انگیزه – همانگونه که از نام آن مشخص است، بیماری پسوریازیس تناسلی ناحیه تناسلی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری علائمی همچون خارش و لکه‌های قرمز در قسمت‌های مختلف بدن به خصوص در ناحیه تناسلی ایجاد می‌کند. این بیماری قابل درمان نیست، ولی با استفاده از روش‌هایی می‌توان آن را کنترل کرده و عوارضش را کاهش داد. در این مطلب به بررسی پسوریازیس تناسلی، علائم و روش‌های تشخیص و درمان آن خواهیم پرداخت.
بیماری پسوریازیس تناسلی چیست؟
بر خلاف تصور عمومی، بیماری پسوریازیس تناسلی یک بیماری مقاربتی و واگیردار نیست. ولی این احتمال وجود دارد که این بیماری بر روی روابط جنسی شما تأثیرات منفی بگذارد. از طرفی دیگر باید اشاره کرد که این بیماری در مقایسه با دیگر انواع پسوریازیس، دشوارتر درمان می‌شود. هر دو جنس مرد و زن می‌توانند به پسوریازیس تناسلی مبتلا شوند و این بیماری و علائم ناشی از آن بر لذت جنسی و کیفیت زندگی آنان تأثیر خواهد داشت. با توجه به اینکه پوست اندام‌های تناسلی بسیار حساس‌تر از نواحی دیگر بدن است، علائم این بیماری غالباً بیشتر از سایر انواع پسوریازیس بروز خواهد کرد. خراشیدگی، التهاب و تاول پوست که بر اثر این بیماری پدیدار می‌شوند، می‌توانند باعث به وجود آمدن عفونت‌های ثانویه در آلت تناسلی یا مقعد شود. شماری از درمان‌های بیماری پسوریازیس نیز می‌توانند سبب افزایش درد و تحریک پذیری به خصوص در هنگام رابطه جنسی شوند.
علت بیماری پسوریازیس تناسلی
به هنگامی ابتلا به بیماری پسوریازیس، سلول‌های پوستی با سرعت بسیار بالاتری در مقایسه با حالت طبیعی رشد می‌کنند. در این صورت، بدن نمی‌تواند تمام این سلول‌های پوستی را از بین ببرد. این عامل سبب به وجود آمدن عوارضی همچون لکه‌های قرمز، پوسته پوسته و خشک شدن پوست در ناحیه تناسلی می‌شود. پسوریازیس تناسلی در اصل به دلیل ضعیف بودن دستگاه ایمنی بدن به وجود می‌آید. در شرایط معمولی، دستگاه ایمنی به میکروب‌های ناقل بیماری حمله ور می‌شود، ولی در صورت ابتلا به بیماری پسوریازیس، دستگاه ایمنی به سلول‌های سالم پوست حمله خواهد کرد و آن‌ها را از بین خواهد برد.
این امکان وجود دارد که عوامل ژنتیکی و وراثتی نیز در ابتلا به پسوریازیس تناسلی نقش داشته باشند. البته نمی‌توان گفت اگر فردی در خانواده به این بیماری مبتلا شده باشد، شما نیز به طور قطع به این بیماری مبتلا خواهید شد. شما به بیماری پسوریازیس مبتلا نخواهید شد، مگر در صورتی که چیزی سیستم ایمنی بدن شما را تحریک کند. دقت داشته باشید که این عوامل محرک در تمامی افراد یکسان نیستند. در زیر به رایج‌ترین و فراگیرترین عوامل محرک برای ایجاد این بیماری اشاره خواهیم کرد.
- عفونت‌هایی مانند گلو درد یا عفونت‌های پوستی
- آسیب‌های پوستی به خصوص در ناحیه اندام‌های تناسلی
- داشتن اضافه وزن و چاقی
- نیش حشرات
- سیگار کشیدن و استعمال انواع دخانیات
- آفتاب سوختگی
- نوشیدن بیش از حد مشروبات الکلی
- تعدادی از داروها نظیر لیتیوم، داروهای فشار خون بالا مثل بتابلاکرها و داروهای ضد مالاریا
- فشارهای روحی، اضطراب و استرس بیش از اندازه
- هوای خیلی سرد
عواملی که در بالا به آن‌ها اشاره شد، از طرفی می‌توانند باعث عود مجدد بیماری پسوریازیس تناسلی شوند. آگاهی داشتن از کنترل و مدیریت این عوامل می‌تواند به بهبود این علائم کمک کرده و احتمال عود دوباره بیماری را کم کند.
بیماری پسوریازیس تناسلی در زنان
در بانوان مبتلا به این بیماری، این امکان وجود دارد که پوست بیرون واژن دچار لکه‌های هموار و قرمز بدون فلس شود. خراشیدن این ناحیه به عفونت یا خشکی پوست منجر شده و خارش‌ها نیز شدت خواهد گرفت. بیماری پسوریازیس تناسلی غالباً بر روی پوست بیرونی واژن تأثیر می‌گذارد و غشای مخاطی درون واژن را تحت تأثیر قرار نمی‌دهد.
بیماری پسوریازیس تناسلی در مردان
بیماری پسوریازیس تناسلی در مردان به صورت لکه‌های قرمز کوچک روی آلت تناسلی پدیدار خواهد شد. این احتمال وجود دارد که پوست ناحیه، به شکل فلس یا صاف و براق شود. گاهی اوقات بیماری پسوریازیس تناسلی در زنان و مردان در مناطق مقعدی یا باسن نیز ظاهر خواهد شد که در صورت بروز این حالت، پوست باسن در بعضی از موارد قرمز و بدون فلس شده و گاهی با فلس‌های شدید همراه خواهد بود. در این بیماری روی قسمت‌های مقعد و پوست پیرامون آن، غالباً قرمز و بدون فلس شده و با خارش همراه خواهد بود.
بیماری پسوریازیس تناسلی بر چه نواحی از بدن تأثیر می‌گذارد؟
بیماری پسوریازیس می‌تواند بر روی اندام تناسلی و بخش‌های پیرامون آن پدیدار شود. این نواحی عبارت‌اند از:
- منطقه شرمگاهی
- قسمت بالای ران
- قسمت بین ران و کشاله ران
- در ناحیه مقعد
- در قسمت شکاف باسن
عوامل تشدید کننده علائم بیماری
برخی از عوامل موجب افزایش و عود علائم بیماری پسوریازیس تناسلی می‌شود. در زیر به چند مورد از این عوامل اشاره خواهد شد.
- به تن کردن لباس‌های تنگ و چسبان
- استفاده از دستمال توالت زبر
- استفاده از بعضی محصولات بهداشتی
- هرچیزی که موجب پدیدار شدن سایش و اصطکاک پوستی شود از جمله فعالیت‌های جنسی
- تماس پیدا کردن پوست با ادرار یا مدفوع
علائم و نشانه‌های پسوریازیس تناسلی
در این بیماری شکل ظاهری پوست در این قسمت‌ها غالباً با دیگر مناطق تفاوت دارد. پسوریازیس معکوس شایع‌ترین گونه از پسوریازیس تناسلی است که سبب پدیدار شدن لکه‌های صاف و قرمز روشن می‌شود. شما غالبا فلس‌های نقره‌ای را مشاهده نخواهید کرد، به این دلیل که در زمان راه رفتن و حرکت از بین خواهند رفت.
زنان مبتلا به این بیماری ممکن است پلاک‌های خاکستری و پوسته پوسته بر روی مهبل خود مشاهده کنند، ولی لکه‌های ناشی از این بیماری در لایه‌های پوستی معمولاً قرمز براق هستند. در مردان ممکن است، لکه‌های کوچک قرمز رنگ‌بر روی آلت تناسلی یا سر آن به وجود بیاید. لکه‌های پوسته‌پوسته و خشک، بیشتر در مردان ختنه شده رایج است.
در ادامه به تعدادی از علائم و نشانه‌های بیماری پسوریازیس تناسلی به طور جداگانه اشاره خواهد شد.
۱. خارش شدید
بسیاری از افرادی که به بیماری پسوریازیس تناسلی مبتلا هستند، دچار خارش بسیار زیادی می‌شوند که یکی از بدترین علائم این بیماری است. احساس خارش می‌تواند فرد را در طول شب بیدار نگه دارد و حتی در بسیاری از موارد خارش شدید ناشی از این بیماری سبب خونریزی در فرد بیمار می‌شود.
۲. سوزش
در بیماری پسوریازیس تناسلی، ممکن است احساس کنید که یک کبریت داغ بر روی پوست شما قرار گرفته است. عرق، گرما و سایش می‌تواند به این وضعیت شدت ببخشد.
۳. درد
باید بدانید که این بیماری همواره با درد همراه نیست، ولی درد را نیز نمی‌توان نادیده گرفت. تحرک یا عرق سبب تحریک پذیری بالاتر پوست می‌شود. ورزش و رابطه جنسی می‌تواند علائم را شدت دهد. در بعضی از افراد، حتی نشستن نیز ممکن است سبب ایجاد درد شود.
۴. عفونت
پوست نازک و ظریف به سادگی شکافته شده و ممکن است منجر به خونریزی شود. در این شرایط، احتمال ابتلا به عفونت‌های باکتریایی یا قارچی افزایش خواهد یافت. در صورتی که به طور هم زمان مبتلا به عفونت و بیماری پسوریازیس هستید، حتما باید به پزشک خود اطلاع دهید. در این شرایط، ممکن است نیاز به درمان‌های گوناگونی داشته باشید.
راه‌های پیشگیری از عود بیماری
- ناحیه تناسلی را همیشه تمیز نگه دارید.
- از حمام کردن با آب خیلی گرم برای مدت طولانی خودداری کنید.
- پس از اتمام حمام از حوله نرم استفاده کنید و ناحیه را به آرامی خشک کنید.
- از کارهایی که باعث مالش و سابیدگی در پوست می‌شوند، خودداری کنید.
- از دستمال توالت نرم و جاذب استفاده کنید.
- استفاده از لباس زیر پنبه‌ای موجب کم شدن اصطکاک پوستی می‌شود.
- از پوشیدن لباس‌های تنگ پرهیز کنید.
تشخیص بیماری پسوریازیس تناسلی
به علت وجود شباهت نشانه‌ها و علائم، ممکن است بیماری پسوریازیس تناسلی با دیگر بیماری‌های پوستی از جمله عفونت‌های مخمر، خارش ناشی از بواسیر یا کرمک اشتباه گرفته شود. از این رو برای تشخیص این بیماری نیاز به معاینه مقعدی یا کشت پوست در آزمایشگاه است.
متخصص برای تشخیص دادن بیماری پسوریازیس تناسلی، نشانه‌های این بیماری و ظاهر پوست را با دقت مورد ارزیابی قرار می‌دهد. در صورت عدم اطمینان در تشخیص، پزشک ممکن است برای ارزیابی بیماری‌های منتقل شونده جنسی، عفونت، بیماری‌های التهابی یا سرطان، نمونه پوست را آزمایش کند. معمولا در صورتی که بیمار زخم و ضایعات مشابه با پسوریازیس در دیگر مناطق بدن داشته باشد، این موضوع بیانگر این است که زخم واقع در آلت تناسلی نیز بر اثر بیماری پسوریازیس به وجود آمده است.
تاثیر پسوریازیس تناسلی بر رابطه جنسی
دیگران چه می‌خوانند؟رابطه جنسی موجب تحریک پوست می‌شود، ولی باید دقت داشت که بیماری پسوریازیس تناسلی مسری نیست و به طور کلی مشکلی در روابط جنسی فرد مبتلا به وجود نخواهد آورد. از طرفی استفاده از کاندوم در روابط جنسی به کاهش علائم بیماری کمک خواهد کرد و مانع تماس پوستی و تحریک بیشتر پوست می‌شود. لازم به ذکر است که پس از رابطه جنسی می‌بایست ناحیه تناسلی به صورت کامل تمیز شود و داروهای موضعی که استفاده می‌کنید، دوباره اعمال شود.
درمان بیماری پسوریازیس تناسلی
پیش از هر چیز باید دقت داشته باشید که این بیماری درمان نمی‌شود و منظور از درمان کاهش علائم و عوارض ناشی از این بیماری است.
- پزشکان غالبا برای درمان کوتاه مدت بیماری پسوریازیس تناسلی، داروی هیدروکورتیزون (۱ درصد) تجویز می‌کنند. برای درمان طولانی مدت، کلسپتروژن (کرم ویتامین D) مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- در صورتی که بیمار به عفونت‌های ناشی از این بیماری مبتلا شود، ممکن است آنتی بیوتیک‌های موضعی نیز توسط پزشک برای از بین بردن این عفونت‌ها تجویز شوند. از طرفی دیگر، پزشک ممکن است برای تسکین و پیشگیری از خشکی و خراشیدگی پوست بیمار، روان کننده یا نرم کننده تجویز کند.
- در گاهی اوقات برای درمان بیماری پسوریازیس تناسلی می‌توان از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی نظیر تاکرولیموس و پیمکرولیموس نیز استفاده کرد.
- بعد از اینکه حساسیت پوستی کاهش یافت، لیزر درمانی نیز می‌تواند به بهبود بیماری پسوریازیس تناسلی کمک کند.
- در صورتی که روش‌های نامبرده شده برای درمان بیماری تأثیری نداشته باشد، می‌توان برای کوتاه مدت و تحت نظارت یک پزشک متخصص پوست، از استروئید‌های قوی در میزان کم استفاده کرد.
- در صورتی که بیماری پسوریازیس، تمامی بخش‌های تناسلی را تحت تأثیر قرار داده باشد و یا در صورتی که درمان‌های موضعی تأثیری نداشته باشند، ممکن است نیاز به درمان سامانه‌ای احساس شود. در زیر به تعدادی از این درمان‌ها اشاره خواهد شد.
- متوتروکسات: نوعی داروی ضد روماتیسم اصلاح کننده بیماری (DMARD) است که برای درمان آرتریت روماتوئید و دیگر بیماری‌های روماتیسمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- آسیترتین: نوعی از داروی رتینوئید خوراکی است که موجب کاهش التهاب ناشی از این بیماری می‌شود.
- داروهای بیولوژیک: داروهای بیولوژیک نظیر آدالیمومب، آباتاسپت، اتانرسپت و ریتوکسیماب که در سیگنال‌های ایمنی که باعث تحریک علائم خود ایمنی می‌شوند، اختلال ایجاد می‌کنند.
در مجموع برای درمان بیماری پسوریازیس تناسلی از روش‌های زیر استفاده می‌شود.
۱. داروهای موضعی
داروهای خفیف کورتیکواستروئیدها (کورتون) ممکن است برای درمان بیماری پسوریازیس تناسلی مورد استفاده قرار گیرند، در حالی که استفاده بلندمدت از این داروها می‌تواند به ایجاد لکه‌های پوستی بیانجامد.
استفاده از مرطوب کننده‌های بدون نسخه نیز برای حفظ رطوبت ناحیه تناسلی بسیار مؤثر است، ولی می‌بایست دقت داشته باشید که مرطوب کننده‌های معطر ممکن است موجب تحریک پوست شوند. کرم و پمادهای ویتامین D حساسیت کمتری را به وجود می‌آورند.
۲. مهارکننده‌های کلسی نورین
داروهای تاکرولیموس و پیمکرولیموس برای درمان این بیماری بسیار مؤثر هستند و عوارض جانبی نظیر نازک شدن پوست را به همراه ندارد. با این وجود استفاده از این داروها، موجب پدید آمدن سوزش در ناحیه می‌شوند و ممکن است عود عفونت‌های رابطه جنسی مثل تبخال تناسلی یا زگیل تناسلی را به همراه داشته باشد.
۳. نور ماورا بنفش (UV)
این روش در شرایط ویژه برای درمان بیماری پسوریازیس تناسلی مورد استفاده قرار می‌گیرد که غالباً شدت آن در مقایسه با درمان پسوریازیس دیگر قسمت‌های بدن کمتر است. به این دلیل که نور شدید ممکن است به سادگی سبب سوختن پوست ناحیه تناسلی بشود.
۴. داروهای خوراکی
گاهی اوقات ممکن است توسط پزشک داروهای خوراکی تجویز شود که عوارض جانبی مانند تحریک، سردرد، بی‌خوابی، تب و اسهال ایجاد کند. در صورت رؤیت این علائم می‌بایست به پزشک مراجعه شود تا پزشک از مناسب بودن درمان و رد احتمال ابتلا به بیماری‌های رابطه جنسی اطمینان حاصل کند.
۵. نرم‌کننده‌ها
نرم‌کننده‌های پوست با ایجاد لایه محافظ مانع از دست دادن آب و رطوبت پوست می‌شوند.
آیا با بیماری پسوریازیس تناسلی آشنا هستید؟ لطفاً تجربیات و مشاهدات خود را در این زمینه با ما به اشتراک بگذارید.