اختلال دوقطبی نوعی بیماری افسردگی-شیدایی است. این اختلال موجب میشود که فرد در برخی مواقع احساس سرخوشی (شیدایی) بیدلیل و بیش از حد طبیعی یا احساس افسردگی بیش از حد معمول داشته باشد. سرعت تغییر احساسات و رفتار در آنها بسیار زیاد است، افرادی که چنین احساسات متضادی را دارند، باید به یک روانشناس مراجعه کنند. پزشک برای تشخیص این بیماری، یک سری آزمایشات و تستهایی انجام خواهد داد. مهمترین این تستها، تست اختلال دوقطبی است.
علائم اختلال دوقطبی
علائم این بیماری در دو حالت شیدایی و افسردگی ظهور میکند.
۱. علائم حالت شیدایی
- احساس سرخوشی، در اوج بودن و خوشحالی بیش از حد و بیدلیل
- افزایش یکباره سطح انرژی و بیشفعالی
- بیخوابی یا بیش از حد خوابیدن
- احساس داشتن انرژی زیاد در طولانی مدت
- مپرش افکار
- صحبت کردن بسیار سریع و پریدن از موضوعی به موضوع دیگر
- تلاش برای پذیرش یکباره وظایف سنگین با حجم بالا
- نمایش اعمال تهاجمی یا تحریکپذیری بالا
- ولخرجی بیش از حد
- تمایل به انجام شیوههای نامناسب در روابط جنسی
۲. علائم حالت افسردگی
این سری از علائم، اکثراً با افسردگیهای معمول اشتباه گرفته میشوند. اما اگر تست اختلال دوقطبی به دقت انجام و بررسی شود، بیماری قابل تشخیص خواهد بود. این علائم عبارتند از:
- احساس ناراحتی شدید و ناامیدی
- کاهش شدید سطح فعالیتهای روزانه
- انرژی بسیار کم در طول روز و خستگی مفرط
- اختلالات خواب
- نگرانی و اضطراب زیاد
- لذت نبردن از هیچ گونه تفریح و…
- عدم توانایی تمرکز
- حافظه ضعیف و اختلال در به یاد آوردن مسائل مختلف
- کاهش اشتها و میل به مواد غذایی
- تمایل به مرگ و فکر کردن به آن
البته هیچگونه علائم مشخص و مستقلی نیز برای این بیماری گزارش نشده است و وجود علائم بالا تنها احتمال ابتلا به اختلال دو قطبی را افزایش میدهد.
تشخیص اختلال دوقطبی
به طور متوسط از هر ۱۰۰ نفر بزرگسالان، یک نفر مبتلا به اختلال دوقطبی است. این اختلال معمولا از سنین نوجوانی شروع میشود، به طوریکه به ندرت یک بزرگسال دچار این اختلال خواهد شد. در واقع کودکان و به خصوص نوجوانان، بیشتر در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستند. بنابراین والدین به محض مشاهده علائم این بیماری، باید فرزند خود را برای تشخیص و درمان نزد پزشک ببرند.
تشخیص اختلال دوقطبی ساده نیست. تاکنون آزمایشی واحد گزارش نشده است که پزشکان بتوانند با اطمینان کامل از آن برای تشخیص این اختلال استفاده کنند. یک پزشک در ابتدا آزمایشات و تستهایی فیزیکی و روانی از بیمار میگیرد. این کار برای حصول اطمینان از عدم ابتلای او به برخی بیماریهای جسمی و… است.
تست اختلال دوقطبی
تستی که در ادامه مشاهده میکنید، حاصل تجربیات معاشرت با افرادی است که بیماری آنها اختلال دوقطبی تشخیص داده شده است. لطفاً گزینهها را به دقت بخوانید و پاسخ خود را نسبت به احساساتی که در طول چند ماه گذشته داشتهاید، انتخاب کنید.
۱. اغلب اوقات بسیار پرحرف هستم و بسیار سریع صحبت میکنم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۲. بارها پیش آمده است که بیش از حد معمول فعال بودهام و به صورت خستگیناپذیری کار کردهام.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۳. زمانی که بسیار فعال هستم و سرعتم زیاد است، ناگهان احساس نارحتی و افسردگی به من دست میدهد.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۴. بارها پیش آمده است که هم زمان خوشحال و ناراحت بودهام.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۵. بیش از حد معمول به روابط جنسی و شیوههای نامناسب برقراری روابط جنسی علاقه دارم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۶. اعتماد به نفس من از بسیار کم تا بسیار زیاد متغیر است. به طوری که گاهی به خود شک و گاهی اعتماد به نفس کاذب دارم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۷. مغایرت بسیار زیادی در کیفیت و کمیت کار من وجود دارد.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۸. گاهی اوقات بدون هیچ دلیل خاصی عصبانی و خشمگین میشوم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۹. گاهی اوقات بسیار کند ذهن و گاهی اوقات بسیار خلاق میشوم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۱۰. گاهی از حضور در جمع لذت میبرم و گاهی اوقات انزوا و تنهایی را ترجیح میدهم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۱۱. گاهی اوقات بسیار خوشبین و گاهی بیش از حد بدبین میشوم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
۱۲. بعضی اوقات بدون هیچ دلیلی گریه میکنم و بعضی از اوقات بیدلیل بسیار سرخوش و خوشحال هستم.
الف. به هیچ وجه (۰ امتیاز)
ب. اندکی (۱ امتیاز)
ج. تا حدودی (۲ امتیاز)
د. نسبتاً (۳ امتیاز)
ه. زیاد (۴ امتیاز)
و. بسیار زیاد (۵ امتیاز)
نتایج تست اختلال دوقطبی
جهت محاسبه نتیجه تست، امتیازاتی که به گزینهها دادهاید را با یکدیگر جمع کنید. اگر جمع امتیازات شما:
- ۰ تا ۹ امتیاز باشد، خوشبختانه شما مشکل دوقطبی ندارید.
- ۱۰ تا ۱۵ امتیاز باشد، احتمال ابتلا به افسردگی خفیف وجود دارد. اما احتمال اختلال دوقطبی صفر است.
- ۱۶ تا ۲۴ امتیاز باشد، احتمال ابتلا به این اختلال یا افسردگی به یک اندازه است و ممکن است دچار اختلال دوقطبی خفیف یا افسردگی باشید.
- ۲۵ تا ۳۵ امتیاز باشد، احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی وجود دارد.
- ۳۶ تا ۵۰ امتیاز باشد، احتمال ابتلا به اختلال دوقطبی شدت بیشتری میگیرد.
- اگر امتیاز شما بالاتر از ۵۱ باشد به طور حتم مبتلا به اختلال دوقطبی شدید شدهاید.
سخن آخر
تست اختلال دوقطبی یک تست تجربی است که متخصصان آن را طراحی کردهاند. با این حال، احتمال اشتباه در نتیجه آن وجود دارد و نمیتوان به طور حتم در مورد ابتلا به بیماری اختلال دوقطبی قضاوت کرد. اگر علائم این بیماری را در خود یا عزیزانتان مشاهده میکنید، حتماً به روانشناس یا روانپزشک مراجعه و برای درمان اقدام کنید. همچنین میتوانید نظرات و تجربیات خود را از این بیماری یا روشهای درمان آن، با ما و سایر همراهان انگیزه در میان بگذارید.