هر چیزی که به آبادی یک کشور مربوط است، نظیر سد، فرودگاه، جاده، برج، تونل، دکل‌های مخابرات، ساختمان‌های مقاوم در مقابل زلزله، سیل و آتش، نیروگاه‌های برق و مصالح سبک، ارزان و با کیفیت مناسب برای ساخت و ساز، در حیطه‌ی کار مهندس عمران قرار می‌گیرد. از این رو شاید تصور شود که بازار کار رشته عمران شرایط مناسبی دارد.
در این مطلب به بررسی بازار کار رشته عمران در مقاطع مختلف، گرایش‌های رشته عمران و دروس ارائه شده در هر مقطع و گرایش می‌پردازیم.
بازار کار رشته عمران در مقاطع مختلف
۱. بازار کار رشته عمران در مقطع کارشناسی
در صورتی که دانشجویان در دوران تحصیل به دنبال پژوهش، تحقیق و یادگیری باشند و مهارت، علم و اطلاعات کافی را در زمینه با رشته عمران را کسب کرده باشند، این رشته دارای بازار کار مناسبی است. فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی می‌توانند پس از اتمام تحصیل، در شرکت‌های پیمانکاری، شرکت‌های مشاوره و پروژه‌های تحقیقاتی به عنوان مهندس اجرایی، سرپرست کارگاه، مهندس ناظر، نقشه‌بردار و … فعالیت کنند.
۲. بازار کار رشته عمران در مقطع کارشناسی ارشد
دانش آموختگان رشته عمران پس از فارغ‌التحصیلی در مقطع کارشناسی ارشد، می‌توانند در شرکت‌های مدیریت منابع آب، راهسازی و ترافیک شهری، شرکت آب و فاضلاب، تصفیه‌خانه، سواحل، ساخت پل و سد و … به فعالیت بپردازند.
طراحی و ساخت بعضی از کارهای عمرانی نظیر راه‌ها، پل‌ها، سدها، سازه‌های دریایی برای سکوهای نفتی، آشیانه های هواپیما و خانه‌های مسکونی مقاوم در مقابل زلزله، از جمله زمینه‌هایی است که کارشناسان ارشد رشته عمران می‌توانند در آن فعالیت کنند.
۳. بازار کار رشته عمران در مقطع دکتری
دانش آموختگان مقطع دکترای رشته عمران می‌توانند ضمن فعالیت در تمامی مراکز فعالیت دانش آموختگان کارشناسی و کارشناسی ارشد، در زمینه کارهای تحقیقاتی و رفع معضلات علمی و اجرایی فعالیت کرده و در کارهای اجرایی علمی نقش مهمی داشته باشند.
گرایش های رشته عمران در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری
گرایش‌های رشته عمران در دوره کارشناسی ارشد و دکتری مشترک بوده و دانشجویان می‌توانند بر اساس علاقه و توجه به بازار کار، در یکی از این گرایش‌ها مشغول تحصیل شوند.
۱. گرایش سازه
در این گرایش، دانشجویان به فعالیت‌های آموزشی در زمینه تجزیه و تحلیل و طراحی سازه‌ها می‌پردازند. اساتید گرایش سازه توسط رویکرد آموزشی، پژوهشی به آموزش اثبات دقیق و معادلاتی تمام خواص سازه و طراحی سازه‌های بلند مرتبه، سازه‌هایی با رفتار غیرخطی، انواع مقاطع متغیر به کار رفته در تیر و ستون و مدل‌سازی دقیق سازه در نرم‌افزارهای تخصصی می‌پردازند.
۲. گرایش زلزله
گرایش زلزله، به طراحی سازه‌ها با توجه به بار زلزله می‌پردازد. متخصصین این گرایش وظیفه بهسازی و مقاوم‌سازی سازه‌های موجود در مناطق لرزه‌خیز را بر عهده دارند.
۳. گرایش ژئوتکنیک
گرایش ژئوتکنیک به بررسی ویژگی‌های خاک و رفتارهای آن می‌پردازد. با توجه به اینکه سازه روی خاک بنا می‌شود، می‌توان گفت مهندسی ژئوتکنیک با مهندسی سازه مرتبط است.
۴. گرایش مهندسی و مدیریت ساخت
یکی از روش‌های موفقیت در اجرای پروژه‌های عمرانی مدیریت صحیح و اصولی پروژه است. مهندسین گرایش مدیریت ساخت، آموزش‌های مورد نیاز برای تبدیل شدن به یک مدیر پروژه موفق را فرا می‌گیرند.
۵. گرایش حمل و نقل
گرایش حمل و نقل، شامل چهار قسمت مجزا به نام‌های حمل و نقل دریایی، ریلی، هوایی و جاده‌ای می‌شود. متخصصین این گرایش با توجه به توانایی‌های خود، می‌توانند در هر یک از این قسمت‌ها آموزش ببینند.
۶. گرایش مهندسی و مدیریت منابع آب
گرایش مدیریت منابع آب، در واقع تلفیق گرایش‌های آب و فاضلاب و مهندسی رودخانه سابق است. گرایش آب و فاضلاب به آموزش جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب‌ها می‌پرداخت. همچنین در این گرایش مهندسان با تأسیسات مرتبط با فاضلاب از قبیل مخازن ذخیره و خطوط انتقال آشنا می‌شدند. گرایش مهندسی رودخانه نیز به آموزش تخصصی در زمینه چگونگی انتقال رسوب رودخانه‌ها، رفتار رودخانه‌ها و کنترل سیلاب می‌پرداخت.
۷. گرایش مهندسی آب و سازه های هیدرولیکی
گرایش آب و سازه‌های هیدرولیکی در زمینه تحلیل و طراحی سازه‌هایی که به‌نوعی با آب مربوط هستند و در ساختمان‌های هیدرولیکی به کار برده می‌شوند، فعالیت دارد. در واقع این گرایش ترکیبی از گرایش‌های سازه و آب است. این گرایش همچنین با مباحث مطرح شده در هر دو موضوع مهندسی محیط زیست و بهداشت نیز ارتباط دارد.
۸. گرایش مهندسی محیط زیست
گرایش مهندسی محیط زیست، در برگیرنده طیف وسیعی از فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی است؛ از تصویر آب‌وهوا گرفته تا دفع فاضلاب.
۹. گرایش مهندسی سواحل، بندرها و سازه های دریایی
گرایش سازه دریایی، به مطالعه و طراحی سازه‌های در ارتباط با دریا نظیر سازه‌های ساحلی، نزدیک ساحل و یا دور از ساحل می‌پردازد.
۱۰. گرایش راه و ترابری
گرایش راه و ترابری، به آموزش طراحی راه در دشت‌ها و کوهستان‌ها، طراحی هندسی راه و راه‌آهن می‌پردازد. فارغ‌التحصیلان این گرایش اغلب در محیط کاری خارج از شهر مشغول به کار می‌شوند.
لیست دروس رشته عمران در مقاطع مختلف
۱. دروس رشته عمران در مقطع کارشناسی
| دروس عمومی | دروس پایه | دروس الزامی (اجباری) | دروس اختیاری |
|
|
|
|
۲. دروس رشته عمران در مقطع کارشناسی ارشد
| گرایش | دروس اجباری | دروس تخصصی |
| مدیریت ساخت |
|
|
| سازه |
|
|
| زلزله |
|
|
| ژئوتکنیک |
|
|
| حمل و نقل |
|
|
| راه و ترابری |
|
|
| سازه دریایی و سازه هیدرولیکی |
|
|
| منابع آب |
|
|
| مهندسی محیط زیست |
|
|
۳. دروس رشته عمران در مقطع دکتری
- عناوین دروس دکتری مهندسی عمران در گرایش‌های مختلف، همان دروس اعلام‌شده برای کارشناسی ارشد (اجباری و اختیاری) است.
- پس از انتخاب واحد اجباری از لیست فوق، مابقی دروس به عنوان درس اختیاری در همان گرایش می‌تواند به عنوان دروس دوره دکتری اخذ شود.
- برای دوره دکتری اخذ واحد اجباری پیش بینی نشده است و دانشجو مختار است با تائید استاد راهنما و گروه مربوطه از کلیه دروس اختیاری (از دسته‌های تخصصی مختلف) واحدهای آموزشی دوره دکتری را اخذ کند.
- در دوره دکتری در صورت تائید استاد راهنما و گروه مربوطه، دانشجو می‌تواند حداکثر دو درس خود را از سایر گرایش‌های عمران و یا سایر رشته‌های مرتبط اخذ کند.
دانشگاه های پذیرنده رشته عمران
می‌توان گفت تقریباً تمامی دانشگاه‌های بزرگ و کوچک کشور در مقاطع مختلف در این رشته با ظرفیت بالا پذیرش دارند. در واقع دانشجویان رشته عمران در مقاطع مختلف می‌توانند در دانشکده فنی مهندسی دانشگاه‌های مختلفی تحصیل کنند. از جمله این دانشگاه‌ها می‌توان به دانشگاه‌های زیر اشاره کرد:
- تهران
- دانشگاه صنعتی شریف
- دانشگاه صنعتی امیرکبیر
- دانشگاه صنعتی خواجه نصیر
- دانشگاه بوعلی همدان
- دانشگاه فردوسی مشهد
- دانشگاه تبریز
سخن آخر
بهترین فرصت شغلی رشته عمران پیمانکاری تأسیسات و سازه‌های بزرگ است. شما با پیمانکاری و ارائه خدمات به این مراکز می‌توانید یک شغل پر درآمد داشته باشید؛ اما درباره آینده شغلی رشته عمران باید گفته که با توجه به رکود فعلی ساخت و ساز، این رشته تقریباً از آینده خوبی در ایران برخوردار نیست. به نظر شما بهترین فرصت شغلی رشته عمران کدام است؟ لطفاً تجربیات و نظرات خود را با ما و سایر کاربران انگیزه، در پایین همین صفحه به اشتراک بگذارید.
شما می‌توانید با بازار کار رشته‌های مختلف، همچون رشته برق، رشته کامپیوتر و رشته شیمی، در بخش انتخاب شغل سایت انگیزه، آشنا شوید.