۱۵ مورد از اشتباهات متداول در سخنرانی؛ چطور از آن‌ها اجتناب کنیم؟

برای شکل گرفتن یک سخنرانی خوب و موفق، بهره‌گیری از فاکتورهای گوناگون ضروری است. اما در این فرآیند لازم است که به سادگی از اشتباهات متداول در سخنرانی نیز پرهیز کنید تا ویژگی‌های مثبت شما، خود را نشان دهند. به یاد داشته باشید که قرار نیست بی هیچ عیب و نقصی در جلسه سخنرانی ظاهر شوید، تا شما را موفق بدانیم؛ بلکه به حداقل رساندن اشتباهات، خود موفقیتی بزرگ خواهد بود.

چیزی به عنوان ارائه “عالی” وجود ندارد و همه ما بدون گریز اشتباهاتی خواهیم داشت. تازه کارها و مجرب‌ها هر دو به نوع خود با اشتباهاتی در زمان سخنرانی، دست به گریبان می‌شوند. چرا؟ زیرا ما ربات نیستیم و ذاتا مستعد خطا و اشتباه به ویژه در موقعیت‌های بحرانی و حساس هستیم.

به هیچ وجه برای خود یک موقعیت آرمانی و کمال گرایانه ترسیم نکنید، زیرا در راه تنظیم رفتارهای خود برای دستیابی به آن، فشار زیادی بر خویش وارد کرده و این فشار و به تبع آن اشتباهات، ناامیدتان می‌سازد. کمال به معنای رویکرد صحیح ۱۰۰ درصدی نیست، بلکه باید به طور مداوم سعی کنید که اشتباهات خود را به حداقل رسانده و نسخه بهتری از خویش ارائه دهید. به یاد داشته باشید که حتی موفق‌ترین مجریان همیشه به دنبال راه‌هایی برای بهبود خود هستند. آن‌ها تکنیک‌های جدید را مطالعه می‌کنند و با مشاهده و رصد رقیبان خود، به دانش تازه‌ای در دنیای اجرا، دست می‌یابند. یک شروع مناسب برای سخنرانی انتخاب می‌کنند و از تکنیک‌های زبان بدن در سخنرانی بهره می‌برند.

در اینجا به شما کمک می‌کنیم که نسبت به اشتباهات متداول در سخنرانی آگاهی پیدا کرده و از ارتکاب آن‌ها خودداری نمایید. این‌ها را به عنوان یک چالش در نظر بگیرید؛ قرار نیست که در یک گام به تمام آن‌ها مسلط شده و همه را در خود حل کنید. بنابراین اگر بلافاصله موفق نشدید، به خود سخت نگیرید و دوباره تلاش کنید.

 

اشتباهات متداول در سخنرانی

۱. هدف ارائه خود را تعیین نکرده‌اید

سخنرانانی که هدف سخنرانی خود را تعیین نمی‌کنند، مستعد اشتباه هستند و در دامنه ریسک وسیع‌تری قرار می‌گیرند. قبل از این که حتی محتوای سخنرانی خود را برنامه‌ریزی کنید، باید بدانید که هدف ارائه شما چیست! آیا به دنبال اطلاع رسانی هستید یا چیزی را آموزش می‌دهید و یا قرار است مخاطبان خود را به چیزی ترغیب سازید؟

اهداف شما هر چیزی ممکن است باشد، اما باید همیشه مخاطب را در ذهن داشته باشید و انتظارات وی را در صحبت‌های خود برآورده سازید.

۲. نداشتن آمادگی کافی

احتمالا فکر می‌کنید چون به موضوع سخنرانی خود شناخت و احاطه کافی دارید، نیاز خاصی برای آمادگی وجود ندارد، اما کاملا در اشتباه هستید. شما موضوع را دست کم گرفته‌اید، با حضور مقابل مدعوین خود، واکنش‌های عصبی و تعریق‌های ناشی از آن را تجربه خواهید کرد و ممکن است ساده‌ترین مفاهیم از ذهن شما بگریزد. بنابراین لازم است که حتما آمادگی قبلی داشته باشید و خود را برای لحظه لحظه ارائه، آماده سازید. تنها بهانه‌ای که برای عدم آمادگی قابل پذیرش است، قرارگرفتن ناگهانی در موقعیت ارائه خواهد بود. به طور مثال زمانی که یکباره از شما درخواست می‌شود که به سخنرانی بپردازید و از قبل آگاهی نسبت به آن ندارید.

۳. از مخاطبان خود شناخت کافی ندارید

این سخنرانی یا ارائه برای مخاطبان است، بنابراین باید زمان مناسبی را برای شناخت آن‌ها اختصاص دهید. عدم آگاهی نسبت به طیف مخاطبان و حضور کورکورانه در جلسه ارائه، باعث می‌شود که دانشی نسبت به شکل صحیح سخنرانی و حتی لحن خود نداشته باشید. شما باید مخاطبان خود را بشناسید تا قادر به تنظیم سخنرانی در حالتی باشید که برای آن‌ها جذاب باشد و توجه تک تک مخاطبان را به خود جلب کند. به طور مثال اگر در حال معرفی محصولی هستید، می‌توانید به شکلی آن را ارائه دهید که برای مخاطبان جذابیت داشته باشد.

اگر در مقابل یک گروه فرهنگی قرار می‌گیرید، قطعا یک شوخی نامتعارف برای آن‌ها تنفرانگیز خواهد بود. توهین به مخاطب آخرین کاری است که می‌خواهیم در طول یک سخنرانی اتفاق بیفتد!

۴. بررسی نکردن فایل ارائه از اشتباهات متداول در سخنرانی

در بیشتر موارد آماده سازی فایل ارائه بر عهده خود شما خواهد بود و اگر این فایل و عملکرد آن را پیش از شروع سخنرانی تست نکنید، خود را در ریسک بزرگی قرار داده‌اید. فرقی نمی‌کند که از Keynote، Powerpoint یا Google Slides استفاده می‌کنید، به هر صورت باید تست قبلی را انجام دهید و از اجرای صحیح فایل نمایشی خود اطمینان حاصل کنید. به ویژه اگر محتوای این فایل در جلب نظر مخاطبان و ترغیب آن‌ها به قبول یا خرید چیزی تاثیر مستقیم دارد، عمل نکردن فایل، همه چیز را برهم خواهد ریخت. این مردم چگونه باید به محصول شما اعتماد کنند، در صورتی که یک فایل را به خوبی اجرا نکرده و قادر به برگزاری بی‌نقص مراسم نبوده‌اید؟!

۵. عدم بررسی فضای سخنرانی پیش از شروع آن

رها کردن همه چیز تا دقیقه ۹۰، ریسک بزرگی خواهد بود. حتما لازم است که پیش از شروع سخنرانی سیستم صوتی، پروژکتورها، تریبون و غیره را بررسی نمایید. زمانی که زودتر به بررسی این موضوعات بپردازید، مهلت کافی برای رفع مشکلات احتمالی خواهید داشت. اطمینان حاصل کنید که صدای شما به تمامی قسمت‌های سالن می‌رسد و تمامی حضار قادر به دریافت صدای شما با کیفیت مطلوب هستند. قطعا شما پیام مهمی دارید و مایل هستید که همه آن را بشنوند.

۶. استفاده بیش از حد از انیمیشن‌ها

خود را جای مخاطبان قرار دهید و ببینید تا چه اندازه تحمل تماشای انیمیشن‌ها را دارید! نمایش بیش از حد انیمیشن‌ها چیزی شبیه به شکنجه است و از حوصله جمع خارج می‌گردد. استفاده مناسب و محدود از انیمیشن‌ها برای کمک بیشتر به توضیح موضوع، کارایی خواهد داشت، اما زیاده‌روی در این امر به ضرر شما تمام می‌شود. به یاد داشته باشید که از انیمیشن‌های ساده استفاده کنید و قبل از اعمال افکت‌های مختلف، از خود بپرسید که آیا این افکت‌ها ارزش افزوده‌ای به سخنرانی شما اضافه خواهند کرد یا خیر!

۷. نپرداختن به موضوع اصلی

این یکی از اشتباهات بزرگ است که می‌توانید حین سخنرانی کردن، مرتکب شوید. شما باید به مخاطبان خود و زمان آن‌ها احترام بگذارید. پرداختن به موضوعات فرعی و حاشیه روی، آخرین چیزی است که مخاطب شما می‌پسندد. یک مقدمه مختصر کافی خواهد بود و انتظار می‌رود که پس از آن بلافاصله به سراغ موضوع اصلی بحث بروید. صحبت کردن درباره مسائل غیرمرتبط مخاطب را خسته و عصبانی خواهد کرد.

۸. قرار دادن متن یا اطلاعات زیاد در اسلایدها

وقتی که اطلاعات زیادی را در اسلایدها قرار می‌دهید، در واقع ذوق شنیدن را از مخاطب خود گرفته‌اید. آن‌ها به اسلایدهای شما نگاه کرده و احتمالا در ضمن با تلفن‌های خود بازی می‌کنند و منتظر هستند تا شما به اسلاید بعدی بروید. به این صورت نقش خود به عنوان سخنران را از دست داده و به یک اپراتور نمایش اسلاید تبدیل خواهید شد! در اسلایدها چندین نکته کلیدی قرار داده و مخاطب را کنجکاو کنید تا به صحبت‌های شما گوش فرا دهد.

۹. روخوانی متن‌های قرار داده شده در اسلایدها

زمانی که شما متن‌های قرار گرفته در اسلایدها را برای مخاطبان روخوانی می‌کنید، به نوعی به آن‌ها بی‌احترامی کرده‌اید؛ گویا به این شکل می‌گویید که مخاطبان خود سواد خواندن متون آورده شده در اسلایدها را ندارند. به علاوه در این حالت موجب حواس پرتی آن‌ها شده و به طور مضاعفی تاثیر منفی برجای خواهید گذاشت. اگر اطلاعات یا متنی را در اسلایدها قرار داده‌اید، پس اجازه دهید که مخاطب خود آن‌ها را بخواند و شما به توضیحات خودتان بپردازید.

۱۰. مرگ با پاورپوینت از اشتباهات متداول در سخنرانی

البته که تا به حال کسی با تماشای اسلایدهای پاورپوینت جان خود را از دست نداده است؛ اما قریب به اتفاق حاضرین در یک جمع که ناچار به تماشای اسلایدهای گیج کننده و افکت‌های پاورپوینت بوده‌اند، از آن ابراز نارضایتی کرده‌اند. بیشتر آن‌ها می‌گویند که دوست داشتند هر جایی باشند جز روی صندلی خود و تماشای اسلایدهای کسالت‌آور پاورپوینت! اگر شخصا این موضوع را تجربه کرده باشید، احتمالا به خوبی متوجه خسته کنندگی و کسالت باری اسلایدهای پاورپوینت و بیهودگی افکت‌های آن در جلب توجه مخاطب، خواهید بود.

۱۱. عدم وضوح در سخنرانی

هیچ کس علاقه‌مند به گوش دادن آن سخنرانی نیست که کلمات آن به لحاظ شنیداری برایش مبهم و یا به لحاظ معنایی نامأنوس باشد. بنابراین با شناخت مخاطب خود، از واژگانی باید استفاده کنید که برایش آشنا و ملموس باشد. همین طور به بلندای صدای خود نیز توجه نمایید. نباید صدای شما آن قدر آهسته باشد که مخاطبان برای شنیدن آن، گوش‌های خود را تیز کنند و از طرفی نیز قرار نیست حین صحبت کردن فریاد زده و به یک صدای گوشخراش تبدیل شوید. تقویت صدا برای سخنرانی با تمریناتی ساده و موثر، امکان پذیر خواهد بود.

همین طور اگر قرار است از کلمات اختصاری در صحبت‌های خود استفاده کنید، پیش از وارد شدن به موضوع بحث اصلی، این کلمات را به خوبی تعریف کرده و توضیح دهید تا مخاطبان از معنا و کاربرد آن‌ها آگاهی یابند.

۱۲. عدم برقراری تماس چشمی

برقراری ارتباط چشمی اولین گامی است که به عنوان یک مجری سخنرانی، باید روی آن کار کنید. این باعث می‌شود که شما قابل اعتماد و محکم به نظر برسید و اعتماد به نفس خود را القا کنید. اگر قادر به برقراری تماس چشمی با مخاطبان خود نباشید و یا به یک نقطه از سالن چشم بدوزید، عجیب نیست که کسی شما را جدی نگیرد. آیا می‌خواهید مخاطب خود را ترغیب کنید که چیزی از شما بخرد؟ بنابراین باید با برقراری تماس چشمی و بهره گیری از آن، وی را متقاعد سازید که شخصا به محصولی که ارائه می‌دهید، اعتقاد دارید.

تماس چشمی به شما کمک می‌کند تا با مخاطبان خود ارتباط مستقیم برقرار نمایید. وقتی برای چند ثانیه با مخاطب خود تماس چشمی برقرار می‌کنید، به وی احساس اهمیت و احترام القا کرده و توجه او را به دست خواهید آورد.

اگر خود را فردی خجالتی می‌بینید، باید پیش از وارد شدن به صحن سخنرانی، ابتدا روی رفتارهای شخصی خود کار کرده و در ایجاد تماس چشمی و رویارویی با مخاطب خود، تمرین کافی نمایید.

۱۳. نداشتن پوشش مناسب

وقتی حتی زحمت پوشیدن یک لباس مناسب با جمع را به خود نداده‌اید، نباید توقع داشته باشید که کسی شما را جدی گرفته و به صحبت‌هایتان گوش دهد. شما در حال ارائه تصویری از یک سخنران حرفه‌ای و قابل اعتماد هستید و پوشش و سبک لباس پوشیدن شما، اهمیت زیادی دارد. اگر در خصوص نوع پوشش مناسب شک دارید، به لباس‌های کلاسیک و رنگ مشکی روی بیاورید. این سبک از لباس‌ها در بیشتر محافل، مناسب و درخور خواهند بود. همچنین به مدل موهای خود نیز توجه داشته باشید و به طور کلی با ظاهری قابل قبول نسبت به جمعی که با آن روبرو هستید، در تریبون ظاهر شوید. مخاطب شما وقت زیادی برای بررسی جزئی‌ترین مسائل پوشش و آرایش شما خواهد داشت پس نباید او را ناامید سازید.

۱۴. نداشتن دانش کافی درباره موضوع سخنرانی

این اشتباه کاملا مهلک و کشنده است. مردمی که در سخنرانی حضور پیدا کرده‌اند، حتما قرار است چیزی بیشتر از آن چه خود می‌دانند از شما بشنوند و نداشتن دانش و احاطه کافی نسبت به موضوع، خودکشی خواهد بود! شما باید به اصل موضوع و تمام زوایای پیدا و پنهان آن آگاهی داشته باشید و هر سوالی که احتمالا مطرح خواهد شد را از پیش در ذهن خود پاسخ بدهید.

۱۵. عدم ارائه CTA (امکان تماس مستقیم برای اقدام)

هدف شما از این سخنرانی چیست؟ به هر حال مخاطبانی که تحت تاثیر صحبت‌های شما قرار گرفته باشند، پس از آن به دنبال دریافت خدمات یا خرید کالا خواهند بود و لازم است که در پایان سخنرانی خود این دکمه Call to Action یا امکان برقرار تماس مستقیم برای اقدامات بعدی مخاطب را تعریف کنید. به طور نمونه می‌توانید در نهایت به جای اسلاید تشکر از حضور، CTA تماس مستقیم را قرار دهید تا مخاطب بتواند در صورت نیاز، اقدامات بعدی بر پایه صحبت‌های شما را به انجام برساند. ارائه کال تو اکشن، باعث ایجاد انگیزه و تشویق مخاطبان به اقدام می‌شود و به این شکل به ایشان اطلاع می‌دهید که توپ در زمین آن‌ها افتاده و بر اساس اطلاعاتی که ارائه کرده‌اید، باید تصمیم بگیرند.

 

سخن پایانی

همان طور که گفتیم قرار نیست تمام این اشتباهات متداول در سخنرانی را ظرف یک جلسه به صفر برسانید. همین که شروع به تمرین کرده و خود را پله پله از این اشتباهات و خطاها دور کنید، یک گام بزرگ به ارائه یک سخنرانی کامل، جذاب و گیرا نزدیک خواهید شد و می‌توانید توجه مخاطبان خود را به چنگ آورید. شما از چه روش‌هایی برای جذب مخاطب در سخنرانی استفاده می‌کنید و چه اصولی را در این زمینه کارآمد می‌دانید؟ از طریق «ارسال پیام» با ما و خوانندگان گفت و‌گو کنید. پیشنهاد می‌کنیم جملات انگیزشی برای سخنرانی را نیز در انگیزه بخوانید.