آبریزش بینی نوزاد به عنوان یک جریان مخاطی از بینی نوزاد شناخته می‌شود. به دلیل اینکه سیستم ایمنی نوزاد هنوز به طور کامل شکل نگرفته است، نسبت به انواع ویروس‌ها و بیماری‌ها، آسیب‌پذیری بیشتری خواهد داشت. در بعضی نوزادان نیز آبریزش بینی می‌تواند به صورت مداوم باشد. اما این امر کاملا طبیعی است و ممکن است تنها ناشی از انواع ویروس‌های سرماخوردگی موجود در محیط، به خصوص در فصل زمستان باشد و جای نگرانی نیست.
علت آبریزش بینی نوزاد چیست؟
عفونت یا انسداد می‌تواند باعث ایجاد آبریزش بینی در نوزادان شود. در این حالت بینی به صورت مداوم مخاط ایجاد می‌کند. به طور کلی مایعی که داخل بینی را مرطوب نگه می‌دارد باعث جلوگیری از نفوذ بیشتر میکروب‌ها به سمت دستگاه تنفسی نوزاد می‌شود؛ بدن به طور طبیعی مخاط را به داخل گلو ریخته و آن را قورت می‌دهد. اما آبریزش زمانی ایجاد می‌شود که مخاط بیش از اندازه تولید شده باشد و نتواند از راه گلو قورت داده شود، در نتیجه از طریق بینی خارج می‌شود.
این آبریزش می‌تواند به شکل پرحجم یا کم حجم و شفاف یا مات باشد. اگر آبریزش بینی بدون علائم دیگر در نوزاد ایجاد شود، معمولا سریعا خوب می‌شود و جای نگرانی نیست.
برخی از مهم‌ترین دلایل آبریزش بینی در نوزادان
- آب و هوای سرد می‌تواند واکنشی را ایجاد کند که باعث می‌شود بدن مخاط بیشتری تولید کند.
- گریه کردن زیاد باعث می‌شود اشک از حفره بینی و داخل بینی عبور کند و به آبریزش منجر شود.
- وجود التهاب‌هایی که به دلیل قرار گرفتن نوزاد در برابر مواد تحریک کننده و آلرژی زا مانند انواع دودها و آلودگی‌ها ایجاد می‌شود.
- سرماخوردگی و آنفولانزا دارای عفونت‌های ویروسی هستند که می‌توانند باعث شوند که حفره بینی با مخاط پر شود و انسداد ایجاد کند که منجر به آبریزش بینی می‌شود.
- عفونت سینوس‌ها نیز می‌تواند منجر به آبریزش بینی شود؛ سینوس‌ها حفره‌هایی در صورت هستند که به بینی تخلیه می‌شوند. در طول بیماری، بینی می‌تواند با مخاط آلوده پر شده و گرفتگی ناشی از آن می‌تواند باعث التهاب سینوس‌ها شود. با این حال سینوس‌های نوزادان کاملاً تشکیل نشده‌اند و این نوع عفونت در نوزادان شایع نیست.
- آدنوئیدها بافتی در قسمت پشت بینی هستند. در نوزادان، عفونت در این بافت نیز می‌تواند منجر به آبریزش بینی شود.
دلایل زیر نیز برای آبریزش بینی نوزادان وجود دارد که کمتر متداول هستند:
- آترزی چوگان: این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که استخوان یا بافت پشت بینی بسته شده باشد و اگر هر دو طرف مسدود شده باشد، معمولا بلافاصله پس از تولد پزشکان آن را تشخیص می‌دهند. اما اگر فقط یکی از این قسمت‌ها را تحت تاثیر خود قرار بدهد، ممکن است پس از مدتی که آبریزش بینی ایجاد کرد، تشخیص داده شود.
- تنگی دیافراگم پیریری: این حالت هنگامی اتفاق می‌افتد که دهانه استخوانی بینی آنقدر باریک باشد که بینی را مسدود کند.
- انحنای سپتوم بینی: دیوراه یا سپتوم بینی، غضروف مانند است که در وسط بینی قرار گرفته و دو طرف بینی را از هم جدا می‌کند. سپتوم می‌تواند به یک طرف خم شود و انسداد ایجاد کند. در بعضی مواقع نیز، فرد با آن متولد می‌شود و در برخی موارد این اتفاق به دلیل یک ضربه در بینی نوزاد ایجاد می‌شود.
- پولیپ بینی: این عارضه به دلیل رشد دانه‌های ریز و به اندازه دانه انگور ریز ایجاد می‌شود که بینی را مسدود می‌کند.
- کیست بینی یا تومورها: در موارد نادر، این عارضه ایجاد شده و بینی نوزاد را مسدود می‌کند که معمولا در یک طرف بینی باعث انسداد می‌شود.
آیا آبریزش بینی می‌تواند مربوط به رشد دندان باشد؟
بعضی افراد معتقدند که رشد دندان در نوزادان باعث ایجاد علائمی مانند آبریزش بینی، تب، درد، تحریک پذیری و مشکلات خواب می‌شود. با این حال، شواهد علمی پشت این عقاید نیست.
محققان در مورد پیوند این علائم و دندان در آوردن به نتیجه گیری‌های مختلفی رسیده‌اند. در حالی که بسیاری از متخصصان موافق هستند که رشد دندان باعث گرفتگی بینی یا ایجاد آبریزش بینی نمی‌شود، اما به این نتیجه رسیده‌اند که استرس ناشی از دندان درآوردن ممکن است نوزادان را نسبت به انواع ویروس‌ها و بیماری‌های دوران نوزادی مستعدتر کند.
شرایط رشد دندان جدید و آبریزش بینی
درآوردن دندان معمولا با علائمی مانند تب یا آبریزش بینی همراه است. اولین دندان یک نوزاد معمولاً در حدود ۶ ماه بعد از تولدش رشد می‌کند و تا ۳۰ ماه پس از تولدش حدود ۲۰ دندان خواهد داشت. در این مدت میزان محافظت از سیستم ایمنی نوزاد که از شیر مادر دریافت می‌کرده است نیز کاهش پیدا می‌کند. طول رشد یک دندان و جوانه زدن آن از لثه معمولا حدود ۸ روز است، که ۴ روز قبل از ورود دندان به لثه شروع شده و پس از آن ۴ روز دیگر ادامه دارد.
بسیاری از والدین و مراقبین قبل از رسیدن دندان جدید، با مواردی مانند آبریزش بینی یا تب مواجه می‌شوند. بیمارستان کودکان سیاتل نیز هشدار می‌دهد که دندان درآوردن می‌تواند با علائمی مانند آبریزش بینی، تب، اسهال و یا بثورات پوشک همراه باشد. به اعتقاد متخصصان در این زمینه، بیشتر این عوامل ناشی از استرس ایجاد شده در نوزاد به دلیل رویش دندان است که او را در برابر عفونت‌ها ضعیف کرده و می‌تواند خود را با آبریزش بینی نشان دهد.
همچنین در هنگام رشد دندان‌ها، نوزادان چیزهای مختلفی را برای تسکین التهاب لثه برای رشد دندان جدید می‌جوند. به همین دلیل به صورت ناخواسته در برابر میکروب‌های بیشتری قرار می‌گیرند.
مهم‌ترین علائمی که علاوه بر آبریزش بینی در نوزادان در هنگام رشد دندان ممکن است ایجاد شود:
- بثورات صورت
- تمایل زیاد به جویدن چیزها
- سر و صدا
- درد خفیف لثه، که می‌تواند در نتیجه میکروب‌های موجود در دهان ایجاد شده باشد
- گریه بیش از حد
- تب بالا
- از دست دادن اشتها نسبت به مایعات
- خواب آشفته
- اسهال یا مدفوع شل
- استفراغ
- سرفه
چه زمانی باید برای آبریزش بینی نوزادان به پزشک مراجعه کنید؟
اگر آبریزش بینی ادامه پیدا کرده باشد و همراه با علائم دیگری مانند تب و ناآرامی نوزاد باشد، باید به پزشک مراجعه کنید. زیرا این علائم می‌تواند هشداری برای ایجاد بیماری‌های عفونی مانند عفونت گوش باشد. به طور کلی اگر آبریزش بینی نوزاد بیش از ۱۰ روز طول بکشد باید تحت مراقبت‌های پزشکی قرار بگیرد.
درمان آبریزش بینی نوزاد
اگر آبریزش بینی نوزاد با علائم دیگری که در این مطلب گفته شد همراه نباشد و یا تنها بر اثر حساسیت یا سرماخوردگی ساده باشد، به طور طبیعی بعد از چند روز خوب می‌شود و هیچ درمان خاصی ندارد. در این موارد آنتی‌بیوتیک‌ها نیز اثر گذار نخواهند بود. اما در صورتی که آبریزش، همراه با علائم دیگری باشد، حتما باید نوزاد توسط یک پزشک متخصص اطفال چکاپ شود و نباید درمان خودسرانه برای او انجام دهید.
سخن آخر
مادران معمولا آبریزش بینی و سایر علائم را به رشد دندان جدید در نوزاد نسبت می‌دهند. با این حال از نظر علمی هنوز این موضوع ثابت نشده است. بنابراین در صورت دیدن چند علامت با یکدیگر، مانند تب، اسهال، استفراغ و گریه شدید به همراه آبریزش بینی بهترین کار مراجعه به پزشک متخصص اطفال و بررسی کامل علت این علائم است.
از آن جایی که ممکن است علت آبریزش بینی نوزاد به دلیل ویروس‌های سرماخوردگی باشد، پیشنهاد می‌کنیم حتما مطلب «علائم سرماخوردگی نوزاد و ۱۵ روش درمان آن» را نیز در انگیزه مطالعه کنید.
