قرار است که روابط صمیمی ما و خانه‌هایمان پناه‌گا‌ه‌های امنی باشند که ما را از انواع خطرات دور نگه دارند. اما بودن با یک فرد معتاد زیر یک سقف، می‌تواند به یک رابطه ناسالم، پراسترس و سراسر سوء استفاده منجر شود. ازدواج با فرد معتاد در سراسر دنیا می‌تواند دلیلی باشد برای آنکه زندگی شما به آشوب، فضای منفی و خشونت تبدیل شود و در نهایت اعتیاد، با تضعیف اعتماد میان زن و مرد، می‌تواند صمیمیت و اتحاد میان آن‌ها را نابود کند.
و زمانیکه پای فرزندان هم به چنین زندگی باز شود، زندگی مشترک وارد یک سراشیبی تند می‌گردد که گاهی حتی خروج از آن هم دشوار خواهد بود. کمک به هسر برای مواجهه با چالش‌های خود در رابطه با اعتیاد، به تلاش یک گروه نیازمند است، نه شما به تنهایی! بنابراین با در نظر داشتن مراجعه به متخصصین و دریافت مشاوره، مطلب زیر را، که یک راهنمای عمومی و جامع برای رفتار با همسر معتاد است، مطالعه کرده و در مسیر خود از نکات آن بهره‌مند شوید.
ازدواج با فرد معتاد ، آری یا خیر؟!
انجمن «ازدواج و خانواده درمانی» آمریکا در رابطه با یک چرخه از تعارضات که در زندگی مشترک با یک فرد معتاد رخ می‌دهد، توضیح می‌دهد که در این مدل ازدواج‌ها، مصرف مواد منجر به درگیری کلامی و جسمی می‌شود، که به نوبه خود مقدمات اختلافات بیشتر در مورد خود اعتیاد را رقم می‌زند. نگرانی‌هایی که پس از ازدواج با فرد معتاد پیش می‌آیند عبارت هستند از:
- مشکلات اقتصادی
- مشکلات حقوقی بر سر حضانت فرزند، مصرف غیرقانونی مواد مخدر و …
- سوء‌استفاده‌ی کلامی، فیزیکی و جنسی
الکل و مواد مخدر می‌توانند قدرت قضاوت را مختل کنند، احساس خشم و ناراحتی را برانگیزاند و فضایی ایجاد کند که منجر به درگیری در خانه گردد. بنابراین اگر قصد ازدواج با فرد معتاد ترک کرده را دارید، هرگونه تجربه‌ی سوء مصرف مواد یا هرگونه نشانه‌ی اعتیاد باید بسیار جدی گرفته شود.
هر کسی که احساس می‌کند به دلیل اعتیاد شوهر خود، ممکن است در خطر باشد باید فورا از مراجع قانونی، ارائه دهندگان خدمات درمانی یا یک متخصص درمان سوء مصرف مواد کمک بخواهد.
پشتیبانی از همسر معتاد به روش صحیح
اما موثرترین روش برای حمایت از همسری که دوره‌ی توانبخشی را می‌گذراند چیست؟ پشتیبانی از همسر معتاد، می‌تواند تاثیر بسزایی در انرژی جسمی و سلامت عاطفی شما داشته باشد. مهم‌تر از این، نیازهای سایر اعضای خانواده مانند کودکان و والدین پیر و مطالبات کار و تعهدات اجتماعی نیز به سرعت می‌توانند بیش از پیش پررنگ شوند و همچنان فشار را بر شما افزایش دهند.
اما شما چگونه ممکن است شما اعتیاد همسر خود را فعال کنید؟ فعال کردن در شرایطی اتفاق می‌افتد که شما به عنوان همسر فرد دارای اعتیاد، معمولا بدون آگاهی یا قصد قبلی، این امکان را برای او فراهم می‌کنید که بتواند بدون روبرویی با عواقب اعتیاد، به روند مصرف خود ادامه دهد. نمونه‌هایی از رفتارهای فعال کننده عبارت هستند از:
- اجازه دادن به همسر معتاد برای شانه خالی کردن از مسئولیت‌ها
- اجازه دادن به همسر معتاد برای سوء استفاده از شما یا شخص دیگر
- توجیه کردن همسر معتاد
- غفلت از نیازهای خود برای کمک به همسر معتاد
پس از ازدواج با فرد معتاد، اگر متوجه شدید که در حال دروغ‌گویی یا توجیه کردن اعمال همسر معتادتان هستید، آگاه باشید که شما دارید به او اجازه می‌دهید که در اعتیاد باقی بماند و به اعتیادش کمک می‌کنید. وابستگی، می‌تواند در زندگی‌هایی که یک نفر به اعتیاد مبتلاست، موجب فعال کردن اعتیاد شود. در برخی موارد، فرد وابسته ممکن است چشم بر تمام احساسات خود ببندد تا همسر معتاد خود را، که او را بیش از حد دوست می‌دارد «نجات» دهد. با این حال، هنگامی که او به ترک نزدیک می‌شود، فرد وابسته ممکن است برای حفظ قدرت یا عزت نفس آن روند را تضعیف کند.
در نتیجه اگر در زندگی مشترک با یک فرد معتاد هستید، از خودتان بپرسید:
- آیا برای حفظ سلامت خودم مرزهایی تعیین کرده‌ام؟
- آیا اجازه می‌دهم هرکسی در زندگی مسئولیت خودش را به عهده بگیرد؟
- آیا به دنبال کمک از سوی متخصصان هستم؟
- آیا من برای مدیریت استرس‌های خودم، زمان کافی صرف می‌کنم؟
- آیا من برای توانبخشی خودم، وقت می‌گذارم؟
نحوه رفتار مناسب با همسر معتاد
بسیاری پس از ازدواج با فرد معتاد، طلاق می‌گیرند و برخی دیگر تا آخرین روز با این مشکل زندگی می‌کنند و متاسفانه کمتر کسی برای ادامه زندگی در یک ازدواج شاد و رضایت‌مند، کمک دریافت می‌کند. تهدید به طلاق معمولا برای متوقف کردن یک معتاد کافی نیست. البته این به معنای عدم وجود عشق آن‌ها به همسرانشان نیست، بلکه تنها نشانگر آن است که اعتیاد تا چه حد بر فرد تاثیر گذاشته است. اگرچه تهدید به طلاق، در صورتی که واقعا قصدی برای آن ندارید، هرگز نباید اتفاق بیافتد، جدایی می‌تواند خط قرمز برخی از معتادان و انگیزه‌ای برای ترک باشد. دقت کنید که برای پیشبرد بهتر کارها، شما به یک درمانگر برای دریافت مشاوه نیاز دارید.
اگر هم‌اکنون فکر می‌کنید که چگونه و از کجا می‌توانید کمک دریافت کنید، می‌توانید به دنبال درمانگری باشید که در بهبودی و بیماری‌های مربوط به اعتیاد تخصص داشته باشد. خانواده، دوستان و همچنین فرد معتاد، لازم است آموزش ببینند که اعتیاد چیست و چگونه ممکن است سیستم خانوادگی به طور ناخودآگاه به معتاد کمک کند که رفتارهای منفی خود را ادامه دهد و چه نوع برنامه درمانی برای این خانواده توصیه می‌شود.
چه زمانی طلاق راه حل است؟
در نهایت، اگر تمامی این تلاش‌ها ناکام ماند، شما باید به دنبال طلاق باشید. بنابراین در این صورت نیز، لازم است از یک وکیل کمک بگیرید، چرا که در شرایط این چنینی، به خصوص اگر پای فرزندانی در میان باشد، شما به کمک احتیاج خواهید داشت.
قطعا، جدایی ناخوشایند است. این اتفاقی دلهره‌آور است و می‌تواند حداقل برای مدتی ویران کننده باشد. اما گاهی طلاق تنها گزینه برای همسران افراد معتاد است. این به خصوص زمانی که شما دارای فرزند هستید صدق می‌کند، چراکه فرزندان شما به بزرگسالان استوار و با ثباتی احتیاج دارند که به آن‌ها تکیه کنند. با وجود اعتیاد در خانواده، هر دوی والدین در دسترس نخواهند بود و ثبات کمی در زندگی کودکان وجود نخواهد داشت (اگر نگوییم بدون ثبات است).
بنابراین زمانی را صرف کنید و ببینید درچه مرحله‌ای هستید، تا برایتان شفاف‌سازی شود که باید چه گامی بردارید و اینکه آیا طلاق یک گزینه‌ی مناسب است یا خیر. سوالات زیر را از خودتان بپرسید:
- آیا به خودتان اقرار کرده‌اید که همسرتان معتاد است؟
- آیا نزد همسرتان، تاکید کرده‌اید که او معتاد است؟
- آیا زندگی شما به دلیل ازدواج با فرد معتاد دچار هرج و مرج شده است؟
- آیا از یک متخصص اعتیاد برای کمک به خودتان مشاوره گرفته‌اید؟
- آیا از یک متخصص اعتیاد برای کمک به همسرتان مشاوره گرفته‌اید؟
- آیا در مورد دریافت مشاوره به همراه همسر خود از یک درمانگر که از مشکلات اعتیاد و سیستم‌های خانوادگی آگاه است، فکر کرده‌اید؟
- آیا به دلیل اعتیاد همسر خود، پیامدهای ناگواری را تجربه کرده‌اید؟
- آیا همسر شما می‌داند که اگر مصرف مواد مخدر را ترک نکند، شما از او جدا خواهید شد؟
- آیا واقعا آماده‌ی جدایی هستید؟
- آیا جدایی آزمایشی را امتحان کرده‌اید؟
سخن پایانی
زندگی فرد معتاد به مواد مخدر، می‌تواند به قدری چالش برانگیز باشد که هیچ کس از پس زندگی با او برنیاید. مشکلات اقتصادی، تنش‌های روانی و عاطفی که گاها حتی با خشونت‌های فیزیکی همراه می‌شوند، همه دلایلی هستند که یکبار دیگر ازدواج با فرد معتاد را خوب بررسی کنید. آیا حاضرید زیر بار تمامی این مشکلاتی که در بالا گفته شد بروید؟ این بررسی‌ها حتی در صورتی که فردی سابقه‌ی سوء مصرف مواد مخدر را دارد هم باید انجام گیرند و چه بهتر که تحت نظارت یک متخصص باشد.
دقت کنید که شما، به عنوان یک طرف ازدواج و کسی که احساساتش هم درگیر است، قادر نخواهید بود به تنهایی و به درستی تصمیم‌گیری کنید و ممکن است تحت تاثیر بازی‌های روانی ذهنتان قرار گیرید. بنابراین، هرگز دریافت مشاوره از متخصصین را دست کم نگیرید.
قبل از آنکه هر تصمیمی در رابطه با ازدواج بگیرید، «۸۵ سوال از مهم‌ترین سوالات خواستگاری برای آشنایی بهتر» را مطالعه کنید. نظر شما در رابطه با ازدواج با فرد معتاد چیست؟ آیا شما تجربه‌ی چنین رابطه‌ای را داشته‌اید؟ برای کمک به خود و همسرتان چه اقداماتی را پیش گرفته‌اید؟