معمولاً یکی از دغدغه‌های افراد هنرمند و گیاه‌دوست، ساخت وسایل زینتی مانند انواع تابلوها، گل‌ها و … برای زیباتر شدن خانه است تا با آرامش بیشتری در خانه زندگی کنند و از بودن در کنار خانواده و خانه‌ای گرم و صمیمی لذت ببرند. اگر شما نیز جزء این افراد و عاشق گل و گیاه هستید و می‌خواهید یک ایده جدید برای دکوراسیون خانه پیدا کنید، با آموزش ساخت تراریوم در این مطلب با ما باشید.
تراریوم چیست؟
تراریوم به معنی یک اکوسیستم خانگی و کوچک از مجموعه‌ای از گیاهان و جانداران زنده و مینیاتوری است که برای زندگی آپارتمان‌نشین امروز بسیار باارزش است. درواقع خود کلمه تراریوم از کلمه Terra به معنی خاک و rium به‌عنوان پسوند مکانی تشکیل‌شده است. قدمت اولین تراریوم به سال ۱۸۲۷ میلادی برمی‌گردد. در آن زمان شخصی به نام ناتانیل وارد که پزشکی از انگلیس بود، برای اولین بار این ایده را اجرایی کرد.
با استفاده از روش ساخت آن می‌توانید یک اقلیم زیبا مانند اقلیم‌های جنگلی یا کاکتوس و … برحسب سلیقه خودتان در خانه داشته باشید، تا زیبایی خانه‌تان چند برابر شود. البته یک هدیه بسیار زیبا برای عزیزانتان نیز محسوب می‌شود که می‌توانید آن‌ها را سورپرایز کنید.
روش اصولی ساخت تراریوم در خانه
ابتدا باید بدانید که برای ساخت تراریوم به دلیل فضای کمی که در اختیار دارید، باید از نهال‌های کوچک استفاده کنید. همچنین کاشت نهال در تراریوم با کاشت نهال در گلدان کاملاً تفاوت دارد و روش نگهداری آن نیز کمی خاص هست.
حتماً باید ظرفی را انتخاب کنید که بتوان روی درب آن سلفون کشید یا خودش درب داشته باشد، زیرا تراریوم در محیط باز از بین می‌رود. تعداد گیاهانی که می‌خواهید برای این محیط زیبای مینیاتوری انتخاب کنید، بستگی به سلیقه شما و اندازه ظرفتان دارد و برای زیباتر شدن آن، وجود فضای کافی برای رشد و استفاده از وسایل تزئینی دیگر، بهتر است تعداد کمتری گیاه انتخاب کنید.
وسایل مورد نیاز
- ظرف شیشه‌ای
- صابون
- آب
- شن
- زغال
- خاک مناسب
مراحل ساخت تراریوم
۱. ابتدا باید یک ظرف شیشه‌ای زیبا و مناسب برای این کار تهیه کنید. می‌توانید از تنگ‌های گرد ماهی، آکواریوم، پارچ‌های بلوری با اشکال مختلف یا حتی شیشه‌های سس و مربای بزرگ و زیبا استفاده کنید. برای ارزان‌تر شدن کار بهتر است از قوه تخیلتان هم کمک بگیرید. حتماً ظرف‌های شیشه‌ای بدون کاربرد در خانه شما هم پیدا می‌شوند. بزرگی ظرف‌ها باید به‌اندازه‌ای باشد که حداقل ۲ الی ۳ گیاه در آنجا شود. البته می‌توانید تراریوم کوچک با یک گیاه درست کرده و اطرافش را با مواد مختلف تزئین کنید.
۲. هرچه قطر دهانه ظرف کمتر باشد، کاشت گیاهان سخت‌تر است، اما به دلیل بسته شدن فضا، شرایط بهتری برای رشد گیاهان ایجاد می‌شود. بهتر است برای کاشت از انبر استفاده کنید تا دستتان اذیت نشود و زیبایی کار نیز حفظ شود.
۳. وقتی ظرف موردنظرتان را انتخاب کردید باید آن را خوب با آب و صابون بشویید. علت این کار این است که خود ظرف‌های شیشه‌ای در اثر ماندن در محیط باز ممکن است به برخی باکتری‌ها آلوده باشد و باکتری‌ها می‌توانند به هر موجود جانداری مانند گیاهان آسیب رسانده یا آن‌ها را از بین ببرند؛ بنابراین حتماً این کار را انجام دهید و ظرف را پس از شست‌وشو، کاملاً خشک کنید.
۴. ابتدا به اندازه تقریباً ۳ سانتیمتر شن کف ظرفتان بریزید. به دلیل فضایی که بین دانه‌های شنی وجود دارد، به‌خوبی خاک زهکشی شده و باعث می‌شود در فضای اطراف ریشه آب جمع نشده و دچار گندیدگی یا خفگی نشود. اگر بتوانید این شن‌ها را کمی کج در ظرف قرار دهید زهکشی بهتری خواهید داشت. گاهی اوقات زیر سنگ‌ریزه‌ها هم لایه‌ای نازک از خزه می‌گذارند تا زیبایی بیشتری در این محیط ایجاد کند و نزدیک‌تر به شکل طبیعی خودش باشد.
۵. پس از ریختن شن‌ها باید ۱ الی ۲ قاشق زغال فعال را به‌طور کامل روی سطح شن‌ها بریزید. در واقع کار اصلی این زغال از بین بردن بوی نامطبوع ایجاد شده در تراریوم و تازه نگه‌داشتن هواست؛ زیرا شما درب ظرف را در پایان کار می‌بندید و اگر تهویه هوا در آن انجام نشود، همه گیاهانتان از بین می‌روند.
۶. به اندازه تقریباً ¼ ارتفاع ظرف باید روی زغال‌ها را خاک گلکاری بریزید. اگر خاک گلکاری در دسترس نبود، می‌توانید از مخلوط خاک باغچه و پیت ماس نیز استفاده کنید. برای اینکه کارتان زیباتر شود، بهتر است خاک را به شکل صاف و یکدست نریزید و با طرح‌های خلاقانه در ارتفاع مختلف یا حالت شیب یک‌طرفه آن را بریزید. حواستان باشد خاکی که انتخاب می‌کنید باید نرم، دارای کود و زه کشی مناسب باشد یعنی به‌اندازه کافی بین ذرات آن برای عبور آب فضای خالی باشد.
۷. اگر تراریوم شما مربوط به مناطق گرمسیری است و یا از گیاهان شاخ و برگ‌دار استفاده می‌کنید، باید خاک شما به‌طور مساوی یک قسمت پیت ماس و یک قسمت پرلت باشد و اگر دوست دارید انواع کاکتوس را داشته باشید، باید یک قسمت خاک و یک قسمت شن را باهم مخلوط کرده تا خاک زبری ایجاد کنید که مناسب کاکتوس باشد.
۸. حالا به سراغ گل‌هایی که از قبل برای این کار آماده کرده‌ایم می‌رویم. یادتان باشد گل‌هایی که می‌خرید یا از قبل در خانه دارید برای ساخت تراریوم باید کاملاً سالم و بدون آفت باشند، وگرنه در محیط مرطوب تراریوم دوام نمی‌آورند و از بین می‌روند یا گل‌های دیگر را هم خراب می‌کنند. به‌دقت گیاه را از گلدان درآورده تا ریشه آن آسیبی نبیند و کمی تکانده تا خاک‌های اضافی آن بریزید. سپس خاک را کمی گود کرده و گیاه را بکارید. دور گل جدید را کاملاً با خاک بپوشانید.
۹. همین مراحل را برای همه گیاهان انتخاب‌شده در فواصل مناسب طوری که هم زیبا باشد و هم فضای کافی برای رشد داشته باشند، انجام دهید.
۱۰. سپس روی تمامی گیاهان و خاک داخل ظرف را کاملاً آبپاشی کنید تا یک محیط مرطوب ایجاد شود.
۱۱. حالا می‌توانید از وسایل تزیینی مختلف مانند انواع سنگ‌های رنگی یا صیقلی، تکه‌های چوب، صدف‌های دریایی، پلاستیک‌های ستاره‌ای زیبا و … برای تزیین اطراف گل‌ها استفاده کنید، تا اکوسیستم زیباتری داشته باشید.
۱۲. در پایان درب ظرف را با سلفون یا درب مخصوص خودش بپوشانید تا دما و رطوبت مناسب برای جنگل مینیاتوری شما ایجاد شود.
نحوه مراقبت از تراریوم
معمولاً در اوایل ساخت تراریوم، به دلیل جابه‌جایی محل زندگی گیاهان، کمی طول می‌کشد تا به محل جدید عادت کنند و ممکن است در این زمان آسیب‌هایی ببیند. به همین دلیل باید نکاتی را برای جلوگیری از تخریب آن‌ها رعایت کنیم.
۱. مراقبت از خاک تراریوم
اگر خاک شما دچار بیماری یا آفت شد و یا نگران این موضوع هستید، می‌توانید گل‌ها را بعد از چند روز خارج کرده و خاک را روی یک سینی بریزید. سپس داخل فر با دمای ۲۰۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲۰ دقیقه قرار دهید و هر ۵ دقیقه یک‌بار آن را زیر و رو کنید. این کار باعث می‌شود خاک شما استرلیزه شده و همه بیماری‌های داخل آن از بین برود.
همچنین کمی از خاک را در دستتان فشار دهید اگر خیلی نرم بود، زهکشی مناسبی ندارد و باید کمی پرلیت و وری کولات به آن اضافه کنید. پس از خنک شدن خاک می‌توانید دوباره تراریوم را بچینید و برای تنوع می‌توانید چیدمان گل‌ها را هم تغییر بدهید.
۲. مراقبت از گیاهان تراریوم
در ابتدای ساخت تراریوم، گیاهان بسیار حساس هستند و ممکن است قبل از عادت به محیط جدید دچار پوسیدگی شوند. در این صورت باید جای گیاه آسیب دیده را تغییر دهید. از طرفی ممکن است رطوبت داخل ظرف بیش از حد مورد نیاز گیاه بوده باشد. پس کمی درب ظرف را باز بگذارید تا رطوبت اضافه خارج شود. برگ‌های پوسیده شده یا خشک شده را نیز سریعاً جدا کرده و از طرف خارج کنید تا به سایر گیاهان سرایت نکند. بعد از چند هفته گیاهان به محیط جدید عادت کرده و کمتر دچار آسیب می‌شوند؛ بنابراین در هفته‌های اول مانند یک نوزاد تازه متولدشده، بیشتر حواستان به این جنگل زیبای مینیاتوری باشد.
۳. آبیاری گیاهان داخل تراریوم
به دلیل اینکه محیط این اکوسیستم کاملاً بسته است، همیشه مقداری رطوبت اضافه را در خود نگه می‌دارد. پس بیش از اندازه آن را آبیاری نکنید، زیرا باعث گندیدگی گیاهان می‌شود. همچنین حشرات ریز داخل آن جمع می‌شوند که هم برای گیاهان و خود شما ضرر دارند و هم زیبایی کار را از بین می‌برند. معمولاً اگر دمای خانه مناسب باشد، یعنی زیاد سرد یا زیاد گرم نباشد هفته‌ای ۳ مرتبه اسپری آب کافی است.
اما باید هر بار که آب اسپری می‌کنید، کاملاً محیط داخل تراریوم خیس شود و دفعه بعدی زمانی است که دوباره خاک کاملاً خشک‌شده باشد. همچنین حتماً از اسپری استفاده کنید، چون ریختن آب به‌صورت مستقیم توانایی زهکشی آن را از بین می‌برد و گیاهان را خراب می‌کند. اگر دیدید که میزان رطوبت داخل ظرف باعث ایجاد مه شده است، تا زمانی که رطوبت اضافی از بین برود باید درب آن را باز بگذارید.
۴. دمای مناسب برای تراریوم
به دلیل اینکه ظرف جنگل کوچک شما شیشه‌ای است، گرما و نور به راحتی از آن عبور می‌کند و مخرب‌ترین عامل این فضا گرمای بیش از حد و تهویه نامناسب است. زیرا داخل ظرف محیطی شرجی است که دمای آن چند درجه بیشتر از دمای خارجی ظرف می‌باشد. این گرما باعث رشد قارچ‌ها نیز می‌شود. زمانی که حس کردید بیش از اندازه داخل ظرفتان گرم است، مدتی سلفون یا درب آن را بردارید تا دمایش کاهش پیدا کند.
۵. نور مناسب برای تراریوم
هیچ‌گاه ظرف تراریوم را در برابر نور مستقیم خورشید قرار ندهید، زیرا باعث سوختگی گیاهان داخل آن می‌شود. نور غیرمستقیم برای این گیاهان بسیار عالی است. اگر در خانه خود پنجره‌های شمالی دارید، بهترین مکان برای این جنگل زیبا پشت همین پنجره‌هاست. گاهی نور کافی در خانه وجود ندارد.
در این حالت می‌توانید از نور مصنوعی مثلاً یک لامپ ۱۰۰ وات داخل ظرف یا یک لامپ فلوراسنت بالای ظرف برای ۱۶ تا ۱۸ ساعت در شبانه‌روز استفاده کنید. این روش برای جاهایی است که نور طبیعی بسیار کم است. همچنین ممکن است گیاهان داخل ظرف برای رشد بیشتر به سمت نور خم شوند و به زیبایی تراریوم لطمه بزنند. برای جلوگیری از این مسئله بهتر است هرچند وقت یک‌بار جهت ظرف را نسبت به نور تغییر دهید.
گیاهان مناسب برای تراریوم
باید در انتخاب گیاهان موردنظر برای ساخت این کار زیبا دقت داشته باشید؛ زیرا باید کاملاً باهم هماهنگ باشند وگرنه دوام زیادی نخواهند داشت.
ویژگی گیاهان مناسب برای ساخت تراریوم
- گیاهان مورداستفاده در تراریوم باید شاخ و برگی زیبا و رشد کندی داشته باشند.
- گیاهان باید برای شرایط رطوبت زیاد هوا و خاک و نور کم مناسب باشند.
- بهتر است از گیاهانی استفاده شود که برای رشد خود به رطوبت نیاز دارند.
- نیاز آبی گیاهانی که در کنار هم قرار می‌گیرند باید یکسان باشد؛ بنابراین مثلاً نمی‌توان صرفاً جهت زیبایی کنار سرخس یا گل سنگ، انواع کاکتوس خانگی کاشت.
- اندازه گیاهان باید مناسب ظرف شما باشد.
- می‌توانید یک تراریوم درباز برای گیاهان حساس به رطوبت بسازید.
گیاهان مناسب برای تراریوم
- پتوس
- عشقه
- فیتونیا
- هیپوئستس
- انواع ساکولنت‌ها وکاکتوس‌ها و گل‌های گوشتی
- سرخس
- سانسوریا، بگونیا، برگ بیدی
سخن آخر
امیدواریم از آموزش ساخت تراریوم لذت برده باشید و با استفاده از آن یک تراریوم زیبا برای خانه گرم و دوست‌داشتنی خود بسازید. اگر نکته‌ای در این آموزش برای ساخت این جنگل کوچک و زیبا در این مطلب فراموش شده است و یا شما باتجربه شخصی خود به آن رسیده‌اید، لطفاً برای ما در پایین همین صفحه بنویسید. منتظر نظرات و پیشنهاد‌های شما عزیزان هستیم.
همچنین پیشنهاد می‌کنیم حتماً مطلب «۲۰ ایده برای گلکاری در بالکن؛ ایده هایی جدید و جذاب» را نیز در انگیزه بخوانید.
