انگیزه – سلامت – علائم بیماری ام اس متغیر و غیرقابلپیشبینی هستند؛ بگونهای که دو فرد مبتلا علائم مشابهی ندارند و علائم هر فرد میتواند در طول زمان تغییر کرده یا نوسان یابد. فرد مبتلا ممکن است تنها یک یا دو مورد از علائم احتمالی را تجربه کند، درحالیکه دیگری ممکن است با علائم بیشتری روبرو شود.
برای آشنایی با علائم بیماری ام اس، اطلاعات زیر را بخوانید. بسیاری از این علائم را میتوان با دارو، توانبخشی و دیگر استراتژیهای مدیریتی بهطور مؤثر مدیریت کرد.
نشانه ها و علائم مهم بیماری ام اس
۱. خستگی
خستگی یکی از شایعترین علائم بیماری ام اس است و در ۸۰% افراد رخ میدهد. خستگی میتواند بهطور قابل توجهی مانع از انجام فعالیتهای فرد در خانه و سر کار شود و یکی از دلایل اصلی خروج زود هنگام از کار باشد.
در حال حاضر علت خستگی MS ناشناخته است. برخی از افراد مبتلابه MS میگویند اعضای خانواده، دوستان، همکاران یا کارفرمایان گاهی اوقات خستگی آنها را اشتباه تفسیر میکنند و فکر میکنند فرد افسرده شده یا سخت تلاش نمیکند.
۲. مشکل در راه رفتن
مشکل در راه رفتن یکی از رایجترین محدودیتهای تحرک در MS است. مشکل در راه رفتن به چندین عامل بستگی دارد:
اسپاستیشیت: تنش عضلانی یا اسپاستیشیت میتواند مانع راه رفتن شود. تمرینات کششی و داروهای ضد اسپاسم مانند باکلوفن یا تیزانیدین معمولاً در درمان این عارضه مؤثرند.
تعادل: مشکلات تعادل بهطورمعمول منجر به عدم تعادل در راه رفتن یا آتاکسی میشوند. افراد مبتلابه آتاکسی شدید معمولاً با استفاده از یک دستگاه کمککننده راه میروند. اسپاستیشیت یا خستگی ممکن است بهطور غیرمستقیم بر تعادل تأثیر داشته باشند.
بیحسی: برخی از افراد مبتلابه MS در پای خود بیحسی شدیدی دارند بهطوریکه نمیتوانند کف پای خود را احساس کنند یا بدانند پای آنها کجاست. این مورد بهعنوان آتاکسی حسی شناخته میشود.
خستگی: وقتی خستگی افزایش مییابد بسیاری از مردم مشکلات زیادی را در راه رفتن تجربه میکنند.
۳. بیحسی یا مورمور شدن
بیحسی صورت، بدن یا اندامها (دستها و پاها) یکی از شایعترین علائم بیماری ام اس بوده و اولین علامتی است که در افراد مبتلابه MS ظاهر میشود. بیحسی ممکن است خفیف یا شدید باشد. برای مثال، فردی که در پاهایش احساس بیحسی میکند ممکن است راه رفتن برایش دشوار باشد. دستهای بیحس ممکن است مانع نوشتن، لباس پوشیدن، یا نگهداشتن اشیاء در دست شود.
افراد مبتلابه MS که دچار بیحسی شدید صورت هستند باید هنگام خوردن یا جویدن بسیار مراقب باشند زیرا ممکن است ناخواسته دهان یا زبان خود را گاز بگیرند. افراد مبتلابه بیحسی سایر قسمتهای بدن باید مراقب آتش، آب گرم یا سایر منابع گرمایشی باشند زیرا ممکن است بدون توجه به این موضوع دچار سوختگی شوند.
۴. مشکلات جنسی
یکی دیگر از علائم بیماری ام اس ، مشکلات جنسی است. تحریک جنسی در سیستم عصبی مرکزی آغاز میشود، بهطوریکه مغز پیامهایی را به ارگانهای جنسی قرار گرفته در امتداد اعصاب که از طناب نخاعی عبور میکنند میفرستد. اگر MS به این مسیر عصبی آسیب برساند، پاسخ جنسی (ازجمله تحریک و اسپاسم) میتواند بهطور مستقیم تحت تأثیر قرار بگیرد.
در مطالعه اخیر، ۶۳% از افراد مبتلابه MS، گزارش کردند که فعالیت جنسی آنها از زمان تشخیص کاهشیافته است. نظرسنجیهای دیگر از افراد مبتلابه MS نشان میدهد که ۹۱ درصد مردان و ۷۲ درصد زنان ممکن است تحت تأثیر مشکلات جنسی قرار داشته باشند. نادیده گرفتن این مشکلات میتواند به زیانهای عمدهای در کیفیت زندگی منجر شود.
۵. درد
سندرم درد یکی دیگر از علائم بیماری ام اس است. در مطالعهای ۵۵ درصد از افراد مبتلابه MS گاهی اوقات درد بالینی قابلتوجهی داشتند و ۴۸ درصد از درد مزمن رنج میبردند. این مطالعه همچنین نشان داد که زنان مبتلابه MS دو برابر مردان مبتلا از درد رنج میبرند.
۶. افسردگی
افسردگی اصطلاحی است که معمولاً به طیف گستردهای از حالتهای احساسی که ممکن است از چند ساعت تا چند ماه طول بکشد، اطلاق میشود. افسردگی در انواع مختلف آن، یکی از شایعترین نشانههای مولتیپل اسکلروزیس است. درواقع، مطالعات نشان دادهاند که افسردگی بالینی _شدیدترین نوع افسردگی_ در میان افراد مبتلابه MS رایجتر است.
۷. تغییرات احساسی
علاوه بر علائم جسمی، اماس ممکن است پیامدهای عاطفی عمیقی را در پی داشته باشد. نداشتن دانش کافی در مورد این بیماری، به اضطراب افرادی که بهتازگی اختلال آنها تشخیص دادهشده است، میافزاید. علاوه بر واکنشهای عاطفی به بیماری، دمیلیناسیون (آسیب و تخریب غلاف میلین اطراف رشتههای عصبی) و آسیب به فیبرهای عصبی در مغز میتواند به تغییرات احساسی منجر شود. برخی از داروهایی که افراد مبتلابه اماس استفاده میکنند (مانند کورتیکواستروئیدها) میتوانند اثرات قابلتوجهی بر احساسات داشته باشند.
در مواجهه با اماس، افراد ممکن است تمایل به بازیابی سلامت جسمی خود داشته باشند و سلامت روحی و احساسی را نادیده بگیرند که یک عنصر ضروری از سلامت کلی است.
۸. تغییرات شناختی
شناخت به طیف وسیعی از عملکردهای مغز ازجمله توانایی یادگیری و به یادآوردن اطلاعات، سازماندهی، برنامهریزی و حل مشکل، تمرکز، درک و استفاده از زبان و انجام محاسبات اشاره دارد.
تغییر در عملکرد شناختی یا اختلال شناختی، یکی دیگر از رایجترین علائم بیماری ام اس است. بیش از نیمی از افراد مبتلابه اماس، دچار اختلالات شناختی هستند. حتی در برخی از افراد ممکن است اولین علامت باشد.
۹. مشکلات بینایی
مشکلات بینایی برای بسیاری از افراد مبتلابه ام اس، اولین علامت است. خوشبختانه، این مشکل سریعاً پیشبینیشده و میتوان برای درمان آن اقدام کرد.
مشکلات بینایی که در MS رخ میدهد ممکن است به دلیل نوریت اپتیک که نوعی التهاب عصب بینایی است باشد. نوریت اپتیک ممکن است به تار شدن بینایی یا کوری یکی از چشمها منجر شود. همچنین، یک اسکاتوموس یا لکه سیاه ممکن است در مرکز میدان دید، دیده شود.
۱۰. سرگیجه (Dizziness) و سبکی یا دوران سر (vertigo)
سرگیجه و سبکی سر گاهی اوقات با هم تعویض میشوند اما شرایط آنها بسیار متفاوت است. Dizziness واژه گستردهای است که به معنای سرگیجه است اما میتواند بهعنوان ضعف، سستی یا گیج و منگی نیز شناخته شود. Dizziness میتواند ناشی از خستگی، عفونت گوش میانی، فشارخون و قند خون پایین، عوارض جانبی برخی از داروها و بسیاری از علل دیگر باشد.
اغلب افراد ممکن است حس کنند که خودشان یا محیط اطرافشان در حال چرخیدن هستند، وضعیتی که به Vertigo معروف است. از علائم شایع vertigo میتوان به سردرد میگرنی و کاهش جریان خون در مغز اشاره کرد. دیگر علائم سبکی سر عبارتاند از:
- مشکلات تعادل
- مشکلات حرکتی
- تهوع و استفراغ
برگرفته از: nationalmssociety.org