یکی از دارو‌های خلط آور که به تنفس آسان در زمان سرماخوردگی کمک کرده و علائم آن مثل سرفه را کاهش می‌دهد، گایافنزین (Guaifenesin) است. این دارو هم به صورت شربت و هم به صورت کپسول وجود دارد. شربت گایافنزین در درمان آنفولانزا و سرماخوردگی برای کودکان نیز استفاده می‌شود.
در این مطلب موارد مصرف این شربت، مقدار و نحوه مصرف و همچنین تداخلات دارویی آن آورده شده است.
شربت گایافنزین
گایافنزین یکی از دارو‌های خلط آور (اکسپکتورانت) است که به کاهش تراکم خلط در سینه و گلو کمک می‌کند و و فرآیند سرفه از طریق دهان را آسان‌تر می‌کند. به طوری که فرد مبتلا به بیماری راحت‌تر تنفس می‌کند.
موارد مصرف این شربت
- تسکین گرفتگی‌های راه تنفسی و گرفتگی گلو و بینی.
- سرفه ناشی از سرماخوردگی و عفونت‌ها و آلرژی‌ها
- عفونت‌های خفیف دستگاه تنفس فوقانی
- سوزش راه تنفسی ناشی از سرماخوردگی
مقدار مصرف گایافنزین
اگرچه بهتر است دوز مصرفی به صورت دقیق توسط پزشک تعیین گردد، اما به طور معمول به شکل زیر است:
| رده سنی | مقدار مصرف |
| کودکان ۶ ماه تا ۲ سال | ۲۵-۵۰ میلی گرم هر ۴ ساعت
ماکزیمم دوز روزانه: ۳۰۰ میلی گرم |
| کودکان ۲-۶ سال | ۵۰-۱۰۰ میلی گرم هر ۴ ساعت
ماکزیمم دوز روزانه: ۶۰۰ میلی گرم |
| کودکان ۶-۱۲ سال | ۱۰۰-۲۰۰ میلی گرم هر ۴ ساعت
ماکزیمم دوز روزانه: ۱.۲گرم |
| کودکان بالای ۱۲ سال و بزرگسالان | ۲۰۰-۴۰۰ میلی گرم هر ۴ ساعت
ماکزیمم دوز روزانه: ۲.۴ گرم |
نحوه صحیح مصرف شربت گایافنزین
بهتر است برای خروج بهتر خلط‌ها، به صورت قائم بنشینید؛ نفس‌های عمیق بکشید و سپس سرفه کنید. در صورتی که از فرم کپسول استفاده می‌کنید، می‌توانید آن را به صورت کامل ببلعید یا کپسول را باز کرده و محتویات آن را همراه با غذا‌های نرم، مربا سیب، ژله یا پودینگ میل کنید. با این حال از جویدن کپسول و محتویاتش خودداری کنید. توصیه می‌شود برای کمک به رقیق شدن ترشحات ریه، بعد از هر بار مصرف دارو، حداقل یک لیوان آب نوشیده شود.
موارد منع مصرف گایافنزین
از این دارو در موارد زیر یا نباید استفاده کرد و یا باید طبق تجویز و نظر پزشک متخصص باشد.
- بیماران مبتلا به فشار خون بالا
- مشکلات شدید قلبی مانند بیماری‌های قلبی عروقی و خونی
- ضربان قلب سریع یا آهسته و کند و یا نامنظم
- هر گونه آلرژی و حساسیت
- در صورت مصرف فورازولیدون و یا مهار کننده مونوآمین اکسیداز مانند فنلزین در ۱۴ روز گذشته
تداخلات دارویی با گایافنزین
مصرف گایافنزین همراه با دارو‌های زیر، احتمال ایجاد تداخل دارویی را به وجود می‌آورد.
- دیگوکسین، بروموکریپتین، متیل دوپا
- دارو‌های مسدود کننده بتا مانند پروپرانولول
- مهار کننده‌های MAO مانند فنلزین
- دارو‌های دیگری مانند فورازولیدون، ایندومتاسین
- دارو‌های ضد افسردگی سه‌حلقه‌ای مانند آمی تریپتیلین
دیگران چه می‌خوانند؟
عوارض جانبی گایافنزین
پس از مصرف این دارو، ممکن است شاهد عوارض و اثرات جانبی زیر باشید. اگر این اثرات ماندگار یا بدتر شدند، به سرعت به پزشک اطلاع دهید.
- اسهال یا یبوست
- سرگیجه و سردرد
- تهوع یا استفراغ
- بثورات پوستی
- عصبانیت
- اختلال خواب و خواب آلودگی
- ضعف
- معده درد و کهیر
شرایط نگهداری
- دارو را دور از نور و رطوبت و در ظروف در بسته در دمای کمتر از درجه ۳۰ درجه سانتیگراد نگهداری کنید.
- دارو را دور از دسترس کودکان نگهداری کنید.
- شربت را حداکثر ۲۰ روز در یخچال نگه دارید.
- پس از اتمام تاریخ انقضایی که روی برچسب و کارتن نوشته شده است، از این دارو استفاده نکنید.
توصیه های کلی
۱. مصرف این دارو ایجاد خواب آلودگی و گیجی می‌کند، لذا تا زمانی که اثرات دارو به صورت کامل برطرف نشده است، از رانندگی و کار با ابزارآلاتی که نیاز به احتیاط بیشتری دارند، خودداری کنید.
۲. در صورت بروز سردرد، با داروساز خود جهت معرفی داروی ضد درد مناسب شرایطتان مشورت کنید. در صورت ادامه دار شدن یا شدید شدن سردرد به پزشک اطلاع دهید.
۳. اگر تا یک هفته پس از مصرف دارو، همچنان سرفه ادامه داشت، به پزشک مراجعه کنید.
۴. برای کاهش تحریک گلو و سرفه ناشی از آن، از قرص‌های مکیدنی بدون شکر استفاده کنید.
۵. این دارو بهتر است در ساعات بیداری، هر ۴ تا ۵ ساعت مصرف گردد تا اثر مناسبی داشته باشد.
سخن آخر
با خواندن این مطلب با شربت گایافنزین آشنا شدید و فهمیدید که این دارو در دسته دارو‌های اکسپکتورانت یعنی خلط آور قرار دارد و باعث درمان سرفه می‌شود. توجه داشته باشید که این دارو برای بیماری فعلی شما تجویز شده است، لذا از مصرف آن در موارد مشابه و یا توصیه آن به دیگران، خودداری کنید.
شما همچنین می‌توانید با شربت کوفکس و همچنین شربت آزیترومایسین (موارد مصرف، عوارض و تداخلات دارویی آن‌ها) نیز در انگیزه آشنا شوید.