به طور معمول، دیگران با بررسی نوع بیان شما، میزان هوش، توانایی انجام کار، پتانسیل درونی و … را در شما می‌سنجند. بنابراین می‌توان گفت که بسیاری از موقعیت‌های حرفه‌ای و دستاوردهای شخصی افراد تحت تأثیر فن بیان آنها قرار دارد. حالا این سوال پیش می‌آید که چگونه فن بیان خوبی داشته باشیم؟ در این مقاله راهکارهایی به منظور بهبود فن بیان را بررسی می‌کنیم.
چگونه فن بیان خوبی داشته باشیم؟
۱. در طول روز زمانی را برای مطالعه با صدای بلند اختصاص دهید
یکی از بهترین روش‌ها برای یادگیری و بهبود فن بیان، اختصاص زمانی در حدود ۳۰ دقیقه در طول روز به مطالعه است. در واقع، در این بازه باید مطالعات خود را با صدای بلند تکرار کنید. البته توجه داشته باشید که متون و کتاب‌هایی را برای مطالعه انتخاب کنید که مربوط به زبان فارسی مدرن نبوده و بیشتر چاپ سال‌های قدیم باشند.
تست شخصیت شناسی | دوست داری بدونی جنبه تاریک شخصیتت چی میگه؟!
روانشناسی شخصیت: راز هایی که باعث میشود یک مرد دلتنگ شود!
تست شخصیت شناسی: مانع شما در مسیر هدفتان به موفقیت چیست؟
روانشناسی شخصیت | زوج مورد علاقه شما کدام است؟ انتخاب شما حقایق جالبی را برملا خواهد کرد!در واقع، کتاب‌های تألیف شده در سال‌های قدیم حاوی واژگان و جملات غنی‌تری بوده و به بهبود دایره واژگان شما نیز کمک می‌کنند. بنابراین روزانه زمانی را به مطالعه این دسته از کتاب‌ها با صدای بلند اختصاص داده و به واژگان مورد مطالعه توجه کنید. در نهایت، ذهنتان عادت‌های جدیدی از زبان پیدا کرده و تواناییتان در ارائه بهتر مطالب بیشترخواهد شد
۲. کلمات جدید را یادداشت کرده و به خاطر بسپارید
همان‌طور که اشاره شد، مطالعه کتاب‌ها و متون قدیمی به بهبود دایره واژگان شما کمک می‌کند. در همین راستا، هنگام مواجهه با واژگان جدید آنها را یادداشت کرده و سعی کنید تا کلمات جدید را به خاطر بسپارید. در واقع، با به‌کارگیری این روش می‌توانید در پایان سال تعداد وسیعی از کلمات جدید را به منظور بهبود فن بیان در سخنرانی‌ها و گفتگوهای خود استفاده کنید.
۳. شمرده صحبت کنید
بیان کلمات به صورت شمرده و واضح موجب میشود تا مخاطبین، سخنان شما را درک کرده و به آن جذب شوند. در واقع، شمرده صحبت کردن به منزله سیگنالی مثبت در راستای تسلط، توانایی و مهارت بالا در انتقال مطالب مورد نظر است. این در حالی است که بیان کلمات به صورت سریع منجر میشود تا کمی مضطرب به نظر برسید و این موضوع امتیازی منفی بر تأثیرگذاری سخنانتان به شمار می‌رود. از سوی دیگر، آهسته صحبت کردن در میان جمع نیز موجب خستگی مخاطبان شده و در نتیجه هیچ یک از حاضران به مطالب ارائه‌شده توجهی نمی‌کند.
۴. کمی بلندتر از حد متوسط صحبت کنید
به طور کلی، صحبت کردن با صدایی که کمی بلندتر از حد متوسط به نظر می‌رسد، نشانه اعتمادبه‌نفس بالای گوینده و مهارت وی در نحوه بیان مطالب مورد نظر است. بنابراین برای بهبود فن بیان خود صحبت کردن با صدایی کمی بلندتر از حد معمول را تمرین کنید. البته توجه داشته باشید که صدایتان بیش از حد بلند نباشد چرا غیرطبیعی به نظر رسیده و موجب آزردگی مخاطبان و شنوندگان خواهد شد.
۵. تُن صدای خود را بالا نبرید
یکی دیگر از راه‌ها به منظور بیان کلمات به شیوه‌ای درست و اثربخش این است که با تن صدای خیلی بالا سخن نگویید. در واقع، حفظ تُن صدا در حد متوسط منجر به افزایش تأثیرگذاری سخنان شده و مخاطبان را به مطالب ارائه‌شده جذب می‌کند. بنابراین برای بهبود فن بیان خود سعی کنید تا در هنگام گفتگو یا سخنرانی از جیغ زدن یا افزایش بیش از حد تُن صدا خودداری کنید. همچنین می‌توانید با انجام تمریناتی در جهت تقویت صدای خود برای ارائه یک سخنرانی اثربخش اقدام کنید.
۶. در سخنان خود عبارات توهین‌آمیز استفاده نکنید
همواره به خاطر داشته باشید که در راستای بهبود فن بیان خود هرگز از کلمات توهین‌آمیز برای اثبات سخنان یا رد مطالبی مغایر با عقایدتان استفاده نکنید. در واقع، بیان احساسات، عقاید و نظرات به روشی فاقد هر گونه سخنان زننده، زشت و توهین‌آمیز امکان‌پذیر بوده منجر به افزایش اعتبار سخنان و همچنین خودتان خواهد شد؛ بنابراین برای بهبود فن بیان خود سعی کنید تا در مواجهه با عقاید و نظراتی مغایر با ارزش‌هایتان از راه‌های حرفه‌ای‌تری استفاده کرده و از به‌کارگیری کلمات توهین‌آمیز خودداری کنید.
۷. هرگز از مطالعه دست نکشید
همان‌طور که اشاره شد، مطالعه متون و کتاب‌های مختلف منجر به گسترش دایره واژگان میشود. در همین راستا، به منظور بهبود فن بیان خود سعی کنید تا به صورت مداوم مطالعه کنید. همواره به خاطر داشته باشید که یاد گرفتن کلمات مختلف و به‌کارگیری آنها موجب میشود تا در دیدگاه مخاطبین به فردی باهوش و قابل‌اعتماد مبدل شوید. به علاوه، دایره واژگان گسترده‌تر موجب افزایش درک خواننده از متون، کتاب‌ها و موضوعات مختلف خواهد شد.
۸. روی بیان روان جملات تمرکز کنید
بسیاری از افراد در گفتگوها یا سخنرانی‌های خود جملات را به شیوه‌ای نادرست بیان کرده و به اصطلاح تپق‌های زیادی دارند. بنابراین به منظور بهبود فن بیان خود نیاز است تا نحوه بیان جملات به روشی روان را تمرین کنید. در واقع، پرهیز از تپق در سخنرانی‌ها و گفتگوها موجب افزایش جذابیت مطالب مورد نظر شده و منجر بدین میشود تا مخاطبین و شنوندگان به راحتی منظور گوینده را متوجه شوند.
۹. عادت‌های بد گفتاری خود را حذف کنید
برای بهبود فن بیان خود، عادات بد گفتاری‌تان را شناسایی کرده و سعی کنید تا آنها را از مکالمات و گفتگوها حذف کنید. همه ما عبارت‌هایی منحصر به خود را در مکالمات روزمره به کار می‌گیریم که برخی از آنها خوب و برخی بد هستند. برای مثال، برخی افراد در سخنان خود عباراتی نظیر «می‌دونی چی می‌گم؟» را به کار می‌برند.
در همین راستا به منظور افزایش تأثیرگذاری سخنانتان باید به عادات بد گفتاری خود توجه کنید. در ادامه به این موضوع فکر کنید که آیا به‌کارگیری چنین عباراتی منجر به تکمیل مفهوم جملات می‌شوند؟ در صورت منفی بودن پاسخ این سؤال باید بدانید که استفاده از عادات بد گفتاری منجر به خستگی مخاطبان شده و نیاز است تا آنها را از جملات خود حذف نمایید.
۱۰. عادات گفتاری خوب برای خود تعریف کنید
همان‌طور که می‌دانید، به‌کارگیری عبارات، اصطلاحات و جملات مؤدبانه در گفتار و نوشتار منجر به افزایش اثربخشی متن می‌شوند. همچنین استفاده از آنها موجب میشود تا از شما به عنوان فردی حرفه‌ای، مؤدب و توانمند یاد شود؛ بنابراین برای بهبود فن بیان خود سعی کنید تا از اصطلاحاتی نظیر موارد زیر در جملات خود استفاده کنید:
- سپاسگزارم
- اول شما بفرمایید
- می‌شه لطفاً …؟
- خواهش می‌کنم
افراد برای بهبود فن بیان خود از چه مهارت‌هایی باید برخوردار باشند؟
هر یک از افراد در جایگاه سخنران یا مربی به منظور بهبود فن بیان خود باید مطالبی را ارائه نمایند که آموزنده و لذت‌بخش بوده و در ذهن مخاطبین ماندگار شوند. در ادامه هر یک از این ویژگی‌ها در رابطه با مطالب ارائه‌شده را با جزئیات بیشتری تشریح می‌کنیم.
۱. آموزنده بودن مطلب
محتوای سخنرانی باید برای مخاطبین آموزنده بوده و بر دانش یا مهارت‌های آنها بیفزاید. در همین راستا، برای افزودن ارزشی به سخنان یا ارائه‌های خود می‌باید موارد زیر را رعایت کنید:
- مباحثی را برای ارائه و گفتگو انتخاب کنید به نظرتان ارزشمند بوده و از نظر کیفیت بهترین هستند.
- هر یک از بخش‌های گفتگو، سخنرانی یا ارائه را مرتبط به یکدیگر انتخاب نمایید.
- ترتیب زمانی مشخصی برای هر یک از قسمت‌های مباحث مورد نظر تعیین نمایید.
۲. لذت‌بخش بودن مباحث
همچنین برای آن که مطالب ارائه‌شده برای مخاطبین لذت‌بخش باشند باید بر روی نحوه ارائه و بیان سخنان خود کار کنید. به عبارت دیگر، باید بتوانید مابین هر یک از آیتم‌های زیر تعادلی نسبی برقرار کنید:
- بیان مطلب: در این قسمت باید بتوانید به روشی درست در رابطه با محتوای ارائه مورد نظر توضیحاتی مفید را بیان کنید.
- تصویرسازی: در این بخش باید روی نحوه ارائه مثال‌ها و بیان اصول به کار رفته در مطلب مورد نظر با استفاده از تصاویری ساده تمرکز کنید.
- تمرین: در این بخش بر روی تعریف تمرین‌هایی برای مخاطبین به منظور درک بهتر مطالب بیان‌شده کار می‌کنید.
- کاربرد مطالب: در نهایت به منظور لذت‌بخش بودن محتوای سخنان خود باید مصادیق کاربردی و واقعی از آنها را برای مخاطبین تشریح نمایید.
۳. ماندگاری در ذهن مخاطب
برای برخورداری از فن بیانی مناسب و ارائه مطالب به بهترین روش نیاز است تا مباحث مورد نظر در ذهن مخاطب ماندگار شوند. برای این منظور علاوه بر ویژگی‌هایی همچون لذت‌بخش بودن، استفاده از تصاویر و بیان مثال‌های مرتبط می‌توانید ابزارهایی خاص در طول ارائه خود به کار ببرید. در واقع، استفاده از ابزارهای کمک آموزشی یا به‌کارگیری برخی روش‌های منحصربه‌فرد موجب می‌شوند تا مطالب به شکل راحت‌تری در ذهن مخاطب جای گرفته و یادآوری آنها نیز آسان‌تر می‌گردد.
به علاوه، به منظور بهبود فن بیان خود در جهت ارائه مطالبی ماندگار در ذهن مخاطبین می‌توانید از مهارت‌های ارتباط با مخاطب همچون استفاده از کلمات مناسب، زبان بدن و تُن صدای مناسب استفاده کنید. حال به منظور افزایش توانمندی‌های فردی در جهت بهبود فن بیان خود راهکارهایی را برای سخنرانی در جمع ارائه می‌کنیم.
راهکارهای کاربردی به منظور سخنرانی در میان جمع
۱. استرس طبیعی است، برای بهبود آن تمرین کنید
به طور کلی، همه افراد برای سخنرانی در میان جمع دچار اضطراب و استرس می‌شوند؛ بنابراین استرس سخنرانی یک واکنش طبیعی بوده و نباید آن را دلیلی بر ضعف یا ناتوانی خود بدانید. البته برخی استرس‌ها در گروه استرس خوب جای گرفته و منجر بدین می‌شوند تا افراد بهترین عملکرد ممکن از خود را ارائه کنند.
به علاوه، بهترین راهکار برای غلبه بر استرس سخنرانی تمرین بسیار است. برای این منظور، زمانی را به خود اختصاص داده و یادداشت‌های مورد نظر را مرور کنید. در ادامه، پس از تسلط کامل روی محتوای مورد نظر آن را چندین بار تمرین کنید و فیلمی از ارائه خود گرفته و نقاط ضعف خود را شناسایی کنید. همچنین می‌توانید برای از بین بردن ترس از سخنرانی و بهبود مهارت‌های خود از دوستانتان بخواهید تا نقاط ضعف، کاستی‌ها و موارد ضروری را به شما بازخورد دهند.
۲. مخاطبین خود را بشناسید
دیگران چه می‌خوانند؟پیش از شروع سخنرانی خود سعی کنید تا مخاطبین حاضر در جلسه را بشناسید. این موضوع به شما کمک می‌کند تا مطالبی متناسب با سطح اطلاعات، الگوی سازمانی و نیاز مخاطبین خود تهیه کنید.
۳. مطالب خود را سازمان‌دهی کنید
برای ارائه هر چه بهتر مطالب خود باید آن را به روشی درست و مناسب سازمان‌دهی کرده و چارچوبی دقیق برای سخنرانی آماده کنید. برای این منظور نیاز است تا سرفصل موضوعات مورد ارائه را تعیین کرده، هدف کلی از ارائه را مورد بررسی قرار دهید و نکات کلیدی مد نظر را برای مخاطبین تشریح کنید. به بیان دیگر، باید سعی کنید تا توجه مخاطبین را در دقایق اولیه سخنرانی به خود جلب کنید.
۴. از مخاطبین خود بازخورد بگیرید
در هنگام سخنرانی روی مخاطبین و واکنش آنها به مطالب ارائه‌شده تمرکز کنید. سپس ادامه سخنرانی را متناسب با بازخوردهای دریافت شده از سوی آنها تنظیم کنید. در واقع، ارائه یک سخنرانی انعطاف‌پذیر این امکان را به شما می‌دهد تا یک سخنرانی اثربخش داشته و توجه مخاطب را به خود جلب کنید.
۵. خودتان باشید
تقلید از الگوهای رفتاری و گفتاری سایرین در سخنرانی‌ها موجب میشود تا نوع ارائه کاملاً مصنوعی بوده و مخاطبین نتوانند به سخنانتان اعتماد کنند. بنابراین برای افزایش اثرپذیری سخنان خود رفتاری کاملاً طبیعی و متناسب با ویژگی‌های شخصیتی خود ارائه کنید. در واقع، چنین رفتاری موجب میشود تا با مخاطبین ارتباط بهتری برقرار کنید که در چنین شرایطی مخاطبان نیز به شما و سخنانتان اعتماد می‌کنند.
۶. از حس شوخ‌طبعی استفاده کنید
در میان بخش‌های مختلف ارائه خود می‌توانید شوخ‌طبع بوده و از لطیفه‌ها یا داستان‌های خنده‌دار برای فراهم کردن فضایی خودمانی و جذاب استفاده کنید. به طور کلی، مخاطبین با چنین فضاهایی ارتباط بیشتری برقرار کرده و سخنرانی مربوطه را جذاب می‌شمارند.
۷. هرگز چیزی را از روی مطالب خود نخوانید
ارائه مطالب مورد نظر از روی یادداشت‌ها، اسلایدها یا سایر موارد کاری بس اشتباه است! این موضوع سیگنالی منفی به منزله عدم تسلط فرد بر روی مطالب مورد نظر بوده و منجر به سلب اعتمادشان خواهد شد. همچنین ارتباط چشمی مابین فرد و مخاطبین شکسته شده، تمرکز مخاطبین به هم ریخته و هدف از سخنرانی مورد نظر نیز محقق نمی‌شود. بنابراین یک نقشه کلی از ارائه خود به خاطر بسپارید تا در مواقع مورد نیاز به آن مراجعه کرده و ادامه مطالب را به خاطر آورید.
۸. زبان بدن مناسبی به منظور انتقال پیام به کار بگیرید
به طور کلی، ارتباطات غیرکلامی بخش عمده‌ای از انتقال پیام به مخاطب را بر عهده دارند. در همین راستا، به منظور جذب مخاطب و تأثیرگذاری محتوای مورد نظر زبان بدن مناسبی را به منظور انتقال پیام، ایده و هدف سخنرانی خود به تمرین کنید.
۹. از آغاز و پایانی مناسب برای سخنرانی خود استفاده کنید
به طور معمول، استفاده از عباراتی همچون «امروز می‌خوام در رابطه با موضوع ایکس مطلبی رو براتون ارائه کنم.» شروع جذابی برای سخنرانی‌ها نیست. در همین راستا، برای افزایش جذابیت ارائه خود می‌توانید از حکایت‌هایی جالب یا نقل‌قولی مختصر از افراد برجسته در حوزه مرتبط را بیان کنید. به علاوه، سعی کنید تا سخنرانی خود را با ارائه یک جمع‌بندی ارزشمند به پایان برسانید. در واقع، با به‌کارگیری این روش می‌توانید سخنرانی خود را در ذهن مخاطبین ماندگار کنید.
۱۰. از ابزارهای تصویری و صوتی برای ارتباط با مخاطب استفاده کنید
همان‌طور که اشاره شد، بسیاری از ابزارهای تصویری و صوتی می‌توانند منجر به ماندگاری بهتر مطالب در ذهن مخاطب شوند. همچنین با به‌کارگیری این ابزارها می‌توانید ارتباطی قدرتمند مابین خود و مخاطبین برقرار کرده و توجه آنها را به درک کامل محتوای مورد نظر جلب کنید. البته توجه داشته باشید که بی‌دقتی در انتخاب ابزارهای نامناسب می‌تواند نتیجه‌ای برعکس به همراه داشته باشد.
جمع‌بندی
در این مقاله، برخی راهکارهای بهبود مهارت فن بیان را به طور مفصل مورد بررسی قرار دادیم. در ادامه نیز برخی نکات کاربردی جهت ارائه سخنرانی‌های جذاب و مورد توجه مخاطب را تشریح کردیم. بدون شک برای داشتن یک سخنرانی موفق باید بتوانید در جمع به خوبی صحبت کنید. به همین منظور توجه لازم به تقویت این مهارت را دشته باشید! در پایان منتظر نظرات و دیدگاه‌های شما در رابطه با راهکارهای بهبود مهارت‌های فن بیان هستیم.