آشنایی با انواع لکه های پوستی و روش‌های درمان آن
انگیزه – آرایش و زیبایی – لکه پوستی (اختلالات پیگمنتیشن) به معنی ایجاد تغییر در رنگ پوست است. رنگ غالب پوست شما توسط رنگ‌دانه‌های موجود در پوست به نام “ملانین” تعیین می‌شود. گونه خاصی از سلول‌ها در پوست به نام ملانوسیت وظیفه تولید ملانین را دارند. این سلول‌ها در سطحی‌ترین لایه پوست قرار گرفته‌اند. ملانین پس از تولید در ملانوسیت، در میان سلول‌های پوستی مجاور پخش می‌شود. آسیب به ملانوسیت باعث تغییر در ملانین پوست می‌شود. این اختلالات منجر به ایجاد انواع لکه های پوستی می‌شوند.
علت ایجاد انواع لکه های پوستی چیست؟
ملانین یک رنگ‌دانه قهوه‌ای است. علت تفاوت در رنگ پوست افراد به دلیل سطح ملانین پوست آن‌هاست. پایین بودن سطح ملانین باعث می‌شود تا پوست به رنگ سفید با سایه‌های صورتی دیده شود. این یعنی افراد بور دارای سطح ملانین پایین، افراد برنز دارای سطح ملانین متوسط و افراد با پوست تیره دارای بالاترین میزان تولید ملانین در پوست خود هستند. ملانین به طور طبیعی به صورت یکنواخت در سراسر پوست پخش می‌شود. در صورتی که در یک نقطه از پوست، ملانین انباشته شود باعث ایجاد لکه های پوستی می‌شود.
انواع لکه‌های پوستی
حال که با علت ایجاد لکه‌های پوستی آشنا شدیم زمان آن فرا رسیده است که با انواع لکه های پوستی نیز آشنا شویم. در زیر فهرست کاملی از این لکه‌ها عنوان شده است.
۱. کک و مک
کک و مک یکی از انواع لکه های پوستی فراگیر در بین افراد با پوست روشن، موهای قرمز یا بلوند و چشمان آبی است. تولید کک و مک از سن پنج سالگی شروع و این لکه به شکل لک‌های کوچک قهوه‌ای روشن، در صورت، شانه و پشت ظاهر می‌شود. در بروز کک و مک عوامل ژنتیکی یا سرشتی کاملا دخیل است ولی عوامل محیط خصوصا نور خورشید در بروز و تشدید آن کاملا اثر دارد. عوامل هورمونی نیز ممکن است یکی از عوامل بروز انواع لکه های پوستی باشد. برای مثال در فصل تابستان مقدار و اندازه این لک‌ها افزایش می‌یابد و در فصل زمستان این لکه‌ها روشن‌تر و کمتر می‌شوند.
هر فردی که از لحاظ ارثی پتانسیل ایجاد کک و مک را دارد، حتما باید از کرم‌های ضد آفتاب استفاده کند و کمتر در آفتاب قرار گیرد. بهترین درمان برای کک و مک لیزر درمانی است ولی افراد بعد از لیزر درمانی باید همواره مراقب پوست خود باشند تا این لکه‌ها دیگر بر نگردند، زیرا پوست‌های دارای کک و مک بسیار مستعد ایجاد این لکه‌ها هستند. باید بدانید که تعداد این لکه‌ها در ابتدا کم است ولی به مرور زمان و درصورتیکه شخص به پزشک مراجعه نکند، به تدریج زیاد می‌شود.
۲. لکه‌های پوستی مادرزادی
یکی از اصلی‌ترین انواع لکه های پوستی اشکال مادرزادی هستند. این لکه‌ها را اغلب به رنگ‌های تیره دیده‌ایم ولی لکه‌های مادرزادی همواره به رنگ تیره و قهوه‌ای نیستند. گاهی اوقات به رنگی روش‌تر از رنگ پوست شما ظاهر می‌شوند. این لکه‌ها در دوران نوزادی در طول بدن و برخی اوقات در صورت پدید می‌آید و البته نکته خوشایند درباره این لکه‌ها این است که پیشرفت نمی‌کنند.
۳. لکه‌های حاملگی
همه مادرها می‌گویند دوره بارداری شیرین‌ترین و خاطره انگیزترین مرحله زندگی است، اما این مادران به برخی مشکلات پوستی این دوره نیز اشاره می‌کنند. یکی از این مشکلات که در زمان بارداری پدید می‌آید، بروز برخی انواع لکه های پوستی است. به این نوع لکه‌ها، لکه هورمونی نیز گفته می‌شود. این لکه‌ها در اوایل شکل گیری به صورت قهوه‌ای کم رنگ ولی بزرگ‌تر از کک و مک پدید می‌آیند و با گذشت زمان اندازه این لکه‌ها بزرگ‌تر و رنگ آن نیز تیره‌تر می‌شود. در موارد شدید مناطق وسیعی از صورت را درگیر خود می‌کند. این لکه نیز مثل کک و مک بر اثر سه عامل ژنتیک، هورمون و نور خورشید تشدید می‌شود، ولی بر عکس کک و مک در لکه‌های بارداری نقش هورمون‌ها بیشتر است.
البته باید به این نکته نیز دقت کرد که ایجاد لکه‌های حاملگی غالبا در نیمه دوم بارداری شروع می‌شود، اما بعضی از اوقات این لکه در بانوانی که قرص‌های ضد حاملگی مصرف می‌کنند نیز تشکیل می‌شود و رابطه مستقیمی با مدت زمان مصرف دارو و نوع دارو دارد. لکه‌های حاملگی در حدود یک سال بعد از زایمان کاملا ناپدید می‌شوند. گاهی نیز ممکن است بعد از ده سال نیز در صورت باقی بمانند؛ بنابراین درمان این لکه‌ها هر چه سریع‌تر شروع شود، نتیجه بهتری می‌توان گرفت. پس نباید دست روی دست گذاشت!
۴. خال‌های موجود در پوست
یکی دیگر از انواع لکه های پوستی که در افراد مختلفی ایجاد می‌شود، خال‌ها هستند. خال‌ها نیز به صورت لکه‌های پررنگ روی پوست پدید می‌آیند. خال‌هایی که رنگشان متمایل به آبی است، درمانشان کمی دشوارتر است و این خال ها گاهی اوقات روی صورت و دور چشم نیز ظاهر می‌شوند. در خال‌هایی با این ویژگی‌ها درمان دارویی کمکی نمی‌کند و لیزر درمانی آن به صورت مکرر مؤثر است. به هر حال از بین بردن خال‌ها قابل دسترس است.
۵. اگزمای آفتابی
اگزمای آفتابی یا TINEA ALBA به شکل لکه‌هایی با رنگ روشن و اندکی خشک و گل‌ها پوسته دار است. احتمال به وجود آمدن این نوع لکه پوستی در صورت کودکان و نوجوانانی که دارای پوست خشک هستند و درمعرض تابش نور خورشید قرار می‌گیرند، بیشتر است. این لکه‌ها بیشتر در صورت و گاهی نیز در بدن و سایر اندام‌ها هم ظاهر می‌شود.
۶. لکه‌های ناشی از قارچ‌های پوستی
لکه‌های ایجاد شده در اثر قارچ به اگزمای آفتابی شباهت زیادی دارد. این لکه بیشتر در قسمت‌های بالایی بدن وگردن پدیدار می‌شود و در هر سنی ممکن است ایجاد شود. در بیشتر اوقات به صورت لکه‌های قهوه‌ای کم رنگ تا پرنگ، در اندازه‌های متفاوت پدید می‌آید ولی گاهی اوقات به شکل لکه‌های کم رنگ و حتی سفید شبیه اگزمای آفتابی ظاهر می‌شود، در بعضی افراد هم هر دو نوع ضایعه روشن قهوه‌ای در نقاط مختلف بدن وگردن و صورت دیده می‌شود. این لکه‌ها اکثرا با داروهای ضد قارچ برطرف می‌شوند.
۷. لکه‌های جای جوش
بعضی از افراد مبتلا به آکنه یا جوش، بعد از بهبود جای جوش آنها باقی می‌ماند. به طوریکه فرد در اول دچار جوش‌های قرمز یا چرکی می‌شود و بعد از مدت‌ها وقتی جوش‌ها برطرف می‌شوند، لکه‌های قهوه‌ای و لکه‌های قرمز به باقی می‌ماند، به خصوص اگر جوش دستکاری شود احتمال ایجاد لکه قهوه‌ای یا لکه تیره افزایش می‌یابد، در ایجاد لکه بعد از جوش استعداد ارثی هم مؤثر است. در مورد لکه‌های قرمزرنگ بعد از جوش، زمینه ژنتیکی مهم‌تر از سایر عوامل است.
گاهی هم افرادی بدون دستکاری کردن جوش، دچار لکه‌های قرمز بعد از بهبودی جوش می‌شوند، در ضمن نوع جوش هم در نوع لکه اثر دارد. جوش‌های عمیق و کیستی و چرکی لکه‌های عمیق‌تری بر جای می‌گذارند، دوام جوش هم در ایجاد لکه بعد از جوش تأثیر گذار است. برای مثال، کسی که جوش‌های صورت خود را درمان نمی‌کند و به پزشک مراجعه نمی‌کند و جوش‌ها برای مدت طولانی باقی می‌مانند و احتمال لک زیاد می‌شود خصوصا اگر شخص در معرض تابش آفتاب قرار گیرد این مورد بیشتر رخ می‌دهد.
۸. لکه‌های ناشی از سوء تغذیه
یکی دیگر از انواع لکه های پوستی، لکه‌های ناشی از سو تغذیه اند که براثر کمبود ویتامین B12 پدید می‌آیند. این نوع از لکه‌ها در نژادهای تیره پوست شایع‌تر است. در اثر کمبود ویتامین A این لکه‌ها گسترش پیدا می‌کنند و همراه با برجستگی‌های شبیه پوست مرغ تشکیل می‌شود. همچنین در کمبود اسید فولیک، کمبود ویتامین C و در انواع کم‌خونی‌ها نیز این لکه پوستی دیده می‌شود.
۹. لکه‌های ناشی از برس یا پیسی
این بیماری از نظر مردم بسیار ترسناک و عجیب است. بیماری برس صعب العلاج و سخت درمان است. با گذشت زمان ممکن است این بیماری پیشرفت کند و گسترده‌تر شود. بیماری پیسی زمینه و علت ارثی و ژنتیکی دارد، در هر سن و سالی امکان ابتلا به آن وجود دارد و لکه‌های آن کاملا روشن‌تر از پوست و سفید رنگ مثل کاغذ سفید است و در مواردی تشخیص آن سخت است.
۱۰. لکه‌های ناشی از افزایش سن
این لک‌ها در اثر تماس بیش از حد با نور خورشید و نیز افزایش سن به وجود می‌آید. معمولا لکه‌های قهوه‌ای رنگ کاملا سطحی و به اندازه یک سانتی‌متر هستند. این لکه‌ها بیشتر بر روی صورت و پشت دست‌ها پدید می‌آید و در سنین ۳۰ تا ۴۰ سالگی شروع می‌شود. این لکه‌ها با مسن شدن وسیع‌تر، پررنگ‌تر می‌شوند و تعدادشان نیز بیشتر می‌شوند.
۱۱. بروز لکه در اثر بیماری
این لکه‌ها در اثر بیماری‌هایی مثل آسم، نارسایی کبدی و کلیوی ایجاد می‌شوند و برای ۳ تا ۴ روز نمایان هستند. همچنین در روماتیسم و نارسایی کلیه و سیروز کبدی و بعضی بیماری‌های دیگر، تیرگی گسترده پوست دیده می‌شود.
۱۲. لکه ناشی از جای زخم و التهاب
بعضی از بیماری های پوستی که به همراه التهاب‌های پوستی و لکه‌های قرمز یا قهوه‌ای خارش دار اغاز می‌شوند با گذشت زمان پس از کاهش التهاب پوست لکه‌های قهوه‌ای به وجود می‌آیند. افرادی که قسمتی از بدنشان زخم می‌شود بعد از بهبودی التهاب یا زخم پوستی دچار لکه‌های قهوه‌ای تیره نامنظم می‌شوند.
درمان خانگی انواع لکه های پوستی
بهترین راهکار برای درمان قطعی انواع لکه های پوستی مراجعه به پزشک است اما می‌توان از درمان‌هایی خانگی هم بهره برد. البته باید بدانید این نوع از درمان‌ها در بلند مدت بر روی لکه‌ها تأثیر می‌گذارند. باید بدانید که عسل معجزه طبیعت، در روش‌های مختلف جوانسازی پوست مانند از بین بردن جای لکه پوستی بسیار پرکاربرد است.
برای درمان به روش خانگی:
- دو قاشق جوانه گندم را به عسل اضافه کنید.
- عسل را تا حدی که پوست را نسوزاند، گرم کنید و مخلوط را روی محل دارای لکه بگذارید.
- پس از حدود ۱۵ دقیقه محل مورد نظر را بشویید.
همچنین اگر در بدنتان لکه‌های قهوه‌ای دارید تا موقعی که این لکه‌ها بر روی پوستتان پا بر جاست، برای درمان باید از روغن کرچک استفاده کنید. همچنین خیار و برگ سبزی شاهی یا آب این دو، در درمان این لکه‌ها تا حدودی مؤثرند.
آیا لکه های پوستی خطرناک هستند؟
انواع لکه های پوستی معمولا فقط شکل و ظاهر پوست را تغییر می‌دهند و چندان نگران کننده نیستند. ولی این در حالی است که برخی از سرطان‌های پوستی در اوایل دوره بیماری خود را با لکه های پوستی نشان می‌دهند، این نوع از لکه‌های ناشی از بیماری‌های خاص با گذشت زمان برجسته می‌شوند و شکلشان تغییر می‌کند، این در حالی است که لکه‌های پوستی معمولی شکل عجیب و غریبی ندارند.
به نظر شما بهترین روش برای از بین بردن انواع لکه های پوستی چه روشی است؟ نظرات و تجربیات خود را در انتهای این صفحه برای ما ارسال کنید.