخی افراد احساس ترسی بیش از یک ترس و دلهره معمولی دارند. به طوری که زندگی‌شان تحت تأثیر قرار می‌گیرد، در چنین شرایطی این ترس دیگر نرمال نیست و باید درمان شود. روش‌های معرفی شده در این مطلب می‌تواند برای کنترل بهتر این نوع ترس‌ها مفید باشد. در نهایت فراموش نکنید نظرت و پیشنهادات خود در رابطه با ازدواج و ترس‌های آن را با ما و سایر همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.