ماه نیسان، هشتمین ماه از ماههای رومی، مقارن با اواخر فروردین و اردیبهشت ماه است. در این ماه، طبیعت با طراوت و شادابی خود، آماده بارش اولین باران سال نو میشود. در واقع آب نیسان، باران بدون املاحی است که در ماه نیسان میبارد. این آب، از دیرباز در میان فرهنگها و اقوام مختلف، به عنوان دارویی شفابخش و گوارا شناخته شده است. در این مقاله، به بررسی ویژگیهای ماه نیسان، آداب جمعآوری آب نیسان و خواص درمانی شگفتانگیز آن میپردازیم.
ویژگیهای ماه نیسان از رساله ذهبیه امام رضا (ع)
- ماه دوم بهار نیسان ۳۰ روز است (۲۵ فروردین تا ۲۳ اردیبهشت)
- در این ماه روزها طولانیتر شده و مزاج فصل قویتر میگردد.
- خون به جنبش در میآید.
- بادهای شرقی میوزد.
- غذاهای سرخ کرده، کبابی و سرکه خوابانده مصرف شود.
- گوشت شکار (خشک) مصرف نمایید.
- مجامعت خوب است.
- روغن مالی بدن در حمام خوب است.
- بو کردن گل ها و عطر نیکوست.
- ماه جمع آوری آب نیسان است
خواص آب نیسان
همانطور که گفته شد، نیسان ماه هشتم رومى است که از بیست و سوم فروردین شروع شده و تا سى روز ادامه دارد و زمان جمع آوری آب نیسان است. به قدرى در روایات؛ آثار و برکات براى این آب باران، ذکر شده است که انسان در شگفتى فرو میرود.
خداوند نیز در قرآن میفرمایند: «وَ یُنَزِّلُ عَلَیْکُمْ مِنَ السَّماءِ ماءً لِیُطَهِّرَکُمْ بِهِ وَیُذْهِبَ عَنْکُمْ رِجْزَ الشَّیْطانِ وَلِیَرْبِطَ عَلی قُلُوبِکُمْ وَیُثَبِّتَ بِهِ الاْقْدامَ» و آبی از آسمان برایتان فرستاد، تا شما را با آن پاک کند و پلیدی شیطان را از شما دور سازد؛ و دلهایتان را محکم، و گامها را با آن استوار دارد».
جهت بهرهمندی از خواص آب نیسان، آن را در ظرف پاکی جمع آوری کرده و هر کدام از سورهها، دعاها و ذکرهای زیر را هفتاد مرتبه بر آن خوانده و سپس آن آب را هفت شبانه روز در دو نوبت صبح زود و وقت غروب به نیت شفا و برآورده شدن حاجت مینوشند.
شیخ عباس قمی کیفیت خوردن این آب را مطابق با روایتی از امام جعفر صادق علیه السلام اینگونه گزارش نموده است:
خوردن این آب شفای هر دردی است مى خوانى بر آب نیسان سورههای «فاتحه الکتاب» و «آیه الکرسی» و «قُلْ یَا أَیُّهَا الْکَافِرُونَ» و «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ» و «قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ» و «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ»، هر یک را هفتاد مرتبه، و مى گویى هفتاد مرتبه «لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ» و هفتاد مرتبه «اللَّهُ أَکْبَرُ» و هفتاد مرتبه «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ» و هفتاد مرتبه «سُبْحَانَ اللَّهِ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ وَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللَّهُ وَ اللَّهُ أَکْبَرُ» و هفت روز در بامداد و شامگاه از آن آب مى آشامى.
فواید خواندن این آیات بر آب نیسان
پیغمبر صلّى اللَّه علیه و آله فرمودند که: «جبرئیل علیه السّلام گفت که: هر کس از این بیاشامد و او را همه دردها و آزارى که میرسد به انسان، باشد، پس بدرستى که از همه آنها شفا مییابد.
پس من گفتم: اى جبرئیل آیا این آب نفع میکند در غیر این آزارهایى که تو آنها را مذکور ساختى؟ جبرئیل گفت: به حق آن کسى که ترا براستى به پیغمبرى فرستاده است، آنکه هر کس این آیات را به این آب بخواند:
خداى تعالى دل او را از نور و روشنى پر میگرداند
الهام را در دل او میاندازد
حکمت را به زبان او ظاهر میسازد
دل او را از فهم و دانش پر میکند به آنچه مثل آن را به هیچ احدى از مردمان نداده باشد
خداى تعالى براى او هزار آمرزش و هزار رحمت میفرستد
از دل او غش و خیانت را و غیبت و حسد را و ظلم و تکبر را و بخل و حرص را و خشم و دشمنى را و سخن چینى و فساد کردن در میان مردمان را بیرون میکند و این آب شفا از هر دردى است که باشد.
خواص آب نیسان چه قدر مستند است؟
سند موجود درباره خواص آب نیسان، روایتی است که سید ابن طاووس (ره) در کتاب «زادالمعاد» دراین باره نوشته است. روایتی که در کتاب ارزشمند «مفاتیح الجنان» و «مهج الدعوات؛ ترجمه طبسى؛ ص۵۴۴» هم به آن اشاره شده است.
این روایت این گونه شروع میشود: «روزى نشسته بودیم که بر ما حضرت رسول خدا صلّى اللَّه علیه و آله و داخل شدند و بر ما سلام کردند. پس چون جواب سلام دادیم، فرمودند که: آیا میخواهید که شما را دوائى تعلیم کنم که آن را به من جبرئیل علیه السّلام تعلیم کرده است که دیگر به دواى طبیبان احتیاج نشود؟ پس حضرت امیر المؤمنین على علیه السّلام و سلمان و جمعى دیگر گفتند که: یا رسول اللَّه آن دوا کدام است؟ آن حضرت روى به جانب امیر المؤمنین کردند و فرمودند که: قدرى از آب باران نیسان را جمع کن و بر آن سوره فاتحه الکتاب هفتاد مرتبه و آیه الکرسى هفتاد مرتبه و قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ هفتاد مرتبه و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ الْفَلَقِ هفتاد مرتبه و قُلْ أَعُوذُ بِرَبِّ النَّاسِ هفتاد مرتبه و قُلْ یا أَیُّهَا الْکافِرُونَ هفتاد مرتبه بخوان.
و در روایتى دیگر از حضرت پیغمبر صلى اللَّه علیه و آله منقول است که در آن این زیادتى است که: بر آب باران نیسان سوره إِنَّا أَنْزَلْناهُ را هفتاد مرتبه و «اللَّه اکبر» و «لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ» و «اللّهم صلّ على محمّد و آل محمّد» هر یک را هفتاد مرتبه بخوان.
ویژگی های درمانی آب نیسان
رسول خدا(ص) به نقل از جبرئیل فرمود: هر کسی از آب نیسان بیاشامد، تمام دردهایی که در بدن دارد، از بین میرود و درد از رگها و استخوانها و همهی اعضای بدن او خارج خواهد شد و در لوح محفوظ نیز بیماری او محو میشود.
هر کسی که دارای فرزند نبوده و علاقمند به داشتن فرزندی باشد، از این آب بیاشامد، خدا او را صاحب فرزند میکند. اگر زنی عقیم باشد و از این آب بنوشد، خدا به او فرزند میدهد. و اگر مردی قادر بر مقاربت با همسرش نباشد و از این آب بخورد، از این بیماری شفا مییابد. اگر زنی بخواهد فرزند پسر و یا دختر داشته باشد و این آب را بیاشامد، به مقصود خود میرسد. و این همان وعدهای است که در قرآن کریم به آن بشارت داده شده است: «یهَبُ لِمَنْ یشاءُ إِناثاً وَ یهَبُ لِمَنْ یشاءُ الذُّکورَ أَوْ یزَوِّجُهُمْ ذُکراناً وَ إِناثاً وَ یجْعَلُ مَنْ یشاءُ عَقِیماً».
اگر شخصی سردرد داشته باشد و از این آب بخورد، سردرد او برطرف میشود. اگر درد چشم داشته باشد و قطرهای از این آب در چشم خود بچکاند و مقداری از آن بخورد و چشم خود را با آن بشوید، از آن درد شفا پیدا میکند.
آب نیسان بیخ دندانها را محکم و دهان را خوشبو میکند و لعاب ریشه دندانها و بلغم را برطرف میکند و بیماریهایی که هنگام خوردن و آشامیدن به وجود میآید را از بین میبرد و باد ناخوش(بدن) به او ضرر نمیرساند و فلج نگردد و درد شکم و کمر به او نمیرسد و زکام و درد دندان و معده نمیبیند و انگل را از بین میبرد و قولنج به او نمیرسد و محتاج حجامت نمیشود و از بیماریهایی مانند بواسیر و خارش بدن، آبله، دیوانگی، خوره، پیسی، خون دماغ شدن، برگشت غذای هضم نشده به بدن، کوری، گنگی، لکنت زبان، لال شدن، زمینگیر شدن و آب سیاه چشم در امان است.
شک در باطل شدن نماز و روزه بر او عارض نمیشود و از وسوسه شیطان و جن در امان است.
علاوه بر آثار بیان شده برای این آب باران، خواندن آیات و سورههای بیان شده نیز دارای ثواب خاصی است:
در این مورد جبرئیل به رسول خدا(ص) گفت: قسم به خدایی که تو را به پیامبری فرستاد، هر کس این آیات را بر این آب بخواند، خدا دل او را نورانی و روشن میکند، به دل و قلب او الهام میکند، حکمت را به زبان او جاری میسازد، دل او را از فهم و دانشی پر میکند که مانند آنرا به هیچ کسی نداده است، هزاران مغفرت و رحمت را شامل حالش میکند، و غش، خیانت، غیبت، حسد، ظلم، تکبر، بخل، حرص، خشم، دشمنی، سخنچینی و فسادکردن در میان مردم را از دل او بیرون میکند.
ویژگیها را پیامبر اسلام (ص) درباره فواید آب نیسان از قول جبرئیل (ع) ذکر کردهاند.