رانندگی احساسات متفاوتی را برای خانم‌ها برانگیخته می‌کند و متأسفانه برای بسیاری از رانندگان این احساس، ترس است. دلایل زیادی وجود دارد که مردم از پشت فرمان نشستن می‌ترسند. بعضی از این ترس‌ها عبارت هستند از عدم موفقیت در آزمون رانندگی، ترس از رانندگی در بزرگراه‌ها و جاده‌ها و بسیاری از نگرانی‌های دیگر که در هر کسی به نحوی خودش را نشان می‌دهد. این ترس می‌تواند باعث شود برخی خانم ها به طور کامل رانندگی را کنار بگذارند.
آیا شما هم جزء این افراد هستید؟ چه کاری می‌توان برای غلبه بر این فوبیا انجام داد؟ با ما همراه شوید تا دلایل، علائم و راههای رفع این ترس را به شما آموزش دهیم.
دلایل اصلی ترس از رانندگی در خانم ها
امروزه به ترس‌های این چنینی یعنی ترس‌های افراطی، غیر منطقی که با اضطراب و نگرانی همراه است فوبیا گفته می‌شود. ترس از رانندگی هم یکی از فوبیا‌های رایج است که در هر دو علائم خفیف و شدید ظاهر می‌شود.
برای برخی از خانم‌ها، می‌تواند دلیل این ترس موراد زیر باشد:
- دلهره یادگیری رانندگی
- نگاه تمسخر آمیز آقایان (البته در ایران)
- رانندگی به تنهایی
- رانندگی با سرعت بالا
- از دست دادن کنترل و تصادف
- رانندگی در شب
- گرفتاری در ترافیک
- رانندگی در شرایط نامساعد جوی
- رانندگی در مناطق نا آشنا
- رانندگی در کنار وسایل نقلیه بزرگ‌تر
اما برای بسیاری دیگر این اضطراب کلی است و از نشستن پشت فرمان می‌ترسند.
برای اغلب افراد ترکیبی از دلهره‌ها و نگرانی‌ها در موقعیت است که ایجاد یک ترس شدید را به همراه دارد. برخی از متداول‌ترین محرک‌ها عبارت هستند از:
۱. اضطراب عملکرد
این یک امر طبیعی است که با یادگیری یک مهارت جدید، هر انسانی بار مسئولیت را احساس می‌کند. به ویژه هنگامی که پای امنیت در کار است. شما هنگام رانندگی علاوه بر سلامتی خود مسئول جان هر یک از مسافران و همراهان خود هستید و این مسئله برای شما فشار‌های زیاد روانی را به همراه دارد. بسیاری از خانم‌ها نسبت به توانایی قبول این مسئولیت احساس ناراحتی می‌کنند.
۲. ترس از جاده خارج از شهر
زمانی که در جاده و یا بزرگراهی قرار می‌گیرید با دیدن مسیر سفر و یا حرکت همه نوع وسیله حمل و نقل، دلهره و اضطراب جایش را به آرامش داده و رانندگی برای شما سخت می‌شود.
۳. تجربه بد
احتمال دارد هرکسی در گذشته درگیر یک تصادف بوده باشد که می‌تواند به شدت تحت تأثیر تجربه آن قرار گیرد. خاطرات و تجربه‌های تلخ و ناگوار در گذشته، خاطراتی مانند تصادف کردن و از دست دادن یکی از عزیزان، یکی از مهم‌ترین عوامل ایجاد این فوبیاست. البته گاهی حتی چیزی ساده‌تر مانند رانندگی در شرایط بد آب و هوایی، گم شدن یا گرفتاری در ترافیک و تجربیات شخصی می‌توانند عامل ایجاد چنین مشکلی باشند.
۴. ترس از پلیس
در حالی که ما می‌دانیم پلیس، خدمات آتش نشانی و تیم‌های آمبولانس برای کمک به ما در خیابان‌ها هستند، اما برخی از مردم با دیدن این چهره‌ها دچار فشار بالای عصبی شده و از ترس شدیدی رنج می‌برند. این ترس می‌تواند به دلیل اعتماد به نفس پایین و عدم خود باوری نیز باشد.
۵. کلستروفوبیا
کلاستروفوبیا «claustrophobia» به ترس از گیر کردن در یک مکان تنگ و راه گریز نداشتن در محیط‌های بسته گفته می‌شود. افرادی که از این اختلال رنج می‌برند همه کار می‌کنند تا در محیط‌ها و موقعیت‌های تحریک کنندۀ ترس‌شان قرار نگیرند و دچار اضطراب و وحشت‌زدگی ناشی از آن نشوند. این ترس فقط شامل در ماشین نشستن نیست، بلکه قرار گرفتن در جاهایی همچون مترو و آسانسور و حتی اتاق در بسته نیز برای این افراد سخت و گاهی غیر ممکن است.
علائم ترس از رانندگی در خانم ها
علائم فوبیای رانندگی یا اضطراب در افراد مختلف متفاوت است، اما به طور معمول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- احساس دلهره شدید
- سرگیجه
- تپش قلب
- عرق کردن کف دست‌ها
- بی‌نظمی و تنگی نفس
- دهان خشک
برخی خانم‌ها لزوماً چنین علائمی جسمی را تجربه نمی‌کنند، بلکه به سادگی از مسئله رانندگی اجتناب می‌کنند و به طور بالقوه ترس خود را از دوستان و خانواده پنهان نگه می‌دارند. دلیل اصلی این افراد برای رانندگی نکردن، عدم وجود علاقه است؛ اما جالب است بدانید که دروغ می‌گویند. پس اگر کسی را می‌شناسید که متوجه شده‌اید مدت طولانی در پشت فرمان نبوده است و یا شاید هرگز به دنبال رانندگی نرفته است، خیلی سریع و بدون درنگ این مقاله را برای او ارسال کنید.
راه های رفع ترس از رانندگی
اگرچه همه موارد لزوماً قابل درمان نیستند، اما دست‌کم برخی از اقدامات عملی وجود دارند که با انجام آن‌ها و با گذشت زمان می‌توانید تنش موجود را کاهش دهید.
۱) در نظر گرفتن خطرات بیرون از ماشین
این یک واقعیت است که در زندگی مشکلات بزرگ‌تر از رانندگی و موقعیت‌های خطرناک‌تر از درون ماشین قرار گرفتن وجود دارد. پس ابتدا لیستی از اتفاقاتی که ممکن است شما را در زندگی در معرض خطر قرار دهد و در شما استرس ایجاد کند تهیه کنید؛ نگاهی به آن‌ها بیندازید؛ درست است. تعداد این اتفاق‌ها کم نیست و ما هر روز با مرگ مواجه هستیم. پس دلیلی برای ترس وجود ندارد. این کار باعث کاهش سطح استرس عمومی شما می‌شود. شاید با این کار به راحتی درک کنید که هنگام رانندگی هم می‌توان احساس اطمینان بیشتری داشت.
۲) هر روز با ترس مواجه شدن
ترسیدن از رانندگی می‌تواند ما را به سمت کنار گذاشتن رانندگی سوق دهد. دوری از هر ترسی باعث تقویت آن می‌شود. پس وقتی از چیزی دوری می‌کنیم، به صورت ناخودآگاه به ذهن این پیام را می‌فرستیم که “این کار به قدری تهدیدآمیز است که من از آن اجتناب می‌کنم” و ذهن ناخودآگاه سعی می‌کند با تقویت ترس ما را از آن منع کند.
بنابراین به دنبال روش‌هایی مانند “حساسیت زدایی” باشید. پس گام اول این است که اگر به ماشین دسترسی دارید، در حالی که خاموش است فقط در آن بنشینید. ممکن است ساعت‌ها، روزها، حتی هفته‌ها یا ماه‌ها طول بکشد تا به مرحله بعدی بروید. سپس بعد از چند روز یا حتی چند هفته، فقط با رانندگی در اطراف خانه و کوچه‌های خلوت، تمرین خود را ادامه دهید. به این ترتیب وقت بگذارید تا به تدریج در مناطق پر رفت و آمد مشغول رانندگی شوید.
۳) گوش دادن به موسیقی آرام
موسیقی تأثیر عمیق و فوری بر خلق و خوی دارد. برخی از موسیقی‌ها، ضربان قلب را تنظیم می‌کنند و برخی، مانند موسیقی کلاسیک ملایم، اثر آرامش بخشی دارند. اگر به هنگام رانندگی بر ترس خود تمرکز می‌کنید، با گوش دادن به یک موسیقی دلچسب و مورد علاقه خود، می‌توانید فضای ذهنی و افکار خود را تغییر دهید.
خیلی زود متوجه خواهید شد که این کار آنقدر شما را آرام می‌کند که شاید بعد از مدتی دیگر به آن احتیاج نخواهید داشت.
۴) رانندگی کردن با یک دوست قابل اعتماد و آرام
این مورد به این معنی نیست که فقط یک نفر را انتخاب کنید و هر کجا که می‌خواهید بروید، او حضور داشته باشد. نه! در مراحلی که ترس دارید از او کمک بگیرید تا کم کم شما قادر باشید به تنهایی یا در کنار افراد دیگر نیز رانندگی آرامی داشته باشید. به هنگام ترافیک یا در بزرگراه‌های شلوغ، وجود یک شخص آرام می‌تواند برای مدیریت سطح آرامش شما مفید باشد.
۵) تمرکز کردن بر آرام نفس کشیدن
گاهی اوقات به خاطر استرس و اضطراب ممکن است دچار گرفتگی عضلات شوید. برای خلاصی از این حالت، نفس عمیقی بکشید و بازدم را به آهستگی و از راه بینی خارج کنید. سعی کنید در طول رانندگی و زمانی که به شما حمله استرسی دست می‌دهد، روی تنفستان تمرکز کنید تا عضلاتتان آرام شوند. این کار باعث می‌شود آرامش به شما برگردد. می‌توانید این فرآیند را ۱۰ مرتبه با شمارش معکوس، برای هر نفس تمرین کنید.
۶) از قدرت ذهن استفاده کردن
ذهن شما بسیار قدرتمند است. اگر این مسئله درست نبود اصلاً ترس از رانندگی وجود نداشت. اما شما می‌توانید از این قدرت برای ایجاد تغییرات مثبت استفاده کنید. تحقیقات نشان داده است که ما قادر به انجام کاری هستیم که بتوانیم آن را به راحتی تصور کنیم. حالا برای این کار دراز بکشید. چشمان خود را ببندید و چند بار به آرامی نفس بکشید. سپس تصور کنید که خود را در صفحه تلویزیون مشاهده می‌کنید. در ادامه شما با اعتماد به نفس وارد اتومبیل خود شده و قادر هستید رانندگی در شرایط مختلف را تحمل کنید و می‌توانید ماشین را به راحتی کنترل کنید. هرچه بیشتر این کار را انجام دهید به طور طبیعی اطمینان بیشتری خواهید داشت که در شرایط واقعی هم می‌توانید!
۷) استفاده کردن از روش واقعیت مجازی (VR)
واقعیت مجازی فناوری است که در آن محیطی مجازی در جلوی چشمان کاربر قرار می‌گیرد؛ کاربر بر اساس حرکت سر و بدن، با آن محیط مجازی تعامل برقرار می‌کند؛ یعنی این روش مانند یک بازی ویدیویی عمل می‌کند. در این روش رانندگان را در معرض موقعیت‌هایی قرار می‌دهند که از آن‌ها می‌ترسند. جالب است بدانید که وی آر درمانی، به عنوان یک درمان موثر در درمان فوبیای رانندگی شناخته می‌شود.
۸) مشورت کردن با روانشناس یا مشاور
گاهی اوقات فشار‌هایی که باید هر روز تحمل کنید، می‌تواند تأثیر منفی بر تمایل شما برای استفاده از ماشین داشته باشد. در کل راجع به مشکلات زندگی خود به خصوص ترس‌هایتان با یک مشاور صحبت کنید. اجازه دهید بدن شما از این نوع استرس‌ها تخلیه شود. صحبت کردن در مورد ترس‌ها، راهی اصولی برای ذهن شماست تا یاد بگیرد چطور با آن کنار بیاید.
در موارد شدیدتر، می‌توان ابتدا از یک دوره دارو درمانی (دارو‌های ضد اضطراب و دارو‌های ضد افسردگی) استفاده کرد و سپس بعد از کاهش علائم، روان درمانی را آغاز کرد.
۹) برخی راهکار‌های کلی
- به هنگام رانندگی، همیشه کمی شکلات یا شیرینی در ماشین داشته باشید و از رانندگی با معده خالی خودداری کنید.
- قطع کردن نوشیدنی کافئین دار می‌تواند تأثیر تعجب آوری بر درمان اضطراب شما بگذارد. کافئین به عنوان یک محرک شناخته شده است؛ پس اگر دچار اضطراب شدید می‌شوید، بهترین کار این است که آن را به طور کلی قطع کنید.
- استراحت کردن منظم در محل کار، پیدا کردن وقت ورزش، یوگا و مدیتیشن، همه می‌توانند به شما کمک کنند.
- هنگام رانندگی لباس‌های راحت بپوشید و به نظر دیگران توجه نکنید.
- به افراد دیگری که در کوچه و خیابان برای شما بوق می‌زنند، بی اهمیت باشید و به اصطلاح دست و پایتان را گم نکنید.
- در مواقع اضطرار، مثلاً وقتی که دیرتان شده و ماشین بنزین ندارد رانندگی نکنید.
- می‌توانید با دوستان و خانواده‌تان صحبت کنید. ترس‌تان را با آن‌ها در میان بگذارید و چالش‌های پیش روی‌تان را تشریح کنید.
- در صورت استفاده الکل، دارو یا خسته بودن و بالا بودن استرس و یا بدون گواهی نامه رانندگی نکنید. در این حالت‌ها احتمال تصادف بالا می‌رود و موضوع وخیم‌تر می‌شود.
سخن پایانی
یادآوری این نکته مهم است که اگر دلهره‌ها و نگرانی‌های شما در مورد رانندگی بیش از حد معمول است، باید به خود استراحت دهید و تا مدتی از رانندگی کردن دست بکشید. احتیاجی نیست به هر نحوی خود را مجبور به رانندگی و غلبه بر این ترس کنید؛ با گام‌های کوتاه شروع کنید. پس از مدتی متوجه خواهید شد که استرس شما کم شده است. امیدواریم از اطلاعاتی که در این مقاله درباره ترس از رانندگی با شما به اشتراک گذاشتیم، بهره کافی را برده باشید.
شما تجربه ترس از رانندگی را داشته‌اید؟ برای رفع این ترس چکار کردید؟ تجربیات خود را با ما و سایر کاربران انگیزه در میان بگذارید.
شما می‌توانید با ترس از ارتفاع و راههای تشخیص و درمان آن نیز در این سایت آشنا شوید.