برخورداری از رفتاری منطقی در پاسخ به افراد حسود تا حدودی دشوار به نظر می‌رسد. با این حال، چنانچه قصد داشته باشید تا روابط خود را با چنین افرادی حفظ کنید یا به عبارتی فرد حسود عضوی از افراد خانواده، همسر یا همکاران باشد، در چنین شرایطی نیازمند آگاهی از مهارت‌های لازم به منظور برخورد با آنان هستید. در این مقاله قصد داریم تا ۱۴ روش مؤثر برای برخورد با افراد حسود را تشریح کرده و آن را از جنبه‌های مختلف رفتاری، روان‌شناختی و همچنین از دید ائمه و قرآن کریم مورد بررسی قرار دهیم.
نکات روان‌شناختی برای برخورد با افراد حسود
۱. واقعیت را بپذیرید
از جمله مهم‌ترین نکات ضروری به منظور کنار آمدن با افراد حسود این است که ویژگی حسود بودن آنان را بپذیرید. در واقع، باید قبول کنید که مسئولیت تربیت دیگران را بر عهده ندارید و نیازی نیست تا از آنان بخواهید تا این ویژگی منفی خود را تصحیح کنند.
تست شخصیت شناسی | دوست داری بدونی جنبه تاریک شخصیتت چی میگه؟!
روانشناسی شخصیت: راز هایی که باعث میشود یک مرد دلتنگ شود!
تست شخصیت شناسی: مانع شما در مسیر هدفتان به موفقیت چیست؟
روانشناسی شخصیت | زوج مورد علاقه شما کدام است؟ انتخاب شما حقایق جالبی را برملا خواهد کرد!از سوی دیگر، برخی مواقع نمی‌توانید روابط خود را با چنین افرادی محدود کنید. بنابراین پذیرش چنین شرایطی و عدم حساسیت نسبت به حسادت آنان موجب میشود تا آرامش بیشتری داشته و روابط مناسب‌تری با ایشان داشته باشید.
۲. احساس خود را صادقانه بیان کنید
برای برخورد با افراد حسود به شیوه‌ای اثربخش، می‌توانید احساسات خود را در مقابل رفتار نادرست وی بیان کنید. البته توجه داشته باشید که برای انتقال احساسات خود نیاز است تا از جملات اول‌شخص استفاده کنید. برای مثال، می‌توانید جملات خود را بدین صورت شروع کنید: «من احساس می‌کنم که …» در ادامه نظر و احساس خود را در مورد حسادت طرف مقابل خود بیان کنید.
۳. محبت کنید
به طور معمول، تمامی افراد در مقابل محبت و دوست داشته شدن واکنشی مثبت دارند. از همین رو، سعی کنید تا در صورت مواجه شدن با حسادت اطرافیان رفتاری از روی محبت داشته باشید. همچنین به خاطر داشته باشید، به احتمال زیاد رفتارهای حسادت آمیز در برخی افراد در نتیجه بی‌توجهی دیگران شکل گیرند؛ بنابراین اگر شما به چنین افرادی محبت کنید، ممکن است که رفتارهای حسادت آمیز خود را کنار بگذارند.
همچنین توجه داشته باشید که حسادت در نتیجه عدم تصاحب برخی شرایط و موقعیت‌هایی شکل می‌گیرند که سایرین از آن‌ها برخوردارند. بنابراین محبت کردن به فرد حسود موجب میشود تا او متوجه بی‌تقصیری شما در به وجود آمدن چنین شرایطی شده و حُسن نیتتان را بپذیرد.
۴. اعتماد متقابل را تقویت کنید
برای جلوگیری از حسادت افراد و برخورد درست با آن‌ها سعی کنید تا اعتماد فی‌مابین را بهبود دهید. در واقع، برقراری روابطی از روی اعتماد بین دو طرف موجب میشود تا حسادت کمتری نسبت به شرایط و برخی موضوعات مرتبط با طرف مقابل داشته و رفتاری مناسب داشته باشید. برای این منظور می‌توانید انتظارات خود را برای طرف مقابلتان بازگو کرده و از او بخواهید تا انتظارات خودش را برای برقراری رابطه‌ای بر پایه اعتماد متقابل تشریح کند.
۵. رفتارهای حسادت آمیز را نادیده بگیرید
برای آگاهی از بهترین نحوه برخورد با افراد حسود می‌توانید روابط خود را با آنان بررسی کرده و ببینید که چنین افرادی چه جایگاهی در زندگی شما دارند. اگر جزو افراد مهم زندگی شخصی‌تان نیستند یا به صورت موقت با آن‌ها رابطه دارید، می‌توانید رفتارهای حسادت آمیز آنان را نادیده بگیرید.
همچنین اگر رفتارهای حسادت آمیز اطرافیان آسیبی به زندگی شخصی و کاری‌تان نمی‌زنند، می‌توانید به آن‌ها بی توجه باشید. در چنین شرایطی، بدون درگیر کردن خود به رفتارهای نادرست افراد حسود می‌توانید زمانتان را صرف انجام کارهای مفید کرده و در راستای پیشرفت خود گام بردارید.
۶. زمانی را برای گفتگو با آن‌ها اختصاص دهید
حال اگر رفتارهای حسادت آمیز از جانب اشخاص مهمی همچون همسرتان بودند، نیاز است تا در روابط خود دقت عمل بیشتری داشته باشید. همچنین برای مقابله با حسادت‌های عاشقانه می‌توانید با او به گفتگو نشسته و دلایل بروز چنین رفتارهایی را بررسی کنید. از همسر خود بخواهید تا مکان و زمان مناسب برای گفتگو را انتخاب کند.
به علاوه، سعی کنید تا در صورت امکان جایی آرام را برای گفتگو پیشنهاد دهید تا بتوانید آزادانه و بدون پرت شدن حواستان با یکدیگر حرف بزنید.
۷. از تلافی کردن بپرهیزید
در برخورد با افراد حسود همواره به خاطر داشته باشید که از تلافی رفتار آنان خودداری کنید. به طور کلی، چنین افرادی همیشه به دنبال فرصتی برای پیدا کردن نکته‌ای منفی در مورد فرد مورد نظر خود هستند تا بیش‌ازپیش از آن‌ها بدگویی کنند!
به علاوه، تلافی رفتار چنین افرادی موجب میشود تا شأن و شخصیت خودتان را پایین بیاورید و وارد رفتارهایی شوید که تصویر خود را در ذهن دیگران نیز خدشه‌دار کنید.
بررسی نحوه برخورد با افراد حسود از ائمه و دیدگاه قرآن کریم
۱. مدارا کنید
امام صادق (ع) در رابطه با مقابله با حسادت می‌فرمایند: «انسان را از سه چیز گریزى نیست که عبارتند از: مشورت با افراد ناصح، مدارا با حسودان و دوستى با مردم.» مدارا از نظر معنایی به «رِفق» نزدیک است، چرا که مدارا به معناى نرمى، سازش، ملایمت در رفتار، حسن معاشرت با مردم، تحمل ناگوارى و آزار آن‌ها است.
به طور کلی، احادیث فراوانى در ستایش مدارا و فواید دنیوى و اخروى آن بیان شده است. گاهى انسان با اشخاصى مواجه میشود که از روى حسادت، رفتارى ناشایست از خود نشان می‌دهند. حال اگر با چنین افرادی رفتاری مشابه خودشان داشته باشید، کار به درگیری زبانی و حتی برخورد فیزیکی می‌انجامد.
۲. دستاوردهای خود را از دید حسودان پنهان کنید
برای دوری از رفتارهای حسادت آمیز افراد حسود و براى انجام دادن امور زندگى باید تا آنجا که می‌توانید، نکات مثبت، کمالات و نعمت‌های خود را پنهان نگه دارید. در همین راستا، رسول گرامى اسلام (ص) می‌فرمایند: «براى برآورده شدن حوائج خود، از کتمان مدد بجویید؛ زیرا هر صاحب نعمت مورد حسادت قرار خواهد گرفت.»
به بیان دیگر، افراد حسود تا نعمتى را در کسی ندیده‌اند، حسادتشان برانگیخته نمی‌شود. بنابراین با پنهان کردن دستاوردهای خود می‌توانید بدون مواجهه با رفتارهای نادرست افراد حسود از دستاوردهای خود لذت ببرید.
امام صادق (ع) نیز یکى از ویژگی‌های انسان دوراندیش را پنهان کردن راز خود از خویشان و بستگان حسود می‌دانند. برای نمونه، حضرت یوسف (ع) را می‌توان نام برد. به عبارت بهتر، اگر ایشان خوابشان را براى برادران خود تعریف نمی‌کردند، گرفتار حسد آن‌ها نمی‌شدند.
دیگران چه می‌خوانند؟امام على (ع) نیز در این باره می‌فرمایند: «کسی که راز خویش را پنهان بدارد، اختیارش در دست خود او است.» همچنین در برخی موارد نیز شاید بد نباشد که برای فرونشاندن حسادت افراد حسودی که تنها نعمت‌ها و امتیازات ما را می‌بینند و از مشکلاتمان بی‌خبر هستند، بخشی از گرفتاری‌های خود را برای ایشان بازگو کنیم. البته به شرط آن‌که از مواردی نباشند که بعد‌ها مورد سوءاستفاده آنان قرار گیرد.
۳. برای بهبود نقاط قوت و فضیلت‌های شخصی تلاش کنید
امام على (ع) می‌فرمایند: «اگر یکی از هم‌نشینانت به فضیلت و امتیاز آشکار تو حسادت ورزیده و تلاش کرد تا تو را آزار دهد، مراقب باش که رفتارت مانند رفتار فرد حسود نباشد. چرا که در این صورت بهانه‌ای به دستش می‌دهی تا خود را در بدی‌هایی که با تو کرده حق به جانب بداند. همچنین راهی را در اختیار او قرار دهی که به آرزویش برسد که به خشم آوردن و کاستن از پایگاه اجتماعی تو است. در عوض، تلاش کن تا بر آن فضیلت و امتیازی که حسادت چنین افرادی را برمی‌انگیزد، بیفزایی. با این روش، بدون آن که بهانه‌ای به دست او بدهی، وی را اندوهگین کرده و انتقامت را از چنین فردی می‌گیری!»
۴. به خدا پناه ببرید
«وَ مِنْ شَرِّ حاسِدٍ إِذا حَسَدَ»؛ به خدا پناه می‌برم از شر هر حسود، هنگامى که حسد می‌ورزد. همان‌طور که می‌بینید، قرآن کریم نیز به ما می‌آموزد تا در برابر تهدید حسدورزان به خدا پناه ببریم. چرا که انسان در برابر بلا‌ها و مشکلاتى که از دید و عقلش پنهان‌اند، قدرت چندانى ندارد. بنابراین در چنین موقعیت‌هایى، عاجز و درمانده می‌گردد و چاره‌اى جز پناه بردن به خدا و استمداد از او ندارد.
۵. در اطاعت و استغفار از خداوند تلاش کنید
رسول گرامى اسلام (ص) می‌فرمایند: «هرکس اطاعت از خداوند را بر غضب مردم برترى دهد، خداوند مهربان نیز او را از دشمنى و حسادت سایرین کفایت می‌کند.» در نتیجه، اطاعت از پروردگار و توبه از گناهان، یکى از روش‌هاى مناسبی است که در برخورد با افراد حسود می‌توانید در پیش بگیرید. از سوی دیگر، در احادیث آمده است که اگر خداوند بخواهد بنده‌ای را مجازات کند، حسودی را بر علیه او می‌شوراند.
امام على (ع) نیز در این زمینه می‌فرمایند: «هنگامى که خداوند اراده کند که دشمن بی‌رحمی را بر بنده‌ای مسلط سازد، حسودى را بر او مسلط می‌گرداند.»
۶. به آن‌ها نیکی کنید
همان‌طور که اشاره شد، نیکى کردن در حق افرادی که به ما بدى کرده‌اند، حتى در حق دشمنان نیز منجر به تصحیح رفتار آنان میشود. از همین رو می‌توان گفت که خوبی کردن و داشتن رفتارهای دوستانه با افراد حسود نیز از شر و ضررهاى آنان می‌کاهد، هرچند ممکن است درمان حسادت در چنین افرادی تا حدودی غیرممکن باشد و کاملاً دفع نشود؛ چرا که هیچ‌گاه نمی‌توان حسود را راضى کرد و رضایت او تنها با زوال نعمت به دست می‌آید.
امام على (ع) نیز در این باره می‌فرمایند: «حسودانت را با احسان به آنان رنج بده.» با احسان به حسودان، تنها می‌توان مانع عملى کردن نیت‌هاى پلیدشان شد و از دشمنى آشکار آنان جلوگیرى کرد و این همان رهنمود قرآن کریم است که در آن آمده است: «بدى را با بهترین روش، دفع کن و پاسخ بدى را با نیکى بده.»
۷. دعا کنید و صدقه بدهید
انسان با دعا کردن، صدقه دادن، توکل و سایر امور معنوى مرتبط می‌تواند از شر افراد حسود رهایی یابد، چرا که دعا کردن و صدقه دادن موجب دفع بلا می‌شوند. در واقع، در قرآن کریم نیز در این باره آمده است که «وَ مَنْ یَتَوَکَّلْ عَلَى اللَّهِ فَهُوَ حَسْبُهُ» بدین معنی که کسى که بر خدا توکل کند، خداوند برای او کافیست.
جمع‌بندی
در این مقاله روش‌هایی مؤثر برای برخورد با افراد حسود را مورد بررسی قرار داده و این موضوع را از جنبه‌های مختلف روان‌شناختی، رفتاری و دینی مورد بررسی قرار دادیم. با استفاده از چنین راه‌کارهایی می‌توانید از رفتارهای ناخوشایند چنین افرادی دوری کرده و در عین حال روابط خود را با آنان بهبود دهید. امروزه در زندگی مشترک بین دختران و پسران نیز حسادت به طور وسیعی دیده میشود. اگر شما نیز از این مشکل رنج می‌برید و یا همسر حسودی دارید، با ۱۴ روش موثر و کاربردی برای از بین بردن حسادت در رابطه آشنا شوید. شما چگونه با افراد حسود برخورد می‌کنید؟ دیدگاه‌ها و تجربیاتتان را با ما و دیگر مخاطبان انگیزه درمیان بگذارید.