دنیای اسرارآمیز خواب: حقایق شگفت انگیز دنیای خواب و رویا

حتما تا به حال برای شما این سوال پیش آمده است که چرا ما خواب میبینیم؟ علت دقیق خواب دیدن و رویاها هنوز به طور کامل مشخص نشده است. اما تحقیقات نشان می‌دهند که خواب دیدن و رویاها احتمالاً به فعالیت‌های مغزی، تعامل بین نواحی مختلف مغز و تأثیرات شیمیایی در مغز مرتبط است.

چرا خواب میبینم؟

در کل، خواب دیدن یک فرآیند طبیعی است که به علت تغییرات در فعالیت مغز و تأثیرات شیمیایی در سیستم عصبی رخ می‌دهد. خواب دیدن و رویاها احتمالاً نقشی در فرایندهای مهمی مانند ترمیم بدن، بهبود حافظه و تثبیت یادگیری ایفا می‌کنند، اما دقیقترین علت و مکانیسم آنها هنوز کاملاً مشخص نشده است. توضیح فوق یک توضیح صرفا براساس علم تجربی است اما بسیاری معتقدند انسان وقتی به خواب میرود درواقع وارد بعد چهارمی میشود که در آن زمان معنایی پیدا نمیکند. به همین دلیل خوابها میتوانند پیامهایی را از این بعد برای کشف رازهای دنیای واقعی و یا حتی آینده به انسانها بدهند.

نابینایان بیشتر کابوس می‌بینند

نابینایان می‌توانند بسیاری از صحنه‌هایی که قبلا دیده بودند را دوباره در خواب ببینند. محققان از ۵۰ نفر که نیمی از آن‌ها نابینا بودند خواستند به مدت ۴ هفته خواب هایشان را ثبت کنند. آن‌ها دریافتند که شرکت کنندگانی که نابینای مادرزادی نبودند ادراکات بصری در خوابشان دارند. اما هرچه از زمان نابینا شدنشان بیشتر گذشته بود، چیز‌های کمتری می‌دیدند.

یکی از یافته‌های جالب دیگر این بود که نابینایان بیشتر کابوس می‌بینند. تنها ۷ درصد از افراد بینا کابوس دیدند در حالی که این در میان نابینایان ۲۵ درصد بود. کابوس‌های آن‌ها شامل چیز‌های ترسناکی در بیداری، مثل گم کردن سگ راهنمایشان، گم شدن یا تصادف کردن می‌شد. محققان تصور می‌کنند که کابوس‌ها نوعی تمرین زندگی واقعی هستند و نابینایان بیشتر به آن نیاز دارند، چون خطرات بیشتری را در زندگی روزمره در انتظارشان است.‌

می‌توانید کنترل کنید که چه خوابی ببینید

به نظر می‌رسد «دام کاب» در فیلم تلقین تنها کسی نیست که می‌تواند خواب هایش را کنترل کنید، شما هم می‌توانید. طبق تحقیقات اگر مشکلی داشته باشید می‌توانید عمدا خوابش را ببینید تا راه حل آن پیدا کنید. همچنین می‌توانید در مورد یک شخص خاص یا حتی مرده خواب ببینید.

خواب‌ها برای حل مشکلاتی که یک جزء بصری دارند عالی هستند. اگر می‌خواهید خوابی ببینید که در آن مساله‌ای را حل می‌کنید، قبل از خواب درباره آن فکر کنید و سعی کنید تصویری از آن در ذهنتان بسازید. می‎توانید یک تصویر واقعی از مساله به خودتان بدهید.

مثلا اگر می‌خواهید یک آهنگ بسازید، گیتارتان را کنار تخت قرار دهید. یا اگر با همسرتان مشکل دارید قبل از خواب خوب به او نگاه کنید. یا اگر می‌خواهید خواب یک شخص خاص را ببینید، قبل از خواب به عکس او نگاه کنید. اگر‌ می‌خواهید خواب چتربازی ببینید، عکسش را ببنید. بعد از اینکه بیدار شدید خوب به خوابتان فکر کنید تا از چیز‌هایی که یاد گرفتید استفاده کنید.

در انگیزه بخوانید: این زمان‌ها خواب‌هایمان به واقعیت تبدیل میشوند؛ آیا دیدن خواب قبل از ظهر تعبیر دارد؟

می‌توانید کنترل کنید که در خواب چه کاری انجام دهید

نه تنها می‌توانید کنترل کنید که چه خوابی ببینید، بلکه می‌توانید کنترل کنید که در خواب چه کار کنید. در رویای شفاف یا رویای آگاهانه به رویایی گفته می‌شود که فرد در آن از می‌داند که در حال خواب دیدن است و همچنان توانایی کنترل محیط فیزیکی را ندارد ولی به صورت آگاهانه روی رویا کنترل دارد و می‌تواند صحنه رویا را به میل خود تغییر دهد.

روش‌های مختلفی برای دیدن خواب‌های شفاف وجود دارد که یکی از آن‌ها آزمایش واقعیت است. بخشی از آزمایش واقعیت این است که در طول روز از خودتان بپرسید آیا خواب مبی‌بینید و سپس به دنبال نشانه‌هایی باشید که بیدار هستید.

شاید فکر کنید نیاز به نشانه نیست و بدیهی است که خواب نیستید. اما انجام این کار در روز به شما کمک می‌کند در شب از خواب بودنتان آگاه باشید.
قبل از این که بخوابید به خودتان بگویید که خواب‌هایتان را به یاد خواهید آورد. خواب قبلتان را به یاد آورید و به دنبال نشانه‌هایی بگردید که خواب بوده است. تصور کنید که می‌خواستید در آن چه کار کنید. سپس این مراحل را تکرار کنید تا خوابتان ببرد. دیدن خواب شفاف سخت است و به تمرین ذهنی زیادی نیاز دارد. اما آیا ارزش ندارد تصمیم بگیرید در خواب پرواز کنید به جای اینکه فقط امیدوار باشید این اتفاق بیفتد؟

نوزادان خواب نمی‌بینند

آیا تا به حال به این فکر کرده اید که نوزادان چه خوابی می‌بینند؟ نوزادان اصلا خواب نمی‌بینند. آن‌ها خواب رم خود را صرف ایجاد مسیر‌هایی در مغز و مهارت‌های زبانی می‌کنند. باتوجه به این پیشرفت‌های مغزی که جریان دارد، قدرت مغزی زیادی نمی‌ماند که خواب ایجاد کند.

بچه‌ها تا ۴-۵ سالگی، یعنی تا زمانی که توانایی تجسم چیز‌های خیالی را به دست آورند خواب نمی‌بینند. حتی پس از آن هم خواب هایشان فاقد شخصیت، خاطرات و احساسات است. تا ۷-۸ سالگی که حس هویت در آن‌ها شکل می‌گیرد و هرچه درکشان از خود قوی‌تر باشد خواب‌های روشن‌تر و سازمان‌یافته‌تری می‌بینند.

خواب‌ها به یادگیری کمک می‌کنند

خواب‌ها واقعا به یادگیری کمک می‌کنند. در یک تحقیق ۹۹ شرکت کننده یک بازی ویدئویی انجام دادند که در آن باید در یک ماز مجازی حرکت می‌کردند. سپس نیمی از شرکت کنندگان دو ساعت خوابیدند و نیمی از آن‌ها بیدار ماندند. بعد دوباره بازی کردند.

کسانی که خواب ماز را دیده بودند عملکردشان شش برابر بهتر از کسانی بودند که نخوابیده بودند یا خواب ماز را ندیده بودند. آن‌ها گفتند که ابتدا خواب خود ماز را دیده اند، مثل این که آن را تمرین می‌کنند، ولی بعد که خوابشان عمیق شده، ماز را ترکیب با ماجراهای دیگر دیدند مثل اکتشاف در غار‌های شبیه ماز.

زمان خواب برای تعبیر آن مهم است

جالب است بدانید به لحاظ علمی ما تا مرحله‌ای که به خواب عمیق فرو نرویم نمی‌توانیم رویا و جالب است بدانید که سلاطین و پادشاهان نیز از دیرباز در دربار خود افرادی را برای تعبیر رویا‌ها و کابوس‌های خود استخدام می‌کردند تا پرده از اسرار ضمیر خود بردارند. گاهی مضمون خواب به حدی شیرین است که نیازی به تعبیر آن نمی‌بینیم، اما گاهی خواب‌ها تا حدی ترسناک و اضطراب آورند که مایلیم بدانیم این خواب وحشتناک قرار است چه مفهومی داشته باشد.

کابوس ببینیم و بر اساس بررسی‌های امواج مغزی از طریق دستگاه الکتروآلفانسوگرام این اتفاق معمولا در مراحلی رخ می‌دهد که ساعاتی از خوابمان گذشته باشد، نکته جالب و مهم‌تر این که این موضوع دقیقا در تعابیر دینی نیز صحت دارد و تاکید شده است. خواب رم مرحله پایانی خواب است و افراد در این مرحله تصاویر و داستان‌هایی را می‌بینند. خواب رم با علائمی مثل افزایش ضربان قلب، فشار خون و تغییر ریتم تنفس، و افزایش آدرنالین مشخص می‌شود.

برخی معتقدند که تمامی خواب‌ها قابل تعبیر هستند و بعضی دیگر می‌گویند که تنها خواب‌های هدفمند و با انگیزه، حامل پیام یا آگاهی بخش هستند. یعنی تنها خواب‌هایی که اغلب پس از استراحت کامل بدن، در ساعات آخر شب دیده می‌شود. بر اساس برخی از روایات، پیامبر اسلام و امام جعفر صادق صحیح‌ترین خواب‌ها را خواب روز (حدود یک ساعت قبل از اذان ظهر) و خواب سحر ذکر کرده اند.

در مجموع علم هم به شگفتی سرزمین رویا و خواب واقف است و دانشمندان همیشه درصدد یافتن چرایی و چگونگی عملکرد خوابها بوده اند. از طرفی دیگر گذشتگان هم بر مهم بودن خوابها و تاثیر آن در دنیای بیداری تاکید زیادی داشتند. در روایات متعدد دینی و غیر دینی نمونه های زیادی از اهمیت و ضرورت خواب گذاران و یا همان تعبیرکنندگان خواب در جامعه و حتی دستگاه های حکومتی اشاره شده است. بنابراین نمیتوان به راحتی از کنار خوابها گذشت بدون اینکه به تاثیر آنها در زندگی واقعی فکر کنیم.