بیشتر مادران در دوران بارداری دچار یبوست می شوند که خود یکی از عوارض تغییرات هورمونی بارداری است. اما در عین حال پاسخ دستگاه گوارش برخی افراد به این تغییرات هورمونی متفاوت بوده و به جای یبوست، دائماً اسهال را تجربه می کنند. آیا ابتلا به اسهال در دوران بارداری طبیعی است؟ علت ایجاد کننده اسهال در طی دوران بارداری چیست؟ چه عواملی سبب شل شدن مدفوع در این دوران می شوند؟ آیا اسهال در بارداری سبب سقط جنین می شود؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش ها این مطلب را دنبال کنید.
علت اسهال در بارداری چیست؟
یک زن باردار در دوران بارداری ممکن است دچار مشکلات گوارشی مانند یبوست و اسهال شود. علت آن می‌تواند تغییر هورمون‌ها، تغییر در رژیم غذایی و استرسی باشد که فرد باردار در طول دوران بارداری متحمل می‌شود. در بیشتر مواقع مشکلات گوارشی به صورت اسهال نمود پیدا می‌کنند که اگر فرد مواطب نباشد؛ می‌تواند باعث ایجاد یک سری مشکلات شود.
اگر در طی دوران بارداری خود، در مدت یک شبانه روز بیش از سه بار مدفوع شل دفع کنید، مساله ابتلا به اسهال در بارداری مطرح می شود. اگرچه اسهال در دوران بارداری شایع است، با این حال اگر باردار هستید و دچار اسهال شده‌اید، لزوما به این معنا نیست که حتما علت اسهال شما بارداری است.
دلایل غیر از بارداری اسهال عبارتند از:
- ویروس‌ها
- باکتری‌ها
- انگل روده‌ای
- مسمومیت غذایی
- داروها
بعضی شرایط خاص نیز اسهال را شایع‌تر می‌کنند. مانند: سندرم روده تحریک‌پذیر، بیماری کرون، بیماری سلیاک و کولیت اولسراتیو.
به جز تغییرات هورمونی، ابتلا به اسهال در این دوران می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
۱- تغییرات رژیم غذایی
وقتی که از بارداری خود مطلع می شوید، به احتمال زیاد تصمیم می گیرید که برای کمک به سلامتی فرزندتان، از یک رژیم غذایی سالم و سرشار از سبزیجات پیروی کنید، همین تغییر ناگهانی در رژیم غذایی روزمره ممکن است منجر به اسهال شود، تا زمانی که دستگاه گوارش شما به رژیم جدید عادت کند.
اسهال در بارداری زیاد نگران کننده نیست اما زمانی که رنگ مدفوع به سبز تغییر کند، فرد متعجب می‌شود. معمولا غذاهایی که کلروفیل زیادی دارند باعث تغییر رنگ اسهال به سبز می‌شوند. در دوران بارداری به دلیل مصرف ویتامین‌های غنی از آهن، داروها و مکمل‌ها، مصرف مواد سبز افزایش می‌یابد و این نیز ممکن است یکی از دلایل رنگ سبز مدفوع شود. هنگامی که فرد متوجه سبزی رنگ مدفوع شد، نباید بترسد. ابتدا مواد غذایی مصرف شده در روز گذشته را به یاد آورد. در صورتی که روز گذشته هیچ ماده‌ای که باعث سبزی مدفوع شود مصرف نکرده بود، باید به پزشک مراجعه کند. سبزی بودن رنگ اسهال خطرناک نیست زیرا عبور سریع مواد غذایی از روده نیز باعث سبز شدن رنگ مدفوع می‌شود. همچنین، نگران مدفوع سیاه رنگ نیز نباشید زیرا مدفوع سیاه در اثر مصرف مکمل آهن در دوران بارداری ایجاد می‌شود.
۲- حساسیت های غذایی
در اثر تغییرات هورمونی، ویار بارداری و هورمون های ترشح شده از جفت، ممکن است عملکرد دستگاه گوارش کمی دچار اختلال شود و درنهایت به هر آنچه که می خورید حساس شده و آنها را پس می زند، درنتیجه شما به اسهال و استفراغ مبتلا خواهید شد.
غذاهایی که باعث اسهال می شوند:
- نوشیدنی های کربنات دار و کافئین دار
- غذاهای پرچرب و سرخ شده
- میوه های خشک شده
- ادویه ها
- محصولات لبنیاتی
- خوراکی های دارای شکر مانند آّب نبات و شکلات
- گوشت خام
۳- افزایش مصرف آب
امروزه بیشتر مادران از اهمیت مصرف آب در دوران بارداری آگاه هستند، اما گاهاً در مصرف آن بسیار زیاده روی کرده و درنتیجه متأسفانه به اسهال مبتلا می شوند.
۴- مکمل های پره ناتال
گرچه مصرف این مکمل ها برای سلامتی شما و جنین تان بسیار مهم است، اما گاهاً سبب شل شدن قوام مدفوع نیز خواهند شد.
۵- بیماری
این احتمال وجود دارد که اسهال شما ناشی از یک بیماری مانند عفونت معده، روده و … باشد، خصوصاً اگر با سایر علائم نظیر تب، بدن درد و … همراه شود.
روش های درمان اسهال در بارداری
برخی از داروها باعث اسهال می‌شوند اما بدن فرد به مرور زمان خود را با دارو تطبیق می‌دهد. اما همیشه اینجور نیست. بیمار باید تحت نظارت پزشک باشد، بنابراین پزشک دارویی متفاوت برای بیمار تجویز کرده یا با روش‌های دیگر اسهال را درمان می‌کند.
داروهای ضد اسهال برای درمان اسهال بارداری عبارتند از:
- ایمودیوم (که تنها به مدت ۲۴ ساعت پس از هفته دوازدهم بارداری مصرف می‌شوند)
- پلی کاربوفیل
- کائو پکتات (کائولین و پکتین)
- Parepectolin (مصرف این دارو توصیه نمی‌شود مگر اینکه برای خطرات ناشی از اضافه وزن مفید باشد)
درمان های خانگی اسهال در بارداری
برای اسهال در بارداری چه بخوریم ؟ درمان های خانگی مختلفی برای رفع اسهال در بارداری وجود دارد. در اینجا بعضی از روش هایی که می توانید امتحان کنید ذکر شده است:
۱- چای زنجبیل
زنجبیل را بجوشانید و در آب دم کنید. بگذارید سرد شود و سپس مصرف کنید.
۲- عسل
سه تا چهار قاشق غذاخوری عسل را به یک لیوان آب اضافه کنید و به صورت روزانه مصرف کنید.
۳- عصاره نعناع
عصاره نعناع را به نصف فنجان آب اضافه کنید و روزی دو بار مصرف کنید.
۴- رژیم غذایی BRAT
مصرف موز، برنج، سیب و نان تست توصیه می شود. زیرا این موادغذایی سیستم گوارش را آرام می کنند.
۵- مواد غذایی مفید
افزودن این موادغذایی حاوی ویتامین ها و مواد معدنی به رژیم غذایی نیز توصیه می شود:
- موادغذایی دارای نشاسته مانند سیب زمینی و غلات
- سبزیجات
- سوپ بدون شیر و حاوی برنج، نودل و سبزیجات
- گوشت بدون چربی
- ماست
همچنین توصیه می شود غذاهای سبک بخورید تا معده سنگین نشود و اگر اسهال تان با دل‌پیچه شدید و وجود خون در مدفوع همراه نیست؛ دستورات زیر برای درمان اسهال در بارداری برای شما کاربردی می باشد:
- کته برنج ایرانی: کته برنج را با شوید خشک دم کنید سپس آن را به همراه ماست چکیده ای که در خانه در پارچه کتانی ریخته‌اید و آبش را گرفته‌اید و اضافه کردن کمی نعنای ساییده و نمک میل کنید. کته غذای مناسبی برای مادر باردار مبتلا به اسهال است.
- شکم و پشت را گرم نگهدارید.
- پوره هویج، پوره سیب‌زمینی، دم نوش نعنا و نبات هم در صورت دل‌پیچه و احساس گرسنگی مناسب هستند.
- دوغ خانگی نیز در کنار آب انتخاب خوبی است.
- چای زنجبیل نیز گزینه دیگری است که می‌توانید برای درمان اسهال استفاده کنید. سه الی چهار قاشق غذاخوری را به یک لیوان آب اضافه کنید و این ترکیب را هر روز بنوشید.
- ماش پلو هم خاصیت درمانی دارد و هم می‌توانید به عنوان یکی از وعده‌های غذایی خود از آن استفاده کنید.
- تخم شنبلیله دارویی نافع برای مبارزه با اسهال است که شبیه اسپرزه عمل می کند. برای استفاده از این روش دو تا سه بار در روز نصف قاشق چایخوری تخم شنبلیله را در یک لیوان آب ریخته، مخلوط کنید و بنوشید.
- اگر تب ندارید و خون در مدفوع نیست رعایت غذایی جهت درمان کافی است.
اسهال در بارداری و غذاهای ممنوع
- غذاهای تند و چرب به سختی هضم می شوند. بنابراین بهتر است از منوی غذایی حذف شوند.
- نوشیدنی های شیرین و انرژی زا باعث به هم خوردن سیستم گوارشی می شوند بنابراین باید از مصرف آن ها اجتناب کنید.
- اگر تحمل لاکتوز ندارید، شیر به مقدار زیاد مصرف نکنید. از روش های دیگر برای جذب کلسیم استفاده کنید.
- از مصرف بیش از حد قهوه، چای و نوشیدنی های انرژی زا اجتناب کنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اسهال یکی از مواردی است که در دوران بارداری به صورت شایع رخ می دهد. اما در صورتی که هر یک از علائم زیر را داشتید، حتماً با پزشک خود مشوت کنید:
- علی رغم انجام روش های درمانی خانگی، اسهال در بارداری به مدت بیشتر از ۲ روز باقی ماند.
- بیشتر از ۳ بار در روز دفع مدفوع بسیار شل داشتید.
- در مدفوع خود خون و یا مخاط مشاهده کردید.
- دچار معده دردهای شدید شدید.
- مقدار ادرار شما کاهش پیدا کرد.
- دچار تب شدید.
- استفراغ های شدید داشتید.
- احساس سرگیجه می کردید.
- دچار خشکی دهان شدید.
- ادرار شما به رنگ تیره درآمد.
بیشتر این موارد که ذکر شد مربوط به کم آبی بدن است، بنابراین آرامش خود را حفظ کرده و مقدار کافی آب بنوشید، سپس در اسرع وقت به پزشک مراجعه کنید.
سخن آخر
داشتن اسهال در بارداری شایع نیست و زنان باردار احتمال بسیار بیشتری برای داشتن یبوست بارداری دارند تا اسهال، اما برخی مادران باردار می‌گویند که در اواخر بارداری و درست قبل از زایمانشان اسهال خفیفی داشته‌اند و اگر شما به هفتهٔ ۳۷ بارداری نرسیده‌اید، گاهی اسهال می‌تواند دلیل دیگری داشته باشد که بهتر است بدون نگرانی و مضطرب شدن بیش از حد، آن را جدی بگیرید و به پزشک مراجعه کنید. اگر در طول بارداری اسهال شوید مقدار زیادی مایعات از دست می دهید. کم آبی بدن امری جدی و حتی مرگبار است و باید اطمینان حاصل کنید که بدن کم آب نمی شود.
همچنین ممکن است زنان در سه ماهه آخر بارداری به اسهال مبتلا شوند. این اسهال یکی از علائم زایمان بوده و ممکن است چند هفته قبل از زایمان ایجاد شود اما به این معنی نیست که نوزاد فورا به دنیا خواهد آمد بلکه فقط نشانه‌ی این است که بدن در حال آمادگی برای زایمان در آینده کوتاه است.
در آخر یشنهاد می‌کنیم برای ارتقای سطح دانش خود در مورد بارداری، مقالات مفید «روش‌های پیشگیری از زردی نوزاد در بارداری» و «پریود شدن در بارداری چه دلایل پیدا و پنهانی دارد؟» را بخوانید. همچنین فراموش نکنید که شما می‌توانید تجربیات و نظرات خود را در پایین همین صفحه با دیگر دوستانتان در انگیزه به اشتراک بگذارید.
