نویسنده: مجله ستاره
بروزرسانی: ۱۷ اردیبهشت ۱۴۰۱
شب نیمه شعبان اعمال فراوانی دارد. از جمله اعمال شب نیمه شعبان نمازی است که خواندن آن در این شب توصیه شده است. علاوه بر اعمالی که در خصوص انجام آن توصیه شده است، برپایی احیای شب نیمه شعبان است که در احادیث به فضیلت آن اشارات زیادی شده است.
نماز شب نیمه شعبان
نماز شب نیمه شعبان چهار رکعت است: در هر رکعت بعد از حمد ۱۰ بار سوره توحید خوانده می‌شود و بعد از سلام ۱۰ بار «یا رب اغْفِرْ لَنا» و ۱۰ بار «یا رب ارْحَمْنا» و ۱۰ بار «یا رب تُبْ عَلَیْنَا» و ۲۱ بار «توحید» و ۱۰ بار ذکر «سُبحانَ الَّذي یُحیي المَوتیٰ وَ یُمیتُ الاَحیاءَ وَ هوَ علی کُلِّ شئٍ قَدیرُ» گفته می‌شود.
خواندن نماز در این شب از پیامبر و امامان معصوم نیز روایت شده که در ادامه به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
به روایت مفاتیح الجنان
در شب نیمه شعبان مستحب است شش رکعت نماز به صورت سه نماز ۲ رکعتی خوانده شود؛ با این شرح که در هر رکعت بعد از سوره حمد سوره های یس، ملک و توحید خوانده شود.
از حضرت صادق (ع) روایت است که هر که چنین کند جمیع فضیلت این سه ماه را در یابد و جمیع گناهانش غیر از شرک آمرزیده شود.
از نظر پیامبر (ص)
رسول خدا (ص) فرمودند: هر کس در شب نیمه شعبان ۱۰۰ رکعت نماز با ۱۰۰ «قل هو الله احد» بخواند، روزی که قلب‌ها می‌میرند قلب او نمی‌میرد و تا نمرده است صد فرشته را خواهد دید که خیال او را از بیم عذاب الهی آسوده می‌کنند؛ به این ترتیب که ۳۰ ملک از آنها به او نوید بهشت می دهند. ۳۰ ملک دیگر او را از شیطان حفظ می‌کنند. ۳۰ ملک دیگر روز و شب برای او طلب بخشش می‌کنند و ۱۰ تای آخر هم او را در برابر مکر و حیله حیله‌گران و مکاران یاری می‌کنند. این نماز به نماز مستحبی صد رکعتی در شب نیمه شعبان معروف است.
از نظر امام حسن (ع)
ابن بابویه از حضرت امام حسن مجتبی (ع) روایت کرده که جبرئیل (ع) بر حضرت رسول (ص) نازل شد و گفت یا محمد امت خود را امر کن که در شب نیمه شعبان ۱۰ رکعت نماز کنند هر دو رکعت به یک سلام و در هر رکعت بعد از حمد ده بار توحید بخوانند پس به سجده روند و در سجده گویند:
«اَللَّهُمَّ سَجَدَ لَكَ سَوَادِي وَ خَيَالِي وَ بَيَاضِي يَا عَظِيمَ كُلِّ عَظِيمٍ اِغْفِرْ لِي ذَنْبِيَ اَلْعَظِيمَ فَإِنَّهُ لاَ يَغْفِرُهُ غَيْرُكَ يَا عَظِيمُ …»
پس هر کس این عمل را به جا آورد خداوند ۷۴ هزار گناه را از او محو کند و مانند آن حسنه در نامه عمل او بنویسد و از پدر و مادرش هفتاد هزار گناه را محو نماید.
از نظر امام صادق (ع)
۳۰ نفر از اصحاب امام صادق (ع) این نماز را از آن حضرت روایت کرده اند. این نماز چهار رکعت و به این شرح است: در هر رکعتی بعد از حمد ۱۰۰ بار توحید خوانده می‌شود و بعد از نماز نیز این دعا خوانده می‌شود:
«اَللَّهُمَّ إِنِّي إِلَيْكَ فَقِيرٌ وَ مِنْ عَذَابِكَ خَائِفٌ وَ بِكَ مُسْتَجِيرٌ رَبِّ لاَ تُبَدِّلِ اِسْمِي وَ لاَ تُغَيِّرْ جِسْمِي رَبِّ لاَ تُجْهِدْ بَلاَئِي اَللَّهُمَّ إِنِّي أَعُوذُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ أَعُوذُ بِرِضَاكَ مِنْ سَخَطِكَ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذَابِكَ وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْكَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ أَنْتَ جَلَّ ثَنَاؤُكَ وَ لاَ أُحْصِي مِدْحَتَكَ وَ لاَ اَلثَّنَاءَ عَلَيْكَ أَنْتَ كَمَا أَثْنَيْتَ عَلَى نَفْسِكَ وَ فَوْقَ مَا يَقُولُ اَلْقَائِلُونَ»
همچنین شیخ از «ابی یحیی» روایت کرده که به امام صادق (ع) عرض کرد: کدامیک با فضیلت‌ترین دعاهاست؟ فرمود: چون نماز عشاء آخرین را به جای آوردی دو رکعت نماز بگزار؛ در رکعت اول، حمد و سوره کافرون، در رکعت دوم ۳۳ مرتبه «سبحان الله» و ۳۳ مرتبه «الحمد لله» و ۳۳ مرتبه «الله اکبر» سپس بگوید «يَا مَنْ إِلَيْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ» پس از آن سجده کند و ۲۰ مرتبه بگوید «یا رَبّ»، ۷ مرتبه «یا الله»، ۷ مرتبه «لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِاللَّهِ»، ۱۰ مرتبه «ما شآءَ اللَّهُ وَلا قُوَّةَ الّا بِاللَّهِ» سپس صلوات بر پیغمبر (ص) بفرستد و حاجت خود را بخواهد.
از نظر امام رضا (ع)
علی بن حسن فضال می‌گوید پدرم گفت که از امام رضا (ع) در مورد نماز شب نیمه شعبان سؤال کردم. امام (ع) فرمود: این شب عمل واجبی ندارد اما اگر دوست داشتی عمل مستحبی بجا آوری نماز جعفر طیار را بخوان و در آن بسیار ذکر خدا بگو و استغفار کن و دعا نما. زیرا پدرم مرتب می‌فرمود که دعا در این شب مستجاب می‌گردد.
به روایت کتاب زادالمعاد
بعد از نماز عشا دو رکعت نماز بخوانید. بدین گونه که در رکعت اول بعد از سوره حمد سوره کافرون خوانده شود و در رکعت دوم بعد از سوره حمد سوره توحید و بعد از سلام نماز این ذکرها گفته شود:
- ۳۳ مرتبه سبحان اللّه
- ۳۳ مرتبه الحمد للّه
- ۳۴ مرتبه اللّه اكبر
بعد از آن این دعای یا من الیه ملجا العباد را بخوانید:
متن دعای یا من الیه ملجا العباد
يَا مَنْ إِلَيْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ فِي الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَيْهِ يَفْزَعُ الْخَلْقُ فِي الْمُلِمَّاتِ
يَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِيَّاتِ يَا مَنْ لَا يَخْفَى عَلَيْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ
❆❆❆
يَا رَبَّ الْخَلَائِقِ وَ الْبَرِيَّاتِ يَا مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ الْأَرَضِينَ وَ السَّمَاوَاتِ.
أَنْتَ اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَيْكَ بِلَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ
❆❆❆
فَيَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ اجْعَلْنِي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَيْهِ فَرَحِمْتَهُ
وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِيئَتِهِ وَ عَظِيمِ جَرِيرَتِهِ
❆❆❆
فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِكَ مِنْ ذُنُوبِي وَ لَجَأْتُ إِلَيْكَ فِي سَتْرِ عُيُوبِي.
اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَيَّ بِكَرَمِكَ وَ فَضْلِكَ وَ احْطُطْ خَطَايَايَ بِحِلْمِكَ وَ عَفْوِكَ
❆❆❆
وَ تَغَمَّدْنِي فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ بِسَابِغِ كَرَامَتِكَ وَ اجْعَلْنِي فِيهَا مِنْ أَوْلِيَائِكَ الَّذِينَ اجْتَبَيْتَهُمْ لِطَاعَتِكَ
وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِكَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَكَ وَ صَفْوَتَكَ.
❆❆❆
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِي مِمَّنْ سَعِدَ جِدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَيْرَاتِ حَظُّهُ،
وَ اجْعَلْنِي مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اكْفِنِي شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ
❆❆❆
وَ اعْصِمْنِي مِنَ الِازْدِيَادِ فِي مَعْصِيَتِكَ وَ حَبِّبْ إِلَيَّ طَاعَتَكَ وَ مَا يُقَرِّبُنِي مِنْكَ وَ يُزْلِفُنِي عِنْدَكَ.
سَيِّدِي إِلَيْكَ يَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْكَ يَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى كَرَمِكَ يُعَوِّلُ الْمُسْتَقِيلُ التَّائِبُ
❆❆❆
أَدَّبْتَ عِبَادَكَ بِالتَّكَرُّمِ وَ أَنْتَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَكَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ.
اللَّهُمَّ فَلَا تَحْرِمْنِي مَا رَجَوْتُ مِنْ كَرَمِكَ وَ لَا تُؤْيِسْنِي مِنْ سَابِغِ نِعَمِكَ
❆❆❆
وَ لَا تُخَيِّبْنِي مِنْ جَزِيلِ قِسَمِكَ فِي هَذِهِ اللَّيْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِكَ وَ اجْعَلْنِي فِي جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ خلقك.
رَبِّ إِنْ لَمْ أَكُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِكَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْكَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ
❆❆❆
وَ جُدْ عَلَيَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لَا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّي بِكَ
وَ تَحَقَّقَ رَجَائِي لَكَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِي بِكَرَمِكَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِينَ وَ أَكْرَمُ الْأَكْرَمِينَ،
❆❆❆
اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِي مِنْ كَرَمِكَ بِجَزِيلِ قِسَمِكَ وَ أعذنى بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ
وَ اغْفِرْ لِيَ الذَّنْبَ الَّذِي يَحْبِسُ عَنِّي الْخَلْقَ وَ يُضَيِّقُ عَلَيَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاكَ،
❆❆❆
وَ أُنْعَمَ بِجَزِيلِ عَطَائِكَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِكَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِكَ وَ تَعَرَّضْتُ لِكَرَمِكَ
وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِكَ مِنْ عُقُوبَتِكَ وَ بِحِلْمِكَ مِنْ غَضَبِكَ
فَجُدْ لِي بِمَا سَأَلْتُكَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْكَ أَسْأَلُكَ بِكَ لَا بِشَيْءٍ أَعْظَمُ مِنْكَ.
پس به سجده رفته و این ذکرها را بگویید:
- ۲۰ مرتبه يا ربّ
- ۷ مرتبه يا أللّه
- ۷ مرتبه لا حول و لا قوّة إلاّ باللّه
- ۱۰ مرتبه ما شاء اللّه لا قوّة إلاّ باللّه
- (به روایتی ۷ مرتبه یا الله و ۷ مرتبه یا محمد)
پس از آن صلوات بفرستید و حاجت خود را از خدا طلب کنید.
علاوه بر تمام نمازهایی که به آن اشاره شد، خواندن نماز امام زمان در نیمه شعبان نیز فضیلت خود را دارد. امیدواریم از تمام فضایل این شب عزیز بطور کامل بهره مند گردید.
