انگیزه – سلامت – کلیه به عنوان یکی از اندام‌های بدن، نقشی اساسی در پاک‌سازی و تصفیه خون دارد. قسمتی از سوخت و ساز در بدن، به تولید شدن موادی منجر می‌شود که برای بدن مضر بوده و یا تجمع آن در بدن بسیار آسیب‌رسان و مضر است. این مواد زائد و سموم از طریق کلیه دفع می‌شوند. از طرفی دیگر تعدادی از داروهایی که به دلیل بیماری استفاده می‌کنیم در بدن از سوی کبد (جگر) خنثی می‌شود و تحویل کلیه می‌شوند تا از راه ادرار و کلیه دفع شود. از این رو می‌توان گفت که کلیه یکی از مهم‌ترین اندام‌های بدن دانست که وظیفه پررنگی بر دوش داشته و هر گونه آسیب به آن می‌تواند بدن را تحت تأثیر خود قرار دارد.
از کار افتادن کلیه چیست؟
به کاهش و نقصان در نحوه عملکرد مفید کلیه به صورت تدریجی، بیماری مزمن کلیه یا اختلال نارسایی کلیوی و یا در اصطلاح عامیانه از کار افتادن کلیه گفته می‌شود. همان‌طور که گفته شد، کلیه‌ها مواد زائد و سموم موجود در خون انسان را تصفیه کرده و از طریق ادرار از بدن خارج می‌کنند. با ابتلا به از کار افتادن کلیه‌ها مایعات، الکترولیت‌ها، سموم و مواد اضافی که برای بدن خطرناک هستند، در بدن تجمع می‌یابند.
۴۱ عکس گل نرگس با کیفیت و زیبا برای پروفایل جدید
۱۸ عکس نوشته برای رفیق های خوب و بامرام
۳۰ عکس نوزاد تازه متولد شده از دختر و پسر و دوقلوها
رابطه با خواهر زن ؛ حکم شرعی و قضایی آن را می‌دانید؟در مرحله اولیه ابتلا به این بیماری، شما شاهد علائم محسوسی نخواهید بود. از کار افتادن کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که در عملکرد کلیه‌ها اختلال بسیار چشمگیری ایجاد شده باشد. برای درمان این بیماری ناخوشایند در ابتدا توسط پزشکان متخصص تلاش می‌شود که از پیشرفت این بیماری از طریق کنترل علت‌های اصلی به وجود آورنده بیماری، آن را کاهش دهند. این امکان وجود دارد که این بیماری تا جایی پیشرفت کند که بدون دیالیز یا پیوند کلیه، فرد مبتلا، قادر به ادامه زندگی خود نباشد.
علائم از کار افتادن کلیه چیست؟
علائم از کار افتادن کلیه با گذشت زمان یا به علت بروز بیماری‌های دیگر ممکن است نمایان شود. با توجه به اینکه کلیه‌ها بسیار انعطاف‌پذیر هستند و می‌توانند نقصان خود را جبران کنند، این امکان وجود دارد تا هنگامی که کلیه‌ها به شدت آسیبی نبینند، هیچ نشانه‌ای از خود نشان ندهند. از علائم این عارضه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- حالت تهوع و استفراغ‌های گاه و بی گاه
- عدم داشتن اشتهای کافی برای خوردن غذا
- خستگی‌های مفرط
- ضعف‌های عضلانی
- بروز اختلال در خواب
- بروز تغییرات در میزان و اندازه ادرار فرد
- بروز کمر درد
- کم شدن هوشیاری ذهنی
- سر درد
- انقباض ناگهانی ماهیچه‌ها و گرفتگی عضلات بدن
- تورم در ناحیه پا و مچ پا
- خشکی و خارش‌های پی در پی در ناحیه پوست بدن
- بروز درد در قفسه سینه که این عامل به دلیل تجمع مایعات در اطراف قلب صورت می پذیرد
- بوی بد دهان و مزه ناخوشایند در دهان
- بروز تنگی نفس که این عامل به دلیل تجمع مایعات در ریه‌ها صورت می‌پذیرد
- چشم‌های ورم کرده
- فشار خون بالا که به سختی بتوان آن را کنترل کرد
- کوتاه بودن عمل دم
علت از کار افتادن کلیه چیست؟
بیماری مزمن کلیه هنگامی رخ می‌دهد که نوع عملکرد کلیه به دلیل بیماری یا وضعیت بالینی دچار اختلال شود که البته این اختلال به از کار افتادن و از بین رفتن کلیه در طول چند ماه یا چند سال منجر می‌شود. در زیر به بررسی عواملی می‌پردازیم که باعث از کار افتادن کلیه می‌شوند.
- بیماری دیابت نوع ۱ یا ۲
- فشار خون بالا
- اختلال گلومرولونفریت که در واقع نوعی التهاب واحد‌های تصفیه کننده کلیه (گلومرول) است.
- اختلال نفریت بینابینی که به نوعی التهاب لوله‌های کلیه است
- بیماری کلیه پلی کیستیک
- انسداد دستگاه ادراری که این بیماری بر اثر بزرگ شدن غده پروستات، سنگ کلیه و تعدادی از سرطان‌ها به وجود می‌آید
- ریفلاکس وزیکویورترال. این بیماری در واقع برگشت ادرار از مثانه به طرف کلیه‌ها است.
- عفونت کلیه‌ها معروف به پیلونفریت
چه عواملی خطر بیماری از کار افتادن کلیه را افزایش می‌دهند؟
در زیر به بررسی عواملی که احتمال ابتلا به بیماری مزمن کلیه را افزایش می‌دهند، خواهیم پرداخت.
- ابتلا به بیماری دیابت
- ابتلا به بیماری فشار خون بالا
- ابتلا به انواع بیماری‌های قلبی-عروقی
- استعمال دخانیات مانند کشیدن سیگار و قلیان
- اضافه وزن و چاقی مفرط
- سابقه خانوادگی در ابتلا به بیماری مزمن کلیه
- غیر طبیعی بودن ساختار و شکل کلیه
- بالا رفتن سن
عوارض جانبی ناشی از ابتلا به بیماری از کار افتادن کلیه چیست؟
بیماری مزمن کلیه می‌تواند بر تمامی اندام‌های بدن تأثیراتی داشته باشد. عوارض جانبی این بیماری می‌تواند شامل موارد زیر باشد.
- احتباس مایعات در بدن که می‌تواند باعث تورم در دست و پا، ایجاد فشار خون بالا یا تجمع آب در ریه (که به آن ادم ریوی گفته می‌شود) گردد.
- افزایش یک‌باره و اتفاقی میزان پتاسیم در خون (هیپرکالمی) که این اختلال می‌تواند در عملکرد قلب مشکلاتی را ایجاد کند و حتی باعث مرگ فرد مبتلا شود.
- بروز بیماری‌های قلبی- عروقی
- ضعیف شدن ساختار استخوان‌ها که در این حالت احتمال شکستگی استخوان افزایش پیدا می‌کند
- بروز کم خونی در فرد مبتلا
- کم شدن میل جنسی در فرد بیمار و شکل گیری انواع اختلال نعوظ یا کاهش باروری
- اختلال در دستگاه عصبی که می‌تواند باعث عدم تمرکز، تغییر شخصیت یا تشنج گردد
- ضعیف شدن سیستم ایمنی بدن که احتمال ابتلا به عفونت را در فرد افزایش می‌دهد
- پریکاردیت که التهاب و تورم غشای دور قلب است
- عوارض بارداری که این عارضه برای مادر و جنین بسیار خطرناک است
- رسیدن آسیب جبران ناپذیر به کلیه‌ها در مرحله پایان بیماری کلیوی که در این مرحله از بیماری شخص بیمار برای زنده ماندن نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه دارد
راه‌های پیشگیری از این بیماری
برای جلوگیری از ابتلا به بیماری مزمن کلیه، باید موارد زیر را جدی گرفت و آن را رعایت کرد.
۱. عدم مصرف خودسرانه از داروهای مسکن
در صورتی که از داروهای ضد درد همانند آسپیرین، ایبوپروفن و استامینوفن استفاده می‌کنید، حتماً باید این قرص‌ها را بر اساس دستور پزشک مصرف کنید، چون مصرف زیاد و خودسرانه این دارو‌ها می‌تواند به کلیه آسیب‌های جدی برساند. در صورتی که دچار بیماری کلیه هستید، باید در مورد مصرف این دارو‌ها با پزشک خود مشورت کنید.
۲. داشتن وزنی مناسب
در صورتی که وزن شما مناسب است و دچار اضافه وزن نیستید، تلاش کنید با تمرینات منظم، تناسب اندام خود را حفظ کنید و در صورتی که چاق هستید و نیاز به کاهش وزن دارید، با استفاده از روش‌های سالم، وزن خود را کاهش دهید تا از ابتلا به بیماری‌های کلیوی در امان باشید.
۳. کنترل بیماری‌هایی که به کلیه‌ها آسیب می‌رسانند
اگر دچار بیماری هستید که احتمال ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش می‌دهد، حتماً تحت نظر پزشک قرار بگیرید.
۴. دخانیات را ترک کنید
سیگار و انواع دخانیات به کلیه‌ها آسیب‌های جدی وارد می‌کند و بیماری کلیوی را افزایش می‌دهد. از این رو سعی کنید با مشاوره و دارو، دخانیات را ترک کنید و اگر سیگاری نیستید از دود آن دوری کنید.
تشخیص بیماری مزمن کلیه
برای تشخیص ابتلا به بیماری مزمن کلیه، متخصص در ابتدا سوالاتی را از شما خواهد پرسید. سابقه خانوادگی، داشتن فشار خون بالا، مصرف داروهای خاص و تغییر در ادرار مهم‌ترین سؤال‌های پزشک در اینباره است. در مرحله بعد پزشک شما را معاینه فیزیکی می‌کند و علائم مرتبط با مشکلات قلبی-عروقی را مورد بررسی قرار خواهد داد. علاوه بر این مراحل آزمایش‌های ویژه‌ای نیز برای شما تجویز خواهد شد. در زیر به بررسی تعدادی از این آزمایش ها خواهیم پرداخت.
۱. آزمایش خون
در این آزمایش میزان کراتینین و اوره خون بررسی خواهد شد.
۲. آزمایش ادرار
در این آزمایش با تجزیه و تحلیل نمونه ادرار، می‌توان ناهنجاری‌ها و علت بروز بیماری مزمن کلیه را تشخیص داد.
۳. آزمایش‌های تصویری
با استفاده از سونوگرافی، ساختار و اندازه کلیه‌ها توسط پزشک مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۴. نمونه‌گیری از بافت کلیه ها
پزشک برای تشخیص علت بیماری، ممکن است بیوپسی کلیه را تجویز کند که در آن از کلیه‌ها نمونه برداری می‌شود.
راه های درمان بیماری از کار افتادن کلیه
با توجه به دلیل بروز بیماری، تعدادی از انواع بیماری‌های کلیه قابل درمان هستند. این در حالی است که بیماری مزمن کلیه غالبا درمانی ندارد. به طور کلی، شیوه درمان شامل اقداماتی برای کنترل علائم، کاهش عوارض و کاهش پیشرفت بیماری است. برای درمان عوارض ناشی از بیماری از کار افتادن کلیه از موارد زیر استفاده می‌شود.
۱. تجویز داروهایی برای فشار خون بالا
دیگران چه می‌خوانند؟اشخاص مبتلا به بیماری مزمن کلیه ممکن است به فشار خون بالا دچار شوند. متخصص برای کاهش دادن فشار خون و حفظ عملکرد مناسب کلیه در این افراد، مصرف مهارکننده‌های آنزیم تبدیل‌کننده آنژیوتانسین (ACE) و یا مسدودکننده‌های گیرنده آنژیوتانسین II را تجویز خواهند کرد. این دارو‌ها در ابتدای مصرف، عملکرد کلیه را کاهش می‌دهند و میزان الکترولیت را تغییر خواهند داد. از این رو جهت نظارت بر وضعیت بیمار، نیاز به آزمایش‌های خون به صورت پی در پی است. از طرفی قرص ادرارآور و رژیم غذایی کم نمک نیز برای بیمار تجویز خواهد شد.
۲. تجویز داروهایی برای کاهش میزان کلسترول
متخصص کلیه برای کاهش کلسترول، داروهایی نظیر قرص آتورواستاتین را تجویز می‌کند. میزان بالای کلسترول می‌تواند باعث ایجاد بیماری قلبی شود.
۳. تجویز داروهایی برای کم خونی
متخصص کلیه مکمل‌های هورمون اریتروپویتین را به همراه قرص آهن برای بیمار تجویز می‌کند. این نوع از مکمل‌ها باعث تولید بیشتر گلبول‌های قرمز می‌شود و از طرفی خستگی و ضعف بدنی ناشی از کم خونی را نیز کاهش می‌دهد.
۴. تجویز داروهایی برای از بین بردن تورم
با مصرف برخی داروهای ادرارآور نظیر دیورتیک، می‌توان به حفظ تعادل مایعات در بدن کمک کرد..
۵. تجویز داروهایی برای محافظت از بافت استخوان
جهت پیشگیری از ضعف استخوان و کم کردن خطر شکستگی آن‌ها، متخصص کلیه مکمل‌های کلسیم و ویتامین D را تجویز می‌کند.
۶. توصیه برای کاهش دادن میزان پروتئین در رژیم غذایی
برای کم کردن مقدار فعالیت کلیه برای تصفیه خون، ممکن است پزشک تجویز کند که پروتئین کمتری مصرف کنید.
درمان‌هایی برای مراحل پایانی این بیماری
در مراحل پایانی این بیماری، کلیه‌ها دیگر قادر به دفع مواد زائد و مایعات نیستند و در نتیجه بیمار نیاز به دیالیز یا پیوند کلیه خواهد داشت. برای درمان بیماری مزمن کلیوی در مراحل نهایی نیز از موارد درمانی زیر استفاده می‌شود.
۱. استفاده از دیالیز کلیه
دیالیز به صورت یک کلیه مصنوعی عمل کرده و مواد زائد و مایعات را از خون دفع می‌کند. در همودیالیز، با استفاده از دستگاه، سموم، مواد زائد و مایعات بدن تصفیه می‌شود. در دیالیز صفاقی، پزشکان لوله‌ای نازک به نام کاتتر را به داخل شکم می‌فرستند که حفره شکمی را با محلول دیالیز پُر می‌کند و مواد زائد و مایعات اضافی را جذب می‌کند. پس از آن، این محلول و سموم و مواد زائد از بدن خارج می‌شوند.
۲. پیوند کلیه
در پیوند کلیه، از اهدا کننده که می‌تواند فوت شده یا زنده باشد، کلیه سالم به بیمار اهدا می‌شود. لازم به ذکر است که در این حالت، بیمار باید تا پایان عمر خود داروهای مخصوص استفاده کند تا سیستم بدن او، کلیه پیوندی را پس نزند. افرادی که قصد دیالیز یا پیوند کلیه ندارند، باید از فعالیت‌ها و درمان‌های محافظه کارانه برای درمان بیماری خود بهره ببرند. این در حالی است که این بیماران در صورتی که دیالیز یا پیوند کلیه انجام ندهند، معمولاً تا چند ماه بیشتر زنده نخواهند ماند.
۳. تغییر در نحوه زندگی
در صورت استفاده از یک رژیم غذایی سالم می‌توان به بهبود عملکرد کلیه کمک زیادی کرد. با توجه به شرایط، نحوه عملکرد کلیه و سلامت کلی بیمار، این امکان وجود دارد که پزشک تغذیه مواد زیر را برای بیمار توصیه کند.
- عدم مصرف نمک در رژیم غذایی: افراد مبتلا به بیماری کلیوی باید میزان سدیم مورد استفاده خود را کاهش بدهند. از این رو باید از مصرف کردن غذا‌های آماده نظیر انواع کنسروها، فست فود‌ها و پنیر و گوشت فرآوری شده، توسط بیمار خودداری شود.
- مصرف غذاهایی با پتاسیم کم: بیماران مبتلا به این بیماری باید از مصرف غذاهایی با پتاسیم بالا مانند نظیر پرتقال، سیب زمینی، اسفناج و گوجه فرنگی، توسط بیمار خودداری کنند. برای آشنایی بیشتر باید ذکر شود که غذا‌های حاوی پتاسیم کم عبارت‌اند از سیب، کلم، هویج، لوبیا سبز، انگور و توت فرنگی.
- کاهش مصرف پروتئین: همان‌طور که گفته شد، بیماران باید از مصرف غذاهایی دارای پروتئین پرهیز کنند. برای آشنایی بیشتر لازم به ذکر است که غذا‌های حاوی پروتئین بالا عبارت‌اند از گوشت کم چرب، تخم مرغ، شیر، پنیر و لوبیا. غذا‌های دارای پروتئین کم عبارت‌اند از سبزی‌ها، میوه‌ها، نان و غلات.
آیا شما نیز تجربه‌ای در خصوص ابتلا به این بیماری دارید؟ برای کنترل و درمان آن چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ لطفا تجربیات و توصیه‌های خود را از بخش نظرات با سایر مخاطبین انگیزه به اشتراک بگذارید.