بدن انسان به تمامی ویتامین‌ها احتیاج دارد و کمبود هر ماده معدنی و ویتامین ضروری مانند ویتامین B12، می‌تواند عوارضی را برای بدن به همراه داشته باشد. علائم کمبود ویتامین b12 به گونه‌ای است که خیلی راحت می‌توان به آن پی برد و در جهت رفع این کمبود اقدام کرد.
در این مطلب تصمیم داریم ابتدا به اهمیت این ویتامین و میزان نیاز روزانه بدن به b12 بپردازیم و ادامه به علائم کمبود ویتامین b12 و مواد غذایی حاوی آن بپردازیم. افرادی که به سلامتی خود اهمیت می‌دهند، با خواندن این مطلب می‌توانند با آگاهی از این علائم، به بهبود وضعیت سلامتی خود کمک کنند.
اهمیت ویتامین b12 برای بدن انسان
به طور کلی هشت ویتامین b داریم که به تأمین انرژی بدن کمک می‌کنند و غذا را به سوخت مناسب برای بدن انسان تبدیل می‌کنند. یکی از این ویتامین‌ها، ویتامین b12 است که نقش مهمی در تولید DNA و حفظ سلامتی اعصاب و سلول‌های خونی ایفا می‌کند.
میزان نیاز روزانه بدن به ویتامین b12
یکی از سوالات رایجی که از متخصصان تغذیه می‌شود این است که در روز به چه میزان ویتامین B12 نیاز داریم؟ تحقیقات نشان می‌دهد که میزان B12 پیشنهادی برای یک روز، ۲.۴ میکروگرم است. حال اگر این میزان جذب نشود، ممکن است چه علائمی در بدن ظاهر شود؟ در ادامه خواهیم گفت.
علائم کمبود ویتامین b12
۱. احساس بی حسی و سوزن سوزن شدن در دست و پا
ویتامین B12 به ساخت میلین (غلاف چربی اطراف سلول‌های عصبی) کمک می‌کند. بدون این چربی، اعصاب ضعیف می‌شود. در صورتی که این روند ادامه پیدا کند، احساس سوزن سوزن شدن در دست‌های شما پدید خواهد آمد.
۲. همیشه خسته بودن
یکی از علائم کمبود ویتامین b12 در بدن، خستگی، ضعف و تنگی نفس است. در این مواقع بدانید که سلول‌های خونی به خوبی تغذیه نشده است. در این مواقع اصطلاحاً به «کم‌خونی مگالوبلاستیک» مبتلا شده‌اید. سلول‌های خونی اکسیژن کافی را با خود حمل نمی‌کنند و احساس خستگی به شما دست خواهد داد.
۳ رنگ پریده بودن
یکی از دلایلی که می‌تواند درخشندگی و سرزندگی را از پوست شما بگیرد، کمبود ویتامین b12 است. دلیل این مسئله، کمبود اکسیژن در سلول‌های خونی تلقی می‌شود.
۴. افسردگی
یکی از علائم کمبود ویتامین b12 در بدن، افسردگی است. ویتامین B12 در تولید ناقل‌های عصبی و ایجاد ارتباط بین اعصاب نقش دارد و به تولید سروتونین (نوعی ناقل عصبی) کمک می‌کند. کمبود این ویتامین، موجب کمبود سروتونین و نهایتاً افسردگی می‌شود.
۵. فراموشی
فراموشی می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد که یکی از مهم‌ترین آن‌ها کم شدن ویتامین b12 در بدن است. این ویتامین رابطه نزدیکی با فرآیندهای سوخت و ساز مغز دارد؛ کمبود این ویتامین به این سوخت و سازها آسیب می‌زند.
افراد در معرض کمبود ویتامین b12
۱. مراقب باشید گیاه خواری کار دستتان ندهد
یکی از مسائلی که گیاه‌خواران باید مد نظر قرار دهند این است که گیاهان از ویتامین B12 بی‌بهره هستند. این ویتامین فقط در گوشت، تخم مرغ، گوشت مرغ و محصولات حیوانی یافت می‌شود و گیاه‌خواران به شدت در معرض کمبود این ویتامین هستند.
۲. دیابتی ها
پژوهشگران دریافتند که میزان ویتامین B12 در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و ۲ بسیار پایین است. پزشکان برای مبتلایان به دیابت، مکمل‌های ویتامین B12 تجویز می‌کنند. دیابت می‌تواند کم‌خونی را به بیمار هدیه دهد!
۳. مصرف کنندگان داروهای سوزش سر دل
داروهایی که برای کاهش ترشح اسید معده تجویز می‌شود، باعث می‌شود که افراد مبتلا به سوزش سر دل کمی آرام شوند و درد آن‌ها تسکین پیدا کند. این در حالی است که این راحتی آسیب‌هایی در پی دارد. ویتامین B12 برای اینکه بتواند جذب بدن شود، به اسید معده نیاز دارد. در صورت نبود اسید معده، این ویتامین جذب بدن نمی‌شود.
پس در صورتی که از این داروها استفاده می‌کنید، حتماً با پزشک خود در رابطه با موضوع کمبود ویتامین B12 مشورت کنید.
۴. اگر ۵۰ سالگی را پشت سر گذاشته اید، مراقب باشید
هر چه سن انسان بالاتر رود، میزان اسید معده تولیدی او کمتر می‌شود و این کاملاً طبیعی است. همان‌طور که پیش از این بیان کردیم، این اسید برای جذب ویتامین B12 ضروری است. برای اینکه در این سن به مشکل برنخورید، با پزشک خود مشورت کنید تا با تجویز مکمل‌های مناسب از کمبود این ویتامین در بدن شما پیشگیری کند.
مواد غذایی حاوی ویتامین B12
همان‌طور که گفته شد، ویتامین ب ۱۲ عمدتاً در مواد غذایی وجود دارد که از منابع حیوانی به دست می‌آید و گیاه‌خوارانی که هیچ غذای حیوانی مصرف نمی‌کنند، باید بدانند که کبود ویتامین B12 آن‌ها را تهدید می‌کند. در این بخش تصمیم داریم چند ماده غذایی حاوی ویتامین B12 پیشنهاد دهیم تا بتوانند با مصرف آن‌ها، از کمبود این ویتامین در بدن خود جلوگیری کنند.
۱. شیر
در یک پیمانه شیر پرچرب، حدود ۱.۳ میکروگرم ویتامین ب ۱۲ وجود دارد. با مصرف روزانه شیر می‌توانید از بسیاری از مشکلات برای سلامتی خود جلوگیری کنید.
۲. ماست
ماست یکی از بهترین منابع برای جذب ویتامین b12 به حساب می‌آید. در ۸۵ گرم ماست، چیزی در حدود ۱.۲ میکروگرم از این ویتامین وجود دارد. با مصرف این مقدار ماست، نیمی از نیاز روزانه شما به ویتامین ب ۱۲ برطرف می‌شود.
۳. تخم مرغ
در یک تخم مرغ پخته‌شده حدود ۰.۶ میکروگرم ویتامین b12 وجود دارد. می‌توانید تخم مرغ را با مواد دیگر ترکیب و مصرف کنید. این ماده غذایی مقوی را حتماً در رژیم غذایی هفتگی خود قرار دهید.
۴. گوشت مرغ و بوقلمون
این گوشت‌ها فواید زیادی برای بدن انسان دارند. گوشت مرغ مقادیر زیادی پروتئین و گوشت بوقلمون حاوی سلنیوم است. ماده سلنیوم می‌تواند سیستم ایمنی بدن انسان را به میزان قابل توجهی تقویت کند. در ۸۵ گرم گوشت مرغ یا بوقلمون، نزدیک به ۰.۳ میکروگرم ویتامین ب ۱۲ وجود دارد.
۵. گوشت گاو
۸۵ گرم گوشت گاو، ۱.۳ میکروگرم ویتامین B12 دارد و به همین خاطر یکی از بهترین منابع این ویتامین به حساب می‌آید. با مصرف این ماده مقوی از علائم کمبود ویتامین B12 پیشگیری کنید.
مواد غذایی زیادی حاوی این ویتامین هستند که ماهی قزل آلا و صدف خوراکی نیز جزئی از آن‌ها هستند.
داروهای تجویزی برای کمبود ویتامین b12
بسیاری از افراد با مصرف غذاهای حاوی ویتامین B12 درمان می‌شوند و کمبود موجود در بدن آن‌ها رفع می‌شود؛ اما گاهی پیش می‌آید که پزشک تشخیص می‌دهد که شخص باید برای جبران این کمبود، قرص مکمل یا آمپول عضلانی مصرف کند.
۱. قرص مکمل
این قرص‌ها به صورت ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ میکروگرمی هستند. بیمار باید این دوز را بین یک تا دو هفته ادامه دهد. پس از آن وارد فاز تثبیت می‌شود و می‌تواند روزانه یک قرص مصرف کند. این قرص تثبیت، دارای دوز ۱۰۰۰ میکروگرمی است که به صورت روزانه مصرف خواهد شد.
۲. آمپول عضلانی
این آمپول‌ها دارای دوز ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ میکروگرم هستند. پزشک معمولاً آین آمپول را روزانه یا دو روز یک بار تجویز می‌کند. پس از گذشت یک الی دو هفته این میزان به یک آمپول در ماه یا یک آمپول در سه ماه کاهش می‌یابد.
هیچ تفاوت خاصی بین این دو روش وجود ندارد. مهم این است که شخص هر کدام از دو روش را که توسط پزشک برای او تجویز می‌شود ادامه دهد و درمان را به پایان برساند تا کمبود او جبران شود و علائم کمبود ویتامین b12 به صورت کامل از بین برود.
تنها نکته‌ای که در تفاوت قرص و آمپول وجود دارد این است که برخی افراد از آمپول می‌ترسند و به همین خاطر ترجیحشان را با پزشک در میان می‌گذارند و به جای آمپول، قرص مصرف می‌کنند. همچنین برخی از افراد زمان کافی برای حضور روزانه در مطب و تزریق آمپول را ندارند. همچنین هزینه تزریق را هم در نظر بگیرید و به مجموع هزینه‌های درمان خود اضافه کنید.
سخن آخر
بدن انسان به مواد بسیاری نیاز دارد تا بتواند بهترین عملکرد ممکن را داشته باشد. گاهی کمبود یک ماده باعث می‌شود که بدن فرد واکنش‌های عجیبی از خود نشان دهد و فرد را تا چند روز خانه‌نشین کند. برای جلوگیری از بروز چنین مسائلی سعی کنید مواد غذایی گوناگونی را در رژیم غذایی خود بگنجانید. ترجیحاً برای رسیدن به یک رژیم غذایی سالم، با یک کارشناس تغذیه مشورت کنید تا از همه چیز مطمئن و خاطرجمع باشید.
تاکنون دچار کمبود این ویتامین شده‌اید؟ از قرص یا دارو استفاده کرده‌اید؟ نتیچه چگونه بود؟ در صورتی که شما نیز دارو یا ماده غذایی را می‌شناسید که به رفع کمبود ویتامین ب ۱۲ کمک می‌کند، آن را با ما و سایر کاربران انگیزه، در پایین همین صفحه به اشتراک بگذارید.
از آنجایی که اشاره شد تخم مرغ (بخصوص زرده) حاوی این ویتامین ضروری است، به شما پیشنهاد می‌کنیم مطلب «خواص و مضرات زرده تخم مرغ» را نیز در انگیزه مطالعه کنید.