پرزهای چشایی ما به طور مشخص قادر به احساس ۴ مزه اصلی هستند: شیرین، ترش، تلخ و شور، بعضی ها یک مزه اصلی دیگر به این چهار مزه اضافه می کنند. این مزه اومامی نام دارد که یک واژه ژاپنی است و برای توصیف مزه خوشایندی به کار می رود که در برخی آمینواسیدها و بعضی از فرآورده های سویا یافت می شود. در این مطلب قصد داریم انواع مزه اصلی را برای شما با جزئیات توضیح دهیم.
انواع مزه اصلی روی زبان
۱. مزه شیرینی
شیرینی یا مزهٔ شیرین یکی از انواع مزه اصلی است که اغلب در دنیا تجربه‌ای لذت‌بخش قلمداد می‌شود. این مزه را بیش از هر چیز با غذاهایی که شامل مقدار زیادی کربوهیدرات ساده مثل شکر هستند همبسته می‌دانند.
۲. شوری
۳. ترشی
۴. مزه تلخی
تلخی یا مزهٔ تلخ لغتی است برای توصیف طیفی از مزه یا احساسی مدروک شده توسط حس چشایی که در گیاهانی همچون ترخون و دانهٔ قهوه وجود دارد. به ماده‌ای که مزهٔ تلخ دارد، تلخ گفته‌می‌شود.
۴۱ عکس گل نرگس با کیفیت و زیبا برای پروفایل جدید
۱۸ عکس نوشته برای رفیق های خوب و بامرام
۳۰ عکس نوزاد تازه متولد شده از دختر و پسر و دوقلوها
رابطه با خواهر زن ؛ حکم شرعی و قضایی آن را می‌دانید؟تلخی کمک می‌کند تا بعضی جانداران مانند پستانداران غذای مسموم را تشخیص دهند معمولاً خوراکی‌های مسموم در طبیعت تلخ هستند. از این رو این جانداران بی‌تمایلی غریزی نسبت به مزهٔ تلخ دارند.
به عنوان نمونه دانهٔ سیب که مزه تلخی دارد سمی است و مقداری سیانور در خود دارد و خوردن ۲۰۰ عدد دانهٔ سیب برای کشتن انسان کافی است. همچنین بادام‌های تلخ و هستهٔ هلو و برخی دیگر که تلخ هستند دارای سیانور بوده و خوردن کافی آن‌ها کشنده است. غذاهایی که طعم تلخی دارند عبارتند از:قهوه، آبجو، زیتون، کاسنی.
۵. اومامی
در میان انواع مزه اصلی ، طعم اومامی در واقع کمتر شناخته شده است مانند طعم لذیذ گوشت و برخی سس ها. جالب اینکه دانشمندان دریافتند گیرنده های طعم اومامی نه تنها روی سطح زبان بلکه در کل دستگاه گوارش نیز وجود دارند.
نکته: تندی یک مزه نیست و در دسته بندی مزه ها قرار نمی‌گیرد. در اصل تندی با حس لامسه در ارتباط است و این احساس مربوط به «کاپسی سین» می‌شود که به خصوص در فلفل های تند موجود است.
انواع گیرنده های مزه های اصلی در زبان
به احتمال زیاد شما نیز بارها و بارها با شایعه «نقشه زبان» یا »نقشه مزه ها» برخورد کرده‌اید. در این شایعه ادعا می‌شود که تشخیص مزه های اصلی مانند شیرینی، شوری، ترشی و تلخی در قسمت های خاصی از زبان انجام می‌شود. همانطور که در تصویر زیر می‌بینید، در متن این شایعه توضیح داده شده است که ما انسان ها شیرینی را در نوک زبان، ترشی و شوری را در کناره ها و تلخی را در انتهای زبان خود حس می‌کنیم. اکنون این پرسش مطرح است که این ادعا تا چه میزان صحت دارد و آیا حقایق علمی کافی برای اثبات این ادعا وجود دارد یا خیر؟
خیر!
زبان ما از پرزهای چشایی پوشیده شده است. این پرزها برآمدگی های کوچکی هستند که سطح زبان ما را می پوشانند. طراحی این پرزهای چشایی که در قسمت عقب زبان قرار گرفته اند شامل ۲۴۰ جوانه چشایی و پرزهای چشایی که در مرکز و کناره های زبان هستند حاوی ۱۱۵ جوانه چشایی اند. تعدادی برآمدگی قارچ مانند نیز روی پرزهای چشایی قسمت جلوی زبان شامل ۱ تا ۳ جوانه چشایی قرار دارند.
جوانه های چشایی ساختاری شبیه پیاز دارند و بین ۶۰ تا ۱۰۰ سلول هستند. این سلولها در جوانه های چشایی دوره زندگی حدوداً ۱۰ تا ۲۴۰ روز دارند و به طور مکرر شروع به جایگزینی می کنند.
در واقع این جوانه های چشایی شامل همه انواع سلولهای گیرنده طعم های اصلی اند. این سلولهای گیرنده در میکروپرزها که به میکروویلی (microvilli ) معروف اند قرار گرفته اند. میکروویلی ها برآمدگی های کوچک در روزنه های چشایی می باشند و این روزنه ها در تماس با بزاق هستند. بنابراین سلولهای دریافت کننده قادر هستند که ترکیبات بزاق را کشف کنند.
وقتی سلولهای دریافت کننده انواع مزه های اصلی تحریک شوند، سیگنالهایی به مغز می فرستند و مغز وظیفه تفسیر این هزاران سیگنال را برعهده دارد. حال برخی از ما چشنده های بهتری نسبت به دیگران هستیم و تعداد جوانه های چشایی روی زبان افراد میتواند تا ماکزیمم ۱۰۰ برابر تغییر داشته باشد.
دیگران چه می‌خوانند؟
چگونه طعم را حس می کنیم؟
به جز گیرنده های انواع مزه اصلی در زبان، حس بویایی نیز نقش مهم و بزرگی را در ذائقه ما بازی می‌کند. به طور مثال، زمانی که سرما خورده‌اید، تا حد بسیار زیادی غذاها کم مزه (بی‌مزه) به نظر می آیند. در واقع ترکیبی از پیام های عصبی گیرنده های چشایی و بویایی و تحلیل آن‌ها در مغز، آن چیزی است که ما به عنوان مزه درک می‌کنیم.
پیچیدگی مزه ها و ذائقه ها تا حدی است که حتی رشته های دانشگاهی متعددی برای مطالعه در مورد انواع مزه اصلی وجود دارد و هم اکنون بسیاری از ابر شرکت های غذایی در حال سرمایه گذاری های عظیم برای مطالعه در مورد مزه ها و ذائقه مشتری ها هستند. این دانش تا حدی پیشرفت کرده است که عملا با ترکیب مواد شیمیایی و تنها در آزمایشگاه، دانشمندان امکان تولید مزه های موجود یا مزه های جدید را دارند.
سخن آخر
جالب است بدانید که بعضی از بیماریها و داروها توانایی شما در چشیدن غذاها را تغییر می دهند. این تغییرات ممکن است منجر به اختلالات نسبی یا کامل چشایی شوند. یا ممکن است دچار اختلاط چشایی شوید، یعنی بعضی مزه ها را مزه دیگری تشخیص دهید: مثلا ترش را شیرین تشخیص دهید، یا بالعکس.
امیدواریم از مطلب «انواع مزه اصلی» نهایت استفاده را برده باشید و نظرات خود را در پایین همین مطلب با ما در میان بگذارید.