آب برای زندگانی حیاتی است و فقط بزرگسالان نیستند که احساس تشنگی می کنند، آیا نوزادان هم باید آب بنوشند؟ شاید در یک روز گرم تابستانی وقتی مادری آب می‌خورد این فکر را کند که باید کمی آب به نوزاد چهار ماهه خود دهد تا خنک شود اما آیا این کار بدون ضرر خواهد بود؟ کودک چه آبی بنوشند؟ نوزاد نسبت به محتویات آبی که می نوشد حساس است، بنابراین نباید به طور مستقیم از آب لوله کشی به فرزندتان آب بدهید. زیرا مواد معدنی مانند کلسیم و منیزیم، سدیم و پتاسیم می توانند باعث بروز مشکلاتی در سلامتی نوزاد شود. لازم به ذکر است که در صورت احتمال آلودگی آب به میکروب، بزرگسالان و کودکان بزرگتر قادر به مبارزه با آن خواهند بود در صورتی که سیستم ایمنی نوزاد نابالغ بوده و هنوزآماده این کار نیست. اگر شما هم در مورد آب دادن به نوزاد با شک و تردید و ابهام مواجه هستید این مطلب را مطالعه کنید.
آب دادن به نوزاد را از کی شروع کنیم؟
به طور کلی آب دادن به کودک را باید از ۶ ماهگی شروع کرد. تا رسیدن به این زمان کودک میتواند آب مورد نیاز بدنش را از شیر مادر یا شیر خشک دریافت کند. در این سن کودک به آب خنک نیازی ندارد و اگر سر خود قبل از ۶ ماهگی به فرزندتان شیر بدهید دستگاه گوارش او نمیتواند مواد مغذی را از شیر جذب کند. به علاوه آب با پر کردن حجم معده اشتهای کودک را برای خوردن شیر کاهش میدهد. در موارد نادر خوراندن آب به شیرخوار زیر ۶ ماه سبب مسمومیت آبی میشود که خطر بیهوشی و حتی کما را به همراه دارد. این حالت زمانی رخ میدهد که شیرخوار آب زیادی خورده و غلظت سدیم در بدنش پایین آمده باشد. در این صورت تعادل میان الکترولیتهای بدن برهم خورده و بافتها متورم میشوند.
نوزاد به چه مقدار آب نیاز دارد؟
برای میزان آب دادن به نوزاد، هیچ راهنما و دستورالعملی وجود ندارد؛ اما در کل گفته میشود با چند قاشق غذاخوری در روز شروع شود و در حدود یک سالگی به یک چهارم تا نصف فنجان برسد. اگر نوزاد شما کمی بیشتر یا کمتر هم آب بخورد جای نگرانی نیست. آب پاکیزه شهری یا آب معدنی بدون افزودنی برای نوزاد کافی است و نیازی به تصفیه کردن یا خالص کردن آن نیست. هیچ وقت آب مقطر یا آب نرم شده (یعنی حذف کلسیم با روش‌های مختلف) به نوزاد ندهید چون مضر هستند. هرگز از آب‌های گازدار یا کربناته به نوزاد ندهید چون گازدار شدن معده مضر است. حتی در فروشگاه‌ها آب مخصوص نوزاد عرضه میشود که مفید بودن آنها بی‌اساس است.
نکات مهم در آب دادن به نوزاد
- به منظور از بین بردن میکروب های مضر و آماده سازی آب برای مصرف، آن را به مدت یک دقیقه بجوشانید تا خطری برای سلامتی نوزاد نداشته باشد.
- هم چنین باید تا چهار ماهگی برای تهیه شیر خشک نوزاد از آب جوشیده استفاده کرد. دستور العمل تهیه شیر خشک را با دقت دنبال کنید، چون کم یا زیاد بودن آب می تواند باعث به خطر افتادن سلامتی نوزاد شود.
- آب چشمه و حتی آب های تصفیه شده داخل بطری هم باید جوشانده شوند.
- آب جوشیده را می توان در مقادیر کم و در یک ظرف استریل درب دار نگهداری کرد.
- آب جوشیده به مدت دو تا سه روز در یخچال و ۲۴ ساعت در دمای محیط قابل نگهداری است.
- جوشاندن آب، باعث حذف مواد شیمیایی و یا معدنی آب نخواهد شد.
- نه آب تصفیه شده و نه آب مقطر (آب خالص) به دلیل نداشتن املاح معدنی برای استفاده نوزاد توصیه نمی شوند. این نوع آب ها می توانند اثرات نامطلوبی بر سلامت نوزاد داشته باشند.
- برخی از مواد معدنی موجود در آب از اهمیت فراوانی برخوردارند: کلسیم در تشکیل استخوان ها و دندان ها مفید است، پتاسیم و سدیم برای عضلات ضروری اند. و منیزیم نیز برای استخوان سازی، استحکام دندان ها و عملکرد صحیح عضلات مورد نیاز است.
- بنا به توصیه سازمان بهداشت کانادا برای تصفیه آب مورد نیاز نوزادان، نباید از دستگاههای تصفیه آب خانگی استفاده کرد. تصفیه آب با فیلتر کربن باعث افزایش میزان باکتری ها می شود. رسوب زدایی، میزان سدیم آب (که حاوی نمک است) را افزایش می دهد، دستگاه های اسمز معکوس هم بر عکس باعث کاهش مواد معدنی آب می شوند.
- در صورتیکه آب دارای کیفیت خوبی باشد می توان بعد از چهار ماهگی مستقیماً از آب لوله کشی به نوزاد آب داد. با این حال شیر آب را کمی باز بگذارید تا آب خنک شده و از حذف برخی میکروب ها و عناصر مضری مثل (سرب و مس) که ممکن است در لوله های آب موجود باشند، مطمئن شوید.
- به دلیل بروز پوسیدگی دندان هرگز از آب قند استفاده نکنید. کودک به نوشیدن این آب عادت می کند و تغییر ذائقه او کار دشواری خواهد بود.
بدون آب دادن به نوزاد چگونه او را هیدارته (سیراب) کنیم؟
با این که آب دادن به نوزاد در کمتر از شش ماهگی توصیه نمی‌شود اما هیدراته بودن نوزاد یعنی تامین آب کافی هم اهمیت زیادی دارد، به خصوص در شرایطی که هوا گرم و شرجی است. اگر در کمتر از شش ماهگی متوجه شدید که نوزاد آب کافی دریافت نمی‌کند می‌توانید با پزشک نوزاد مشورت کنید، کافی نبودن تامین آب را می‌توان از تعداد دفعات تعویض پوشک متوجه شد.
بین ۶ روزگی تا ۶ ماهگی نوزاد به طور متوسط ۶ بار در روز پوشکش را خیس یا کثیف خواهد کرد و در صورتی که این تعداد خیلی کم شود نشانه کم آبی است. بعضی وقت‌ها کم آبی نشانه‌های دیگری دارد، کم شدن حرکات روده، بی‌تابی کردن مکرر، خواب‌آلود بودن دائم، خشکی چشم، بی‌رنگ و سرد شدن دست و پاها و چروک شدن پوست از مواردی هستند که می‌توانند کم آب بودن نوزاد را مشخص کنند.
اگر بعد از شش ماهگی یعنی زمانی که خوردن غذا آغاز شده نوزاد شما مقدار خیلی کمی آب می‌خورد نگران نباشید و با اجبار به او آب ندهید. این رفتار کاملاً طبیعی است چون نوزاد تازه با مزه آب آشنا شده است. حتی تا یک سالگی هم بخش بیشتر آب مورد نیاز از شیر و غذای آب دار تامین میشود و مقدار آب خالص مصرفی نقش زیادی ندارد.
آیا حل کردن شیر خشک در آب، کودک شیرخشکی را در خطر مسمومیت آبی قرار میدهد؟
خیز؛ تهیه شیرخشک باید مطابق دستور درج شده روی بسته آن انجام شود. اگر شیرخشک را در آب بیشتری حل کنید نه تنها فرزندتان را در خطر مسمومیت آبی قرار میدهید بلکه با رقیق کردن شیر احتمال جذب مواد مغذی شیر در بدن را کم میکنید.
سخن آخر
متخصصان توصیه می‌کنند آب دادن به نوزاد با فنجان دهن گشاد که در هر خانه‌ای پیدا میشود انجام شود چون با این کار او نوشیدن را هم یاد می‌گیرد. استفاده از لیوان‌های مخصوص کودک که دارای درپوش مخصوص یا نی هستند توصیه نمی‌شود چون این نوع ظروف از ماهر شدن نوزاد در قورت دادن و کنترل تنفس می‌کاهد، البته این ظروف خاص به خاطر داشتن درپوش که آب را تمیز نگه می‌دارد یا از ریخته شدن آب جلوگیری می‌کند برای استفاده در هنگام بیرون رفتن مشکلی ندارد.
اطلاع از دانستنی های نوزادن از زمان تولد تا پایان دوران کودکی به شما کمک خواهد کرد تا در موقعیت های مختلف بدانید که عملکرد صحیح کدام است. از آنجایی که یکی از رایج ترین مشکلات نوزادان، گریه کردن آنها هنگام شیر خوردن است، در پایان به شما نوصیه می‌کنیم علت زیاد شیر خوردن نوزاد را به درستی درک کرده و در این مواقع به درستی به کودکتان کمک کنید.
آیا شما در مورد آب دادن به نوزاد اطلاعات بیشتری دارید؟ نظرات و پیشنهادات خود را در پایین همین صفحه با ما در میان بگذارید.
