فتحعلی شاه، برادرزاده آقامحمدخان قاجار بود. آقامحمدخان قاجار، فرزندی برای جانشینی نداشت؛ ازاین‌رو، فتحعلی شاه را به‌عنوان نائب‌السلطنه خود انتخاب کرد و بعد از او، برادرزاده‌اش بر تخت سلطنت ایران تکیه زد.
فتحعلی شاه، بیش از ۳۷ سال بر تخت سلطنت ایران تکیه زد؛ اما پادشاه لایقی نبود. در عصر او جنگ‌های بین ایران و روس در گرفت و ارتش ایران در آن‌ها شکست خورد. بعد از این جنگ‌ها، بین ایران و روسیه عهد‌نامه‌هایی امضا شد که به موجب آن، بخش‌های زیادی از قلمرو شمال غرب ایران جدا و به روسیه الحاق شد.
افسانه های مرموز خلیج فارس؛ از پری دریایی تا سندباد
همه چیز درباره کتاب عجیب کلید سلیمان؛ از شایعه تا واقعیت
آیا موجودات فضایی اهرام مصر را ساختند؟
عجایب اهرام مصر تمامی ندارد | اتاق‌هایی سرشار از انرژی امواج الکترومغناطیس در اهرام ثلاثه مصرفتحعلیشاه بیشتر برای تعدد ازدواجش مشهور است تا حکومت داری!
ازدواجی‌ترین مرد ایران
زندگی خصوصی فتحعلیشاه قاجار
تعداد زنان وی را متفاوت ذکر کرده‌اند. سرهنگ دروویل فرانسوی ۷۰۰ و سرهنگ استوارت که یک سال بعد از مرگ او به ایران آمده ۱۰۰ و بی نینگ ۸۰۰ و مادام دیولافوا ۷۰۰ و مارخام ۳۰۰ و سپهر بیش از هزار یاد کرده‌اند.
بعضی منابع، تعداد همسران وی را ۱۸۹ همسر به همراه ۱۴۴ فرزند پسر ذکر کرده‌اند. آقامحمدخان که خود ناتوان از زناشویی بود همواره برادرزادهٔ خود را ترغیب به ازدواج و آوردن فرزند می‌کرد و برای هر فرزند جدید به او پاداش می‌داد.
به استناد یکی از اشعار مولانا رضا بهاری متخلص به گوچک رضا از شاعران معاصر فتحعلیشاه، وی حدود سیصد فرزند مذکر داشته‌است:
تابعنده اوچ یوز اوغلی وارده
ایران باباخان قالمدی دنیا
مهمترین رویدادهای دوره فتحعلی شاه
با نگاهی گذرا به زندگی نامه فتحعلی شاه به بررسی مهم ترین رخدادها در آن در زمان می پردازیم.
– حمله سپاه ایران به افغانستان و تصرف قندهار
– قرارداد ۱۸۰۰ میلادی با انعقاد این قرارداد فتحعلی شاه فرمان داد همه کشور باید با اعمال انگلیس همراه شوند و اجازه وارد شدن فرانسوی ها به بندرهای جنوبی خلیج فارس داده شود.
– قتل پُل اول و حمله روسها به گرجستان بعد از امضاء قرارداد ۱۸۰۰مدتی بعد امپراطور روسیه به قتل رسید و پسرش الکساندر به جای او نشست که با جانشینی او سیاست تعویض شد.
– حمله روسها به قفقاز هنگامی که فتحعلی شاه در مشهد در حال بر انداختن نادری بود و پسرش نیز مشغول تنبه ترک ها بود خبر وارد شدن روس ها به قفقاز به گوش فتحعلی شاه رسید که این خبر را هنگامی دادند که روس ها گرجستان را گرفته بودند.
– جنگ سپاه ایران و روس در ایروان در سال ۱۸۰۴میلادی اعلام جنگ شده در آن زمان عباس میرزا تا نزدیکی ایروان لشکر کشی کرد ولی این نبرد مثل اینکه بیهوده بود آنگاه فتحعلی شاه خود عازم میدان نبرد شد ولی توان مقابله با روس ها را نداشت و از انگلیسی ها درخواست کمک کرد ولی فتحعلی شاه با دیدن درخواست های نابجا از او از کمک ان ها مایوس گردید.
– شروع رابطه ایران و فرانسه و انعقاد عهدنامه فین‌کن‌اشتاین در اردیبهشت ۱۱۸۶ با دولت فرانسه بسته شد. مطابق این عهدنامه دو کشور ایران و فرانسه در برابر انگلیس متحد شدند. طبق آن ایران قبول کرد فرانسه را در جنگ با هند همراهی کند و فرانسه نیز قول داد به ایران برای باز پس گیری مناطق از دست رفته به دست روسیه کمک کند.
– جنگ فرانسه و روسیه و آثار آن بر ایران در این جریان روس ها شکست خوردند و میانشان پیام صلح تیلست بسته شد. عباس اقبال میگوید:
«گاردان در دسامبر ۱۸۰۷ عهدنامه فین کن اشتاین را به امضای شاه رسانید اما مفاد آن قسمت از عهدنامه که مربوط به کمک فرانسه به ایران برای حمله به روس بود، از نظر دولت فرانسه منتفی اعلام شده بود و در مورد حمله فرانسه به هندوستان از طریق ایران، ایران موظف می‌شد علاوه بر دولت فرانسه، دولت روس را به کشور راه دهد.»
– قرارداد مجمل ایران و انگلیس در اسفند۱۱۸۷قراد داد مجلل میان دو طرف به امضاء رسید که طبق آن روابط میان ایران و فرانسه به مدت۳۰ سال قطع شد.
– حمله فرانسه و تصرف مسکو ناپلئون بناپارت با ایجاد ارتش هفتصد نفری به روسیه حمله کرد و مسکو را فتح نمود ولی یک روز پس از فتح روس ها مسکو را به آتش کشیدند و خیلی از این سربازان در این واقعه کشته شدند و ناپلئون مجبور به عقب نشینی گردید.
دیگران چه می‌خوانند؟– یک رویداد مهم ذکر شده در زندگینامه فتحعلی شاه قاجار، عهدنامه گلستان می باشد که با وساطت انگلیس میان ایران و روسیه منعقد شد.
– قرارداد ۱۸۱۴با تشکیل اتحادیه میان روسیه پروس اتریش و انگلیس وحدت ایجاد و ناپلئون در سال۱۸۱۴استعفا داد و به جزیره آلپ تبعید شد.
– تعلیم قشون ایران. با انعقاد عهد نامه گلستان عباس میرزا درصدد تقویت نظامی بود و برای این کار افرادی را برای آموزش استخدام کرد.
– حمله عباس میرزا به سپاه روس این جنگ به صورت رسمی اعلام نشد در سال ۱۲۰۵ عباس میرزا به سپاه روس حمله کرد و تالش و لنگران را آزاد کرد در طول سه هفته تمام مناطقی که در عهدنامه گلستان به دست روس ها افتاده بود را پس گرفتند.
– عهدنامه روسیه و انگلیس و فرانسه این قرار داد برای این بسته شد که از انقلاب یونان علیه عثمانی دفاع کنند.
– عهدنامه ترکمانچای در مرداد ۱۲۰۶ جنگ خیلی دشواری میان ایران و روسیه درگرفت. در این جنگ عباس میرزا بارها شکست خورد و در آخر مجبور به قبول پیشنهاد صلح و و برقراری عهد نامه ترکمنچای شد که مطابق آن ایران، خانات ایروان و نخجوان را به روسها واگذار کرد و از حقوق خود برای کشتیرانی در دریای خزر محروم شد و متعهد شد تا مبلغ پنج میلیون تومان غرامت جنگی پرداخت کند.
– قتل گریبایدوف. روسیه برای پیگیری از مفاد ترکمنچای وزیری را به تهران اعزام کرد که در میان جریاناتی گریبایدوف به قتل می رسد که در این میان ایران و روسیه در آستانه جنگی دیگر قرار گرفتند که عباس میرزا می دانست توان مقابله با روسیه ندارد اقدام به فرستادن الماسی خیلی بزرگ به همراه نامه عذر خواهی برای تزار روسیه کرد.
– مدال نقره به افتخار فتحعلی شاه قاجار
– عهدنامه ارزنه الروم این عهد نامه در اواخر سلطنت فتحعلی شاه منعقد بود که طبق آن پیام صلح میان عثمانی ها و ایران امضا گردید.
– لشکرکشی محمد میرزا به هرات و مرگ عباس میرزا