در قرآن کریم و روایات معصومین (علیهم السلام) مواردی ذکر شده که خداوند متعال افراد و گروههایی از مردم را که نافرمانی و سرپیچی از دستورات الهی نمودند به جهت عقوبت، مسخ نموده و شکل ظاهری آنان را به اشکال حیوانات در آورد.
معروفترین موارد مسخ داستان «اصحاب سبت» آیات ۱۶۳ تا ۱۶۶ سورۀ مبارکۀ اعراف و آیات ۶۵ و ۶۶ سورۀ مبارکۀ بقره است. آنان گروهی از بنی اسرائیل بودند که به خاطر نافرمانی خداوند متعال و صید ممنوع ماهی در روز شنبه، به عذاب الهی گرفتار شده و به امر پرودگار به صورت بوزینه در آمدند.
همین طور، نقل شده افرادی که مسخ گردیدند هلاک شدند و از آنان نسلی باقی نماند و حیواناتی که اکنون به شکل انسانهای مسخ شده مشاهده میشود، فقط شبیه آنان هستند نه آنکه از نسل آنان باشند.
حکمت حرمت گوشت حیوانات مذکور که هم شکل انسانهای مسخ شدهاند و آنها را «حیوانات مسوخ» یا «حیوانات مسخ شده» مینامند، ممکن است به سبب مضرّات گوشت آنها و نیز به جهت یادآوری، تعظیم و بزرگداشت عقوبت الهی باشد تا مردم عذاب الهی را در ارتکاب گناهان سبک نشمارند و فراموش نکنند.
حیوانات مسخ شده از دیدگاه پیامبر
حضرت علی (ع) میفرماید: روزی از پیامبر مکرّم اسلام (ص) سوال نمودم که کدامیک از حیوانات مسخ شدهاند؟
حضرت فرمودند: فیل ؛ خرس ؛ خوک ؛ میمون ؛ مارماهی ؛ سوسمار ؛ خرگوش ؛ شب پره ؛ عقرب ؛ عنکبوت ؛ کرم سیاه آبی ؛ سهیل و زهره (نام دو حیوان دریایی است). از ایشان علت مسخ را پرسیدم؟ که حضرت درباره برخی فرمودند:
۱. عقرب: مرد بد زبانی بود که هیچکس از نیش زبانش آسوده نبود.
۲. خوک: عده ای نصرانی بودند که از خدا خواستند غذای آسمانی بر آنها بفرستد و با اینکه خواسته شان برآورده شد بر کفر خود افزودند.
۳. فیل: مردی بوده که اهل لواط بوده است.
۴. خرس: مردی بوده که مردان دیگر را به سبب مفعولیت به خود جلب می کرده است.
۵. عنکبوت: زنی بوده است که به شوهر خود خیانت نموده است.
۶. خرگوش: زنی بوده است که غسل حیض و غیره نمیکرده است.
۷. مارماهی: مردی بوده است که زن خود را در اختیار مردم می گذاشته است.
۸. سوسمار: بادیه نشینی بوده است که سر راه حاجیان را می گرفته و اموالشان را به غارت می برده است.
۹. میمون: کسی بوده است که در روز شنبه برخلاف دستور الهی ماهی گرفته است.
منبع: کتاب نصایح ص ۳۳۹