در فصول سرد سال با شیوع سرماخوردگی و سرفه‌های ناشی از آن و بروز گلودرد، افراد زیادی هستند که به دنبال راهی برای رهایی از این مشکلات می‌گردند. در این میان شربت اکسپکتورانت (Expectorant) یکی از دارو‌های ضد سرفه است. این شربت حاوی ترکیباتی است که موجب رقیق شدن خلط و خروج آن از ریه‌ها می‌گردند. این دارو به صورت شربت برای بزگسالان و کودکان وجود دارد.
در این مطلب با موارد مصرف این شربت، مقدار و نحوه مصرف و همچنین تداخلات دارویی آن آشنا خواهیم شد.
شربت اکسپکتورانت
شربت اکسپکتورانت دارای سه ترکیب دارویی گوناگون زیر است که برآیند اثر این سه ترکیب، سبب رقیق شدن خلط و بیرون آمدن آن از شش و راه‌های هوایی می‌گردد.
۱) گایافنزین: با رقیق کردن خلط، چسبندگی آن را کاهش می‌دهد و خروج آن را سهولت می‌بخشد.
۲) کلرفنیرآمین: اثر آنتی‌هیستامینی دارد.
۳) سودو افدرین: ترشحات را کم می‌کند و اثر ضد احتقانی دارد.
دارو های هم گروه اکسپکتورانت
- گایافنزین
- اکسپکتورانت کدئین
- برم هگزین
- شربت کوفکس
موارد مصرف شربت اکسپکتورانت
- برای رقیق کردن خلط و خروج آن از ریه‌ها
- تبدیل سرفه‌های خشک به سرفه ترشحی و خلط آور
- کاهش موکوس ریوی
- درمان سرفه و احتقان بینی ناشی از سرماخوردگی
- درمان آلرژی و عفونت‌های تنفسی
مقدار مصرف شربت اکسپکتورانت
میزان دقیق مصرف این دارو باید توسط پزشک تعیین گردد، اما به طور معمول میزان مصرف برای بزرگسالان و کودکان به شرح زیر است:
| رده سنی | مقدار مصرف |
| کودکان سنین ۲ تا ۶ سال | تا ۲٫۵ سی سی از راه خوراکی، هر ۶ تا ۸ ساعت (تا حداکثر ۱۰ سی سی در روز) |
| کودکان سنین ۶ تا ۱۲ سال | تا ۵ سی سی از راه خوراکی، هر ۶ تا ۸ ساعت (تا حداکثر ۲۰ سی سی در روز) |
| بزرگسالان | ۵ تا ۱۰ میلی‌گرم (۵ تا ۱۰ سی سی) از راه خوراکی، هر ۶ ساعت |
نحوه مصرف شربت اکسپکتورانت
این شربت با غذا تداخلی ندارد و می‌توان آن را قبل یا پس از غذا مصرف کرد. فقط توجه داشته باشید پس از خوردن این دارو، باید یک لیوان آب نوشیده شود تا فرد دچار مشکلات گوارشی ناشی از مصرف دارو نشود. ممکن است پس از مصرف حالت تهوع داشته باشید، برای رفع این مشکل دراز بکشید. همچنین بیمار برای تخلیه بهتر خلط باید سرفه کند.
دیگران چه می‌خوانند؟
تداخلات دارویی
- مصرف همزمان این دارو با سایر ترکیبات مضعف CNS (دستگاه عصبی مرکزی) موجب تشدید اثرات هر دو گروه دارویی می‌شود.
- در صورت استفاده از سایر ترکیبات مقلد سمپاتیک، احتیاط شود.
عوارض جانبی اکسپکتورانت
هرچند که در صورت مصرف صحیح و به اندازه عارضه خاصی برای مصرف کنندگان وجود ندارد، اما گاهی ممکن است موارد زیر را مشاهده کنید. اگر این اثرات ماندگار یا بدتر شدند، به سرعت به پزشک اطلاع دهید.
- اختلال خواب یا خواب آلودگی
- اضطراب و بی قراری گاهی همراه با لرزش
- تهوع، سرگیجه، ضعف، استفراغ و گاهی تشنج
- اسهال و یبوست
- سردرد و کاهش اشتها
- احساس سبکی سر و سختی تنفس
- در موارد خاص کهیر
توصیه های کلی
۱. این دارو باعث خواب آلودگی نیز می‌شود و مصرف آن هنگام کار با وسایل خطرناک و رانندگی ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری را به دنبال داشته باشد.
۲. در صورت تداوم نشانه‌های بیماری بیش از ۷ روز یا وجود تب بالا، به پزشک مراجعه شود.
۳. قبل از هر گونه عمل جراحی و یا درمان‌های اضطراری، باید پزشک را از مصرف دارو مطلع کرد.
۴. از خوددرمانی سرفه بپرهیزید، زیرا سرفه مداوم و تب بالا عموما حاکی از بیماری جدی از جمله عفونت است.
حرف آخر
همانطور که ملاحظه کردید، در سرفه‌های خلط دار می‌توانید از شربت اکسپکتورانت که خلط را نرم و رقیق می‌کند، استفاده کنید. البته خوب است بدانید که بهترین خلط آور بُخور و نوشیدن شش تا هشت لیوان آب ولرم در روز است. اکسپکتورانت جزء دارو‌هایی است که بدون نسخه هم می‌توان آن‌ها را از داروخانه تهیه کرد، اما سعی کنید از این کار پرهیز کرده و در صورت تجویز دکتر به سراغ این دارو بروید.
در آخر شما می‌توانید با شربت آزیترومایسین (موارد مصرف، عوارض و تداخلات دارویی آن) نیز در انگیزه آشنا شوید.