تکنیک‌های اصولی و حرفه‌ای برای استفاده از زبان بدن در سخنرانی

چرا زبان بدن در سخنرانی مهم است؟ بدون شک زبان بدن نادرست، باعث می‌شود که سخنرانی شما موفقیت‌آمیز به پایان نرسد. در واقع اگر زبان بدن شما در سخنرانی مناسب نباشد، باید انرژی زیادی برای جبران آن به خرج دهید!

برخی از نمونه‌های اشتباهات زبان بدن در سخنرانی عبارتند از: پشت کردن به مخاطب، حرکت بیش از حد و یا پنهان شدن پشت میز، ضربه زدن روی میز و یا جویدن ناخن‌ها، که همگی نشانه‌های فوق العاده بدی هستند.

اما حتی اگر چنین عاداتی بدی نداشته باشید، باز هم با بهبود وضعیت فعلی زبان بدن خود، می‌توانید بارها تاثیرگذارتر باشید. به این شکل مخاطب صحبت‌های شما را بیشتر پذیرفته و به آن‌ها توجه مضاعفی خواهد داشت. با داشتن زبان بدن خوب در سخنرانی‌های خود، مردم را به شنیدن ترغیب خواهید کرد. به این دلایل باید زبان بدن خود در سخنرانی را تقویت کرده و آن را به شکلی سازنده و تاثیرگذار به کار گیرید.

 

تکنیک های زبان بدن در سخنرانی

۱) حرکات پریشان کننده

آگاه باشید که عصبی بودن یا احساس عدم کفایت، می‌تواند فورا خود را در حرکات شما نشان دهد. این رفتارها، می‌توانند کاملا مفسر پریشانی درون شما باشند:

• گذاشتن دست پشت بدن: تسکین دهنده
• بازوهای متقاطع: میل به حفاظت از خویش
• دست‌های متقاطع در بخش جلو بدن: احساس ضعف و ترس و نیاز به محافظت
• حلقه کردن دست‌ها پشت بدن: حالت رژه رفتن
• دست‌ها در جیب: عصبی بودن یا بدتر از آن به این معنا که نمی‌دانید با دست‌های خود چه کنید!

۲) نمایش قدرت و اعتماد به نفس در زبان بدن

در سال ۲۰۱۱ میلادی، روانشناسان آمریکایی Amy Cuddy، Dana Carney و Andy Yap به این نتیجه رسیدند که داشتن ژستی قدرتمند، به راستی باعث می‌شود که افراد احساس قدرت بیشتری داشته باشند. نظریه آن‌ها نشان می‌دهد که چنین ژستی، می‌تواند سطح تستسترون را بالا برده و میزان کورتیزول را کاهش دهد. به این صورت تسلط بر خویشتن افزایش پیدا کرده و استرس‌ها کاهش می‌یابند. اگر به زبان بدن خود اطمینان داشته و وانمود می‌کنید که قدرتمند هستید، احتمالا واقعا آن را احساس خواهید کرد.

چه کسی نمی‌خواهد روی صحنه، با احساس قدرت ظاهر شود؟

چگونه:

• صاف ایستاده و شانه‌هایتان را مستقیم و باز نگاه دارید.
• دستان خود را در دو طرف بدن قرار دهید تا در مواقع لزوم از آن‌ها کمک گرفته و حرکات لازم را انجام دهید.
• تا حد ممکن با مخاطب خود روبرو شوید. اگر در یک اتاق یا سالن بزرگ قرار دارید، تمام بدن خود را به جهات مختلف بچرخانید تا با تک تک مخاطبان، رو در رو شوید و همه را ببینید.

۳) ارتباط چشمی

برقراری ارتباط چشمی میان شما و مخاطبان، ارتباطی قوی ایجاد کرده و به شما ارزش بیشتری خواهد بخشید. این باعث می‌شود که مخاطب به شما احترام بیشتری گذاشته و به متن سخنرانی شما گوش دهد. همچنین موجب می‌شود که مخاطب به شما اعتماد بیشتری داشته باشد، زیرا دروغگویان از ارتباط چشمی مستقیم پرهیز می‌کنند.

همین طور ارتباط چشمی مستقیم به شما این امکان را می‌دهد که بازخورد گفته‌های خود را در مخاطبان، دریافت کنید. به واقع برقراری ارتباط چشمی، ساده‌ترین راه برای دریافت بازخورد مخاطبان است. شما می‌توانید ببینید که آیا آن‌ها در حال گوش دادن به صحبت‌هایتان هستند یا بی‌حوصله و عصبانی به نظر می‌رسند. با مشاهده بازخوردها، ممکن است مایل به تغییر جهت گفته‌های خود باشید.

زبان موثر چشم‌ها در سخنرانی:

• هنگامی که در حال صحبت کردن تعداد زیادی از افراد، با هر مخاطب نزدیک به ۴ ثانیه یا کمی بیشتر ارتباط چشمی برقرار سازید. سپس نگاه خود را به مخاطب دیگر، جا به جا کنید.
• تماس چشمی خود را در شکل حرف Z قراردهید. به این صورت که به یک نفر در گوشه سمت چپ و عقب سالن و سپس به سمت عقب سمت راست، بعد از آن به سمت چپ در جلو سالن و در نهایت نیز به فردی که در سمت راست است، نگاه کنید. مراقب باشید که در هر بار انجام جدید این چرخه، به افراد تکراری نگاه نکرده و تماس چشمی خود را با افراد جدید صورت دهید، قرار است با مخاطبان بیشتری در ارتباط باشید.
•  در صورت صحبت کردن رو در رو با مخاطب، تماس چشمی خود را برای مدت ۹ تا ۱۰ ثانیه حفظ کرده و سپس نگاه مستقیم را قطع کرده و پس از ثانیه‌ای، مجدد آن را تکرار کنید. این قطع نگاه به این دلیل است که از خیره شدن پرهیز نمایید. (این موضوع، حین پاسخ دادن به سوال یک نفر از میان جمعیت مخاطبان نیز صدق می‌کند.)

۴) حرکات و ژست‌های دست

استفاده صحیح از حرکات و ژست‌های دست، می‌تواند به تقویت پیام رسانی شما کمک کند و صحبت‌هایتان اثربخشی بیشتری داشته باشند. حرکات دست، گفتار شما را اصیل‌تر و باورپذیرتر جلوه می‌دهند. آن‌ها یک عنصر اساسی در ارتباطات غیرکلامی به شمار رفته و برای نشان دادن احساسات به دیگران، فوق العاده تاثیرگذار هستند.
رفتار دست‌ها یکی از روش‌های واضح و غیرکلامی است که ما با زبان بدن خود، آن را به کار می‌بریم و توجه مخاطب را از این طریق شکار می‌کنیم.

حرکات درست دست‌ها در سخنرانی:

• از حرکات دست خود به عنوان یک ابزار داستان‌پردازی، استفاده نمایید. افعال را با استفاده از حرکات دست‌های خود، با قدرت بیشتری تلقین نمایید.
• به یاد داشته باشید که نباید بیش از حد از حرکات دست‌های خود استفاده کنید. از ژست‌های دستان برای تاکید روی برخی افعال بهره جسته و آن را به موقع به کار برید.
• در زمانی که حرکات دست‌ها ضرورتی ندارد، آن ها را در دو سمت بدن نگاه دارید تا در زمان نیاز، از ژست دست‌ها بهره بگیرید.
• از حرکات نمادین دست‌ها و انگشتان برای ابراز برخی مفاهیم استفاده کنید. به طور نمونه نشان دادن دو انگشت، به معنای عدد ۲ بوده و یا یک دست بالا آورده شده، به معنای توقف است.
• برای نشان دادن برخی مفاهیم چون شکل، اندازه، طول و غیره از حرکات توصیفی دست‌ها بهره بگیرید.
• از دست‌ها برای نشان دادن احساسات و عواطف استفاده کنید. به طور مثال دو دست گره شدن در هم، به معنای درخواست و خواهش و … .
• حین استفاده از ابزار بصری، از دستان خود برای اشاره یا دنبال کردن تصاویر استفاده کنید و به این شکل مخاطب را به دنبال کردن آن تصاویر، ترغیب نمایید.
• حرکات دست خود را با قسمت‌های مختلف بدن، در تمایز قرار دهید. لازم نیست که تنها از حرکات دست‌های خود بهره بجویید، ممکن است حرکت پا، سر و … نیز موثر واقع شوند.

۵) حرکت روی صحنه

حرکت روی صحنه سخنرانی، یک روش عالی برای نشان دادن آن است که دارای اعتماد به نفس هستید و به تمام مخاطبان خود توجه کافی دارید. این حرکت روی صحنه و جا‌به‌جایی در موقعیتی که ایستاده‌اید، نشان از قدرت رهبری شما داشته و قدرتتان را به نمایش می‌گذارد. زمانی که دارای زبان بدن با اعتماد به نفس هستید، گوش دادن به سخن شما پویاتر و جالب‌تر به نظر خواهد رسید. در این صورت مخاطبان نه تنها بیشتر جذب سخنرانی شما می‌شوند، بلکه پیام‌های ضمنی آن را با اعتماد بیشتری دریافت خواهند کرد.

مناسب‌ترین حرکت‌ها:

• برای قدم زدن و جا‌به‌جایی روی سن، نباید هر ۳۰ ثانیه یک بار این کار را انجام دهید. لازم است که حداقل ۳ دقیقه در یک نقطه ثابت بمانید و سپس جای خود را تغییر دهید. به یاد داشته باشید که حرکت پیوسته و زودهنگام، باعث حواس‌پرتی مخاطب خواهد شد.
• سعی کنید زمان تغییر مکان خود روی صحنه را با عوض شدن موضوع یا زیرتیتر صحبت، تنظیم کنید.
• هنگام پرسیدن سوال یا بیان نکته‌ای مهم، به سمت مخاطب خود حرکت کنید.
• وقتی که در حال حرکت به قسمتی دیگر از صحنه هستید، دقت داشته باشید که در این شرایط پشت خود را به بخشی از جمعیت حاضر نکرده باشید. این آن‌ها را از میدان بیرون کرده و به همان اندازه نیز دور از نزاکت به نظر خواهد رسید.

۶) حالت چهره

مردم از طریق حالت چهره متوجه انگیزه‌ها و عواطف مخاطب خود می‌شوند. این چیزی شبیه به بازیگری است. شما می‌توانید به کمک حالت چهره خود، مفاهیم و احساسات مورد نظر را به مخاطبان القا کنید. می‌توانید حالت چهره‌ای دوستانه، مصنوعی یا غیردوستانه و جدی بگیرید و به کمک هر یک نوع مفهوم خود را اصیل‌تر و باورپذیرتر بنمایید. سعی کنید با چهره خود صحبت کرده و شادی، غم، عصبانیت و تعجب را نشان دهید. صورت شما می‌تواند احساسات درون صحبت‌هایتان را منعکس کند.

چهره مناسب:

• هنگام تلاش برای نشان دادن شوک یا گیجی، ابروهای خود را بالا ببرید.
• اگر می‌خواهید عصبانیت و نگرانی را انتقال دهید، باید اخم نمایید.
• وقتی خوشحالی را به شکلی در صحبت‌هایتان توضیح می‌دهید، به سادگی لبخند بزنید.
• برای لحظات غمگین و غم‌انگیز، کمی اخم کرده و طرفین لب‌های خود را به سمت پایین خم کنید.

۷) عادت‌های مخصوص و آزاردهنده

رفتارها و عادات عصبی، چیزی است که مخاطبان را معذب و ناراحت خواهد ساخت. آن‌ها نکاتی مهم در ایجاد اعتماد به نفس در زبان بدن هستند. عادت‌های رایج شما که ممکن است از آن‌ها آگاه نباشید، می‌تواند شامل نکاتی در خصوص موها یا کت و شلوارتان باشد. شاید دست‌هایتان را در جیب‌های خود قرار داده و یا بیش از اندازه از کلماتی چون “خب”، “پس”، “مانند” و … استفاده می‌کنید. این عادات برای مخاطب آزاردهنده بوده و موجب خستگی، کلافه شدن و حواس پرتی او خواهند شد.

ترک عادت‌های غلط:

• برای شکستن این عادات و کنار گذاشتن آن‌ها، از صحنه سخنرانی خود فیلم تهیه کرده و با مرور آن، عادات آزاردهنده خود را کنار بگذارید.
• می‌توانید از یک دوست قابل اعتماد بخواهید که این عادات ناخوشایند شما را برایتان بازگو نماید.

۸) نفس کشیدن

حتی اگر مخاطبان متوجه شکل نفس کشیدن شما نباشند، این فاکتور روی اعتماد به نفس شما، تاثیر خواهد گذاشت. حفظ یک نفس آرام و پایدار، می‌تواند سطح استرس شما را کاهش دهد و باعث شود که وضعیت بدنی آرام‌تر و در عین حال آرامش‌بخش‌تری داشته باشید. نفس‌های عمیق و آرام؛ همین طور تضمین می‌کنند که شما با سرعت مناسب و صدای خوشایندی صحبت کرده و این اطمینان و آرامش را به مخاطب خود نیز انتقال دهید.

تمرین تنفس قبل از سخنرانی:

• قبل از حضور و شروع به صحبت کردن در مقابل جمعیت، برخی از تمرینات تنفسی را انجام دهید تا صدای شما گرم شده و ریه‌هایتان پر شوند. به آرامی ۳ ثانیه نفس عمیق بکشید. این کار را چندین بار تکرار کنید تا ریتم نفس کشیدنتان آرام شود.

۹) صدا

زبان بدن چیزی است که صدای شما را همراهی کرده و آن را به مراتب تاثیرگذارتر می‌نماید. آلبرت محرابیان در مورد اهمیت پیام‌های کلامی و غیرکلامی مقالات مختلفی منتشر ساخته است. قانون مشهور ۷-۳۸-۵۵ وی می‌گوید که کلمات ما ۷ درصد از مفهوم را منتقل می‌سازد؛ لحن ۳۸ درصد آن‌ها و در نهایت زبان بدن به اندازه ۵۵ درصد آن را به مخاطب خواهند رساند. وقتی این سه عنصر را به شکلی مناسب با هم ترکیب کنید، مخاطبان خود را به دست آورده و آن‌ها ارتباط درستی با شما برقرار خواهند کرد.

تمرین صدا برای سخنرانی:

• تصور کنید رشته‌ای روی تاجی بر سر خود دارید که به آرامی کشیده می‌شود. این باعث می‌شود که هوای بیشتری به ریه‌های شما وارد شده و حین صحبت کردن با اعتماد به نفس بیشتری واژگان را ادا کنید.
• فیلم‌هایی از گفتارهای خوب و بد را تماشا کنید تا ببینید که چطور کلمات با زبان بدن در تطابق قرار می‌گیرند.

خلاصه

۱. اغلب اوقات لبخند بزنید.
۲. راست بایستید.
۳. در یک موقعیت توأم با احساس قدرت قرار بگیرید.
۴. فضا را برای استفاده مناسب خود، به کار گیرید.
۵. از حالات چهره برای بیان احساسات استفاده کنید.
۶. به روشنی و با اطمینان صحبت کنید.
۷. نفس کشیدن را فراموش نکنید.
۸. با مخاطبان خود روبرو شوید.
۹. به اسلایدهای ارائه شده، اشاره نمایید.

سخن پایانی

زبان بدن شما یک مجری حرفه‌ای و بسیار کارآمد روی صحنه است. این ابزار، می‌تواند ارائه شما را با موفقیت همراه ساخته و یا آن را به کلی تخریب نماید. برای سخنرانی خود، از قبل وقت بگذارید و تمامی نکات و اصول را در خصوص آن، تمرین نمایید. با مطالعه و بررسی علت استرس سخنرانی می‌توانید بر بسیاری از آن ها فایق آمده و سخنرانی موثری داشته باشید.

شما از چه ترفندها و اصولی برای بهبود شرایط سخنرانی‌های خود و تاثیرگذاری روی مخاطبان استفاده می‌کنید؟ با ارسال پیام، ما و مخاطبین انگیزه را در تجربیات خود سهیم کنید.