کمتر کسی را میتوان یافت که با کاکتوس آشنایی نداشته باشد یا اینکه یک یا چند کاکتوس در خانه خود نگهداری نکند.
کاکتوسها گیاهان زیبایی هستند که طرفداران خاص خود را دارند. بسیاری از افراد گلدانی از این گیاه را در آپارتمان خود نگهداری میکنند و یا اینکه گلخانهای مملو از انواع کاکتوسها را دارند. این گیاه تا حدود زیادی مقاوم بوده و همین کار را برای نگهداری از آنها، راحت میکند.
اگر شما به کاکتوسها علاقهمند هستید یا این که میخواهید یکی از انواع کاکتوسها را بخرید و در خانه خود نگهداری کنید، به شما توصیه میکنیم قبل از هر کاری، راجع به آنها اطلاعات لازم را کسب کنید و با اطلاعات کافی به دنبال خرید آنها باشید. اکثر افراد اطلاعات کمی از کاکتوسها و نحوه نگهداری آنها و حتی انواع آنها دارند. اگر از آنها راجع به کاکتوسها و نحوه نگهداری آنها بپرسید، اطلاعات کم و شاید هم غلطی را در اختیار شما قرار دهند. ما در این مقاله قصد داریم، اطلاعاتی درباره کاکتوسها، نحوه نگهداری از آنها، انواع کاکتوسها و موارد دیگر به شما بدهیم، پس با ما همراه باشید.
معرفی کاکتوسها
کاکتوس گیاهی است معمولاً خاردار و دارای ساقهای مشبک که در رنگهای مختلفی وجود دارد. کاکتوس از تیره کاکتوسیان (cactaceae) و همچنین از تیره میخکسانان است. کاکتوس اولین بار در شمال جنوب و مرکز قاره آمریکا میرویده است؛ اما طی قرنها توسط مردم مختلف دنیا پراکنده و در کشور خودمان نیز به فراوانی و در انواع مختلف یافت میشود.
نکتهای که باید در این بین به آن توجه کرد این است که این گیاه در ایران گونه بومی ندارد و تمام گونههایی که در ایران وجود دارند، از جاهای دیگر به کشور آورده شدهاند. کاکتوسها در طوفانهای ناگهانی آب زیادی را در ساقه گوشتی خود ذخیره میکنند و این آب ذخیرهشده را در فصول خشک سال، مصرف میکنند.
کاکتوسهامعمولاً ریشههای عمیق ولی باریکی دارند و ساقههای آن شبکهبندی شده و محل ذخیره آب میباشد. سرتاسر ساقه کاکتوس با تیغهایی پوشانده شده است که این تیغها از گیاه و بخصوص ساقه آن به خوبی محافظت میکنند. کاکتوس ممکن است برگهای کوچکی داشته باشد یا اینکه اصلاً برگی نداشته باشد. این مورد در کاکتوسهای مختلف متفاوت میباشد.
نکات لازم برای نگهداری انواع کاکتوس ها
کاکتوسها از جمله متنوعترین گیاهان بوده و بسیار کمتوقع میباشند. بسیاری از انواع کاکتوسها را میتوان توسط یک فرد تازهکار نیز پرورش داد؛ ولی برای نگهداری بهتر آنها، باید به برخی از نکات نیز توجه نمود. برخی از این نکات را در ادامه بازگو میکنیم.
۱. انتخاب گلدان مناسب
انتخاب گلدان مناسب یکی از اصلیترین مراحل پرورش کاکتوسها است. زمانی که یک کاکتوس تازه را میخرید، مدتزمانی از رشد خود را در گلدانش گذرانده است؛ پس لازم است گلدان آن را قدری بزرگتر کنید. دقت داشته باشید که گلدان جدید، نباید خیلی بزرگتر از گلدان قدیمی باشد چراکه گلدان خیلی بزرگ، در سیستم آبیاری کاکتوس اختلال ایجاد میکند. اگر کاکتوس شما عمودی است، از گلدانی استفاده کنید که دهانه آن، به اندازه نصف کاکتوس باشد و بهجای عریض بودن، عمیق باشد. اگر کاکتوس شما گرد است، گلدان شما باید حدود ۵ سانتیمتر عریضتر از کاکتوس شما باشد.
۲. خاک مناسب برای رشد کاکتوس
نکته دیگری که باید به آن اهمیت دهیم خاک کاکتوس است. در اکثر گلفروشیها، خاک مخصوص برای کاکتوسها فروخته میشود، ولی میتوانید با مخلوط کردن خاک گلدان با کمی ماسه، خاک مناسب برای کاکتوس خود تهیه کنید.
اگر زمان تعویض گلدان کاکتوس شما فرارسیده است، برای تعویض گلدان، گلدان را بشکنید. در این حین توجه داشته باشید که اگر با بیلچه اقدام به بیرون آوردن کاکتوس کنید، ممکن است ریشههای کاکتوس دچار آسیب شوند. سپس مقداری خاک تازه در ته گلدان جدید بریزید و کاکتوس را روی آن قرار بده و بقیه گلدان را نیز با خاک پرکنید. بعد از انجام این مرحله تا یک هفته نباید کاکتوس را در معرض نور مستقیم خورشید قرار دهید و آن را بهصورت مناسب آبیاری کنید تا کاکتوس خودش را با شرایط جدید وفق دهد.
۳. فصل رشد و استراحت کاکتوس
نکته دیگری که باید به آن دقت کنید این است که کاکتوس دو فصل دارد. فصل اول که عمده رشد فعال کاکتوس در آن انجام میشود که در فصلهای بهار و تابستان است و فصل دوم فصل استراحت کاکتوس است. این فصل در پاییز و زمستان است و در آن کاکتوس به خواب زمستانی فرو میرود.
۴. آبیاری کاکتوس ها
دستهبندی کلی کاکتوسها
- زیرشاخه پرسکیه (pereskia)
- زیرشاخه اوپنسیه ( opuntia)
- زیرشاخه کاکتاسه (cactaceae)
خانواده پرسکیه
تنها خانوادهای از کاکتوسها هستند که دارای برگ میباشند. برگهای این گیاه در رنگهای مختلف وجود دارد و برگ آنها نیز بسیار شبیه به برگ مرکبات است. گل این گیاه سفیدرنگ بوده و شباهت زیادی به گلهای خانواده رز دارد. قلمههای ساقه این گیاه بهراحتی در خاک ریشه میزند و مشکلی برای تکثیر ندارد.
خانواده اوپنسیه
کاکتوسهای این زیرشاخه در فارسی به کاکتوسهای راکتی مشهور هستند. این زیرشاخه شامل انواع کاکتوس های برگپهن، زرد، راکتی، راکت درشت و کوچک هستند. این کاکتوسها بیشتر در مناطق گرمسیری هستند و گاهی نیز میوههای خوراکی میدهند که از آنها در صنایع داروسازی استفاده میشود.
خانواده سرئه cerea
کاکتوسهای این دسته کشیده و مخروطی شکل هستند. در مناطق سردسیری از این کاکتوسها در گلخانهها نگهداری میشود. خارهای اینگونه از کاکتوسها بسیار گزنده وحساسیتزا است؛ پس باید مواظب بود تا به پوست بدن کودکان برخورد نکند. کاکتوس مامیلاریا جزو این دسته از کاکتوسها میباشد. این کاکتوس بسیار کوچک بوده و در طول سال گلدهی منظمی دارد. این کاکتوس دایرهای شکل میباشد.
انواع کاکتوسها
حالا که با زیرشاخه کاکتوس آشنا شدیم، وقت آن فرا رسیده است که شمارا با چند نمونه معروف از کاکتوس آشنا کنیم. همانطور که قبلاً گفتیم کاکتوسها بسیار متنوع هستند ولی ما در اینجا، تیتروار به معرفی معروفترین آنها میپردازیم.
۱. آستروفیتوم
نام عامیانه: کلاه اسقف، کلاه کشیش، ککتوس ستارهای
۲. اپونتی
نام عامیانه: زبان مادر شوهر
۳. اچینو گروزنی
نام عامیانه: صندلی مادرزن، خمره طلایی، توپ طلایی، بالش مادرزن
۴. استاپلی
نام عامیانه: کاکتوس قورباغهای
۵. استت سونی
نام عامیانه: کاکتوس خلالدندان
۶. افوربی اجاپونیکا
نام عامیانه: کاکتوسآناناسی
۷. افوربیا امی
نام عامیانه: مرجان