روزه گرفتن در بارداری چه خطرات و چه احکام شرعی دارد؟

با نزدیک شدن به ماه مبارک رمضان این سوال برای بسیاری از خانم‌های باردار پیش می‌آید که آیا می‌توانند روزه بگیرند یا خیر! اگر برای شما نیز این سوال پیش آمده و می‌خواهید با تمام آنچه باید درباره روزه گرفتن در بارداری آشنا شوید و نظرات پزشکی و نظرات مراجع تقلید را بدانید با انگیزه همراه شده و این مقاله را تا انتها بخوانید.

شرایط روزه گرفتن در بارداری

از نظر پزشکی در سه ماه اول به ویژه هشت هفته اول مغز جنین در حال رشد است و به مواد مغذی بسیاری، چون گلوکز احتیاج دارد پس خانم‌های باردار در سه ماه اول نباید روزه بگیرند. اما بعد از آن یعنی در سه ماه دوم و سوم در شرایطی که هیچ بیماری وجود نداشته باشد و از نظر جسمی مادر و جنین در سلامت کامل باشند خانم باردار می‌تواند روزه بگیرد.

البته باید نکات مهمی را رعایت کند که در ادامه آن‌ها را خواهید خواند:

۱) اگر خانم‌های باردار روزه گرفتند، نباید از خانه بیرون بروند و باید فعالیت روزانه کمی داشته باشند، خصوصا اگر هوا گرم باشد حتما باید در منزل بمانند.

۲) این خانم‌ها باید حد فاصل بین افطار تا سحر را تا می‌توانند آب نوشیده و مایعات فراوانی را مصرف کنند.

۳) همچنین باید مقدار کالری مورد نیاز آن‌ها براساس قد، وزن و سن حاملگی به وسیله پزشک محاسبه شود. اگر مقدار کالری با وعده‌های سحری، افطاری و شام و میان وعده‌ها مناسب بود، می‌توانند با مشورت پزشک روزه بگیرند.

۴) مهم‌ترین اصل نیز داشتن یک رژیم غذایی مناسب است که باید حاوی پروتئین، سبزی و میوه‌ها و خوراکی‌های شیرین مفید و مغذی مانند خرما باشد.

۵) حتما باید زمان سحر از مواد غذایی حاوی کربوهیدرات، گردو، خشکبار و خرما استفاده کرد.

۶) زمان افطار باید به آرامی غذا خورده و از مصرف بیش از اندازه قند و چربی اجتناب کنند. همچنین از مصرف نوشیدنی‌های کافئین دار مانند قهوه و گازدار مانند نوشابه خود داری کنند.

۷) در صورت بروز سردرد و سرگیجه باید روزه را متوقف کرد.

عوارض روزه گرفتن در بارداری

جنین غذای خود را مستقیما از خون مادر تامین می‌کند پس روزه گرفتن اثرات زیادی دارد که بعضی از آن‌ها در طولانی مدت آشکار شده و بعضی دیگر کوتاه مدت هستند.

۱. کم آبی بدن

این مشکل می‌تواند روی سلامت جسمی جنین و مادر تاثیر زیادی خواهد گذاشت. همچنین در صورتی که مادر با مشکل کم آبی مواجه شود می‌تواند خطر زایمان زودرس افزایش یابد.

۲. گرسنگی طولانی مدت و کمبود مواد مغذی

گرسنگی طولانی مدت در زنان باردار قند خون را از حالت طبیعی پایین‌تر آورده و احتمال ورود مواد کتونی در خون مادر وجود دارد که در نتیجه می‌تواند باعث ایجاد اختلالات در سلول‌های مغزی جنین شود.

همچنین اگر تغذیه مادر بعد در سه ماه اول و سه ماه آخر کامل نباشد موجب اختلال در تکامل سیستم عصبی شده که یا می‌تواند رشد را متوقف کند و یا بعد از زایمان نوزاد دچار اختلالاتی، چون وزن بسیار پایین یا بیماری روانی یا پایین بودن سطح هوشی باشد.

۳. برداشت از ذخایر چربی

با روزه گرفتن بدن بعد از گذشت زمان دستور به برداشت بیشتر از ذخایر چربی داده این امر نیز باعث افزایش ترکیبات کتونی در خون مادر شده و در نتیجه به سیستم عصبی بدن جنین آسیب می‌رسد.

حکم شرعی روزه گرفتن در بارداری

همه مراجع تقلید بر این عقیده هستند که اگر روزه گرفتن برای زنان باردار و جنین مضر بوده و خطری آن‌ها را تهدید می‌کند روزه بر مادر واجب نیست، اما در ادامه نظر دقیق آن‌ها را خواهید خواند:

۱. نظر فقهی مقام معظم رهبری

آیا روزه گرفتن بر زن باردارى که نمى‌داند روزه برای جنین او ضرر دارد یا خیر، واجب است؟

اگر بر اثر روزه، خوف ضرر بر جنین وجود داشته باشد و خوف وى هم داراى منشا عقلایى باشد، افطار بر او واجب است، در غیر این صورت، واجب است روزه بگیرد.

۲. نظر فقهی آیت الله العظمی سیدعلی سیستانی

زنى که زاییدن او نزدیک است و روزه براى خودش یا حملش ضرر دارد، روزه بر او واجب نیست و باید براى هر روز یک مد طعام به فقیر بدهد و در هر دوصورت روزه‌هایى را که نگرفته باید قضا نماید.

۳. نظر فقهی آیت‌الله العظمی صافی گلپایگانی

برای خانم‌های باردار از چه ماهی روزه گرفتن واجب نیست؟

معیار، ماه چندم نیست و روزه بر او واجب است؛ مگر وقتی که از یک منشا عقلایی و قابل اعتماد مانند تجربه خود یا گفته پزشک مورد اطمینان، خوف ضرر برای خودش یا بچه اش وجود داشته باشد.

زنی که باردار است و نمی‌داند روزه برایش ضرر دارد یا نه، آیا باید روزه بگیرد؟

اگر خوف ضرر برای خودش یا جنین وجود داشته باشد، نباید روزه بگیرد و اگر خوف ضرر ندارد، باید روزه بگیرد.

شرایط روزه گرفتن در دوران شیردهی

مطالعات و تحقیقات نشان داده است که کاهش وعده‌های غذایی با روزه گرفتن باعث کاهش حجم شیر می‌شود که در نتیجه آن شیر مورد نیاز نوزاد در سال اول به‌ویژه ۶ ماه اول تامین نمی‌شود. پس روزه داری برای مادری که کودکش تنها از شیر او تغذیه می‌کند ممنوع است. همچنین گرسنگی طولانی مدت مادر شیرده در رشد کودکان اختلال ایجاد می‌کند.

حکم شرعی روزه گرفتن در شیردهی

۱. نظر مقام معظم رهبری

تکلیف زنى که شیر مى‌دهد، در مورد روزه گرفتن چیست؟

اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر او و ناراحتى بچه شود یا براى خودش ضرر داشته باشد، روزه بر او واجب نیست؛ در صورت اول (ناراحتی بچه) باید براى هر روز، یک مد طعام (تقریبا ۷۵۰ گرم گندم یا نان یا برنج یا مانند آن) به فقیر بدهد و در فرض دوم هم، این امر احتیاط واجب است و در هر حال، روزه‌ها را باید قضا کند.

۲. نظر آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی

آیا روزه بر مادرى که بچه شیر مى‌دهد، واجب است؟

زنانى که بچه شیر مى‌دهند (خواه مادر بچه، خواه دایه) اگر روزه گرفتن باعث کمى شیر آن‌ها و ناراحتى بچه شود، روزه بر آن‌ها واجب نیست، اما براى هر روز، کفاره (یک مد طعام) واجب است و بعدا نیز باید روزه را قضا کنند. اما اگر روزه براى خودشان ضرر داشته باشد، کفاره لازم نیست ولى بعدا روزه‌هایی را که نگرفته‌اند، باید قضا کنند.

خانمی که یک سال به دلیل بارداری و ۲ سال به دلیل شیردهی روزه نگرفته و هر ۳ سال کفاره تمام روزه‌هایش را داده است، حکم قضای روزه‌هایش چگونه است و اصلا باید روزه قضا بگیرد یا خیر؟

چنانچه روزه گرفتن در این مدت برای او ضرر داشته، قضا ندارد، اما اگر برای بچه ضرر داشته، باید قضای آن را هم به جا بیاورد.

حرف آخر

امیدواریم از خواندن مطلب روزه گرفتن در بارداری نهایت استفاده را کرده باشید. در آخر به شما پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر، مطلب آیا روزه فشار خون را بالا می برد؟  را نیز در انگیزه بخوانید.