زایمان طبیعی مزیت‌هایی نسبت به زایمان سزارین دارد. اما وقتی شما یک عمل سزارین داشته‌اید، ممکن است برای بار دوم تصمیم بگیرید که زایمان طبیعی داشته باشید. اگرچه بسیاری از مادران، زایمان طبیعی موفقی بعد از یک سزارین داشته‌اند، اما تصمیم‌گیری در مورد این که آیا شما گزینۀ مناسبی برای زایمان طبیعی بعد از سزارین هستید، مستلزم نکته‌های متعدد و مشاورۀ یک پزشک متخصص است. در این مطلب با شانس زایمان طبیعی بعد از سزارین، عوامل مؤثر در این احتمال، همچنین مزایا و خطرات آن آشنا خواهید شد.
زایمان طبیعی بعد از سزارین ممکن است؟
بسیاری از مادران باردار که زایمان اول آنها طبیعی بوده است، می توانند بدون هیچ مشکلی شکم دوم خود را زایمان طبیعی کنند. به زایمان طبیعی بعد از سزارین vaginal birth after cesarean) VBAC) می گویند که در برخی موارد امکان پذیر نیست.
در گذشته زنانی که یک زایمان سزارین را تجربه می‌کردند، باید تمام زایمان‌های بعدی خود را به همین شیوه انجام می‌دادند. زایمان طبیعی بعد از سزارین برای بسیاری از خانم‌ها امکان‌پذیر است. عواملی زیادی وجود دارد که به مادر و پزشک کمک می‌کند تا تصمیم بگیرند، آیا این روش مناسب است یا خیر.
در شرایط مشخص، می‌توان این کار را انجام داد. مطالعات نشان داده‌اند که اکثر زنانی که اقدام به زایمان طبیعی بعد از سزارین می‌کنند، موفق خواهند بود. ایمنی برای مادر و نوزاد مهم‌ترین عاملی‌ست که باید در نظر در نظر گرفته شود؛ چراکه زایمان طبیعی بعد از سزارین همیشه برای همه زنان امن نیست.
مادر بارداری که یک بار زایمان طبیعی آسان داشته و سپس به علت وضعیت بریچ نوزاد بعدی عمل سزارین داشته است، بیشتر احتمال دارد که در زایمان بعدی بتواند یک زایمان طبیعی موفقیت‌آمیز داشته باشد تا کسی که پس از باز شدن کامل دهانۀ رحم و چند ساعت تلاش برای به دنیا آوردن کودک اولش که کوچک است و در وضعیت مناسبی نیز بوده، مجبور به سزارین شده است. داشتن سابقۀ یک زایمان طبیعی شانس شما را به شدت بالا می‌برد.
با این حال، پیش‌بینی قطعی این که چه کسی زایمان طبیعی خواهد داشت و چه کسی مجدداً عمل سزارین را در پیش دارد غیرممکن است. در مجموع، بسیاری از زنانی که بعد از سزارین در بارداری قبلی، اقدام به زایمان طبیعی کرده‌اند، زایمان موفقی داشته‌اند. در نهایت تصمیم‌گیری در مورد زایمان طبیعی بعد از یک سزارین به نظر پزشک برمی‌گردد و او نیز بر اساس برخی از شرایط بهترین تصمیم را می‌گیرد. ممکن است برخی از پزشک‌ها در هیچ حالتی زایمان طبیعی پس از سزارین را پیشنهاد نکنند. به همین دلیل اگر علاقه‌مند به زایمان طبیعی بعد از یک سزارین هستید، حتماً پزشکی را انتخاب کنید که در این زمینه متخصص است و به مشاورۀ او با دقت عمل کنید.
ممکن است پزشک پس از بررسی‌های لازم و با توجه به علائم موجود، انجام زایمان طبیعی پس از سزارین را ممکن نداند. دلایلی که معمولاً پزشک بر اساس آن تصمیم به انجام سزارین خواهد گرفت شامل موارد زیر است:
- سن بالای مادر
- داشتن اضافه وزن زیاد
- وزن بالای جنین هنگام تولد؛ بالای ۴ کیلوگرم
- طول مدت بارداری بیش از ۴۲ هفته
- فاصلۀ کم بین بارداری‌ها؛ ۱۸ ماه یا کمتر
عوامل مؤثر در شانس زایمان طبیعی بعد از یک سزارین
اگر تمام معیارهای زیر را دارا باشید، شانس بالایی برای داشتن یک زایمان طبیعی موفق پس از سزارین دارید:
برش سزارین قبلی شما یک برش افقی در پایین رحم باشد: در برش عمودی که بخش‌های فوقانی رحم را که عضلانی‌تر است نیز درگیر کرده باشد یا برش تی‌شکل (T)، خطر بیشتری برای پارگی رحم وجود دارد و به همین دلیل شانس زایمان طبیعی موفق را کم می‌کند. توجه داشته باشید که نوع زخم روی شکم شما ممکن است با برش رحم مطابقت نداشته باشد.
لگن شما به اندازۀ کافی بزرگ باشد تا اجازۀ عبور راحت را به کودک بدهد: اگرچه هیچ راهی برای آگاهی قطعی از این موضوع وجود ندارد اما پزشک می‌تواند لگن شما را معاینه کند و یک برآورد تقریبی داشته باشد.
سابقۀ عمل جراحی گستردۀ رحم نداشته باشید: سوابق جراحی مثل میومکتومی (myomectomy) برای برداشتن فیبروئید یا سابقۀ پارگی رحم نداشته باشید.
بیماری یا عارضۀ پزشکی نداشته باشید: هیچ عارضۀ پزشکی یا بیماری‌های زنان مثل جفت سرراهی یا فیبروئید بزرگی نداشته باشید که زایمان طبیعی را با خطر مواجه کند.
چند سال بعد از سزارین میشه طبیعی زایمان کرد؟
به طور کلی امکان زایمان طبیعی بعد از انجام یک عمل سزارین برای خانم ها وجود دارد البته به شرط اینکه ۴ سال از زایمان اول گذشته باشد و فرد در طول بارداری تحت مراقبت متخصص باشد. اما در موردی که فرد قبلا دو بار با سزارین بچه ای به دنیا آورده و حالا می خواهد به روش طبیعی زایمان کند، باید بگوییم که توصیه به چنین کاری نمی شود چون ممکن است رحم مادر در معرض خطر پارگی قرار داشته باشد و مشکلاتی را در روند زایمان طبیعی ایجاد کند. با این حال همان طور که اشاره کردم کسانی که یک زایمان سزارین داشته اند، لگن شان تنگ نیست و بعد از جراحی هم عارضه و عفونتی نداشته اند تحت نظارت یک متخصص در طول دوران بارداری می توانند در حاملگی دوم زایمان طبیعی داشته باشند. البته این موضوع کاملا بستگی به نظر خود فرد و پزشک معالجش دارد. مادری که قصد دارد از این روش استفاده کند به هر حال تا حدی در معرض خطر پارگی رحم است بنابراین باید از ابتدای شروع دردهای زایمانی در بیمارستان باشد و رگ باز و خون رزرو شده موجود باشد.
سخن آخر
همانطوری که تعداد سزارین های غیرضروری رو به افزایش است، لازم است که به روش زایمان اول و انتخاب روش زایمان بعدی خود، فکر کنید. بسیاری از متخصصین دلسوز زنان و زایمان به شما توصیه می کنند در صورت امکان از انجام سزارین خودداری کنید. به گفته یک متخصص زنان، بعضی از مادران باردار برای اولین زایمان خود محافظه کار هستند و با مداخله پزشکی و سزارین که ممکن است ضروری هم نباشد موافقت می کنند در حقیقت سزارین انتخابی را بر می گزینند. اما متاسفانه آنها در بارداری بعدی با خطراتی روبرو می شوند که اگر اولین نوزاد خود را بطور طبیعی به دنیا آورده بودند با آن خطرات مواجه نمی شدند.
در مورد زایمان طبیعی بعد از سزارین، محققین معتقدند باید به بسیاری از بانوانی که قبلا زایمان سزارین داشته اند این شانس داده شود تا زایمان بعدی را بطور طبیعی انجام دهند. آیا شما تجربه سزارین بعد از زایمان طبیعی را داشته اید؟ نظرات و تجربیات خود را در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید. همچنین پیشنهاد می‌کنیم با بایدها و نبایدهای رابطه جنسی در بارداری نیز به صورت اصولی آشنا شوید.
