انگیزه – بهداشت و سلامت – بیماری اپیدیدیمیت یک بیماری مخصوص آقایان است که به علت عفونت مجاری اپیدیم بیضه‌ها در مردان به وجود می‌آید. در ادامه به بررسی علائم، علت، عوامل تشدید کننده و راه‌های درمان این بیماری می‌پردازیم.
بیماری اپیدیدیمیت چیست؟
اپیدیدیم یک مجرای طویل و در هم پیچیده است که در قسمت بالایی و پشت هر بیضه قرار گرفته است. این مجرا وظیفه‌ی جمع آوری و ذخیره اسپرم های بالغ تولید شده توسط بیضه‌ها را پیش از انزال بر عهده دارد. به التهاب و عفونت اپیدیدیم، در اصطلاح بیماری اپیدیدیمیت گفته می‌شود. بیماری اپیدیدیمیت یا به عبارت دیگر اپیدیدیمیتیس (Epididymitis) گونه‌ای از بیماری عفونی است که موجب التهاب و عفونت بیضه‌ها در آقایان خواهد شد. اپیدیدیم یک ساختار به شکلی شبیه مستطیلی است که به بخش بالایی هر دو تا از بیضه‌ها می‌چسبد.
بیماری اپیدیدیمیت در مردان بین ۱۹ تا ۳۵ سال اتفاق می‌افتد و همان‌طور که در قبل گفته شد به علت عوامل عفونی، در بیضه مردان به وجود می‌آید. غالبا باکتری‌ها و یا عفونت‌های ناشی از مقاربت، موجب ایجاد بیماری اپیدیدیمیت می‌شوند. جالب است بدانید که این عارضه غالبا با آنتی‌بیوتیک هایی که پزشک تجویز میکند، بهبود پیدا می کند. رایج ترین دلیل به وجود آمدن بیماری اپیدیدیمیت در مردان بیماری های ناشی از بیماری جنسی به خصوص بیماری هایی نظیر سوزاک و کلامیدیا است.
علائم و نشانه‌ها
نشانه‌های معمول اپیدیدیمیت شامل موارد زیر می‌شود:
- بزرگ شدن بیضه‌ها
- ایجاد درد در ناحیه بیضه‌ها
- سفت شدن بیضه‌ها
- سوزش ادرار
- بروز تب و لرز در فرد بیمار
- ایجاد یک غده در کنار بیضه‌ها
- شروع یکباره و به سرعت درد در بیضه‌ها
- درد در ناحیه شکم
- وجود لکه‌های خون در ادرار فرد بیمار
- گرمی و تورم در قسمت پشتی یکی از بیضه‌ها و گاهی هر دو بیضه را تحت تاثیر قرار می دهد
- محتویات کیسه بیضه به لمس کردن بسیار حساس هستند
- بزرگی غده لنفاوی در ناحیه کشاله ران
- در بعضی اوقات بیضه دیگر نیز به لمس حساس است
- تکرر ادرار
- احساس درد شدید در هنگام ادرار
- غالبا در این بیماری التهاب حاد پیشابراه به وجود خواهد آمد که این التهاب شدید موجب بروز سوزش در زمان ادرار کردن بیمار خواهد شد
- ترشحات غیر طبیعی از آلت مردانه
علت
علت و عوامل به وجود آمدن بیماری اپیدیدیمیت بسته به سن و رفتار افراد متفاوت است.
- در کودکان این بیماری غالبا به علت عفونت دستگاه ادراری پدیدار می‌شود.
- در مردان بالغ و در سنین جوانی، این بیماری بیشتر به دلیل ابتلا به بیماری های مقاربتی به بروز می کند.
- در مردان در سنین بالاتر، در اکثر موارد به دلیل بزرگ شدن غده پروستات، این بیماری به وجود می‌آید.
از طرفی این امکان وجود دارد که عفونت های باکتریایی از ناحیه مقعد و یا طی یک فرایند اورولوژیکی پخش شود و باعث به وجود آمدن بیماری اپیدیدیمیت شوند. از طرفی آسیب دیدن ناحیه کشاله ران نیز می‌تواند اپیدیدیمیت را به وجود بیاورد. در زیر به برخی از دلایل مهم در به وجود آمدن این بیماری پرداخته خواهد شد.
- در بیشتر اوقات عارضه‌ای از یک عفونت باکتریایی در ناحیه دیگری از بدن باعث این بیماری می‌شود. از جمله این بیماری‌ها می‌توان به سوزاک، عفونت پروستات یا عفونت مثانه یا کلیه اشاره کرد
- این احتمال وجود دارد که بیماری اپیدیدیمیت ناشی از عارضه‌ای از عفونت در کیسه بیضه باشد.
- این بیماری می تواند به دلیل آسیب رسیدن به کیسه بیضه باشد.
عوامل خطرزا
- التهاب حاد یا مزمن پروستات
- التهاب پیشابراه
- عفونت مجاری ادراری
- تنگی پیشابراه
- استفاده طولانی مدت از سوند ادرار به خصوص در افراد بیمار
پیشگیری
- استفاده از کاندوم در زمان برقراری رابطه جنسی با جنس مخالف به خصوص در رابطه‌های جنسی پر خطر
- اجتناب از برقراری روابط جنسی با شرکای جنسی متعدد
- عدم برقراری روابط جنسی نامشروع
- تا جایی که ممکن است از سوند ادراری اجتناب کنید
عوارض جانبی
۱. بروز یبوست در فرد بیمار
اپیدیدیمیت گاهی از اوقات موجب بروز یبوست در فرد بیمار می‌شود. دلیل بروز یبوست این است که اجابت مزاج در این افراد موجب بدتر شدن درد در ناحیه بیضه‌ها می‌شود، از این رو با تاخیر افتادن اجابت مزاج، فرد به یبوست مبتلا می‌شود.
۲. عقیمی یا تنگی و انسداد پیشابراه
در صورتی که بیماری اپیدیدیمیت در هر دو بیضه اتفاق افتاده باشد، این موارد نیاز به جراحی دارند و در صورت عدم درمان به موقع آن ممکن است این عارضه باعث عقیم شدن فرد یا در مواردی موجب تنگی یا انسداد پیشابراه شود.
تشخیص اپیدیدیمیت
بماری اپیدیدیمیت با معاینه فیزیکی توسط پزشک و بررسی سابقه پزشکی شخص بیمار قابل تشخیص است.
- ترشحات غیر طبیعی آلت تناسلی را به منظور تشخیص بیماری مقاربتی احتمالی مورد ارزیابی و آزمایش قرار می‌دهند.
- آزمایش ادرار نیز برای تشخیص دادن عفونت ادراری احتمالی انجام خواهد شد.
- آزمایش شمارش گلبول‌های سفید خون نیز ممکن است توسط پزشک برای تشخیص بیماری تجویز شود.
- این احتمال وجود دارد که برای تشخیص چرخش بیضه‌ها از بیضه‌ها سونوگرافی انجام شود.
باید به این نکته توجه داشت که چرخش بیضه‌ها بسیار خطرناک است و امکان دارد چرخش بیضه‌ها باعث از دست دادن یکی از بیضه‌ها شود و از این رو و با توجه به خطرات ذکر شده، نیاز به عمل جراحی فوری حس می‌شود. به کمک سونوگرافی از عدم وجود تومور نیز اطمینان حاصل می‌شود.
دیگران چه می‌خوانند؟
در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه کرد؟
در صورت داشتن شرایط زیر لازم است که حتما به یک پزشک معالج مراجعه کنید:
- در صورت که شما یا یکی از افراد خانواده علائم و نشانه های بیماری اپیدیدیمیت را به صورت همزمان دارید
- در صورتی که درد و التهاب بیضه‌ها با انجام کارهای توصیه شده کاهش پیدا نکند
- در صورتی که دچار تب شوید
- در صورتی که به صورت مکرر دچار یبوست شوید و اجابت مزاج برای شما مشکل شود
- در صورتی که علائم و نشانه های این بیماری پس از گذشت چهار روز بعد از آغاز درمان، بهبود نیافته باشد
درمان بیماری اپیدیدیمیت
بیماری اپیدیدیمیت در مردان غالبا با روش های ساده و البته مؤثری قابل درمان است. درد ناشی از التهاب در ناحیه بیضه‌ها پس از درمان، در مدت ۱ تا ۳ روز به صورت چشمگیری کاهش پیدا خواهد کرد، ولی برای دستیابی به بهبودی کامل این امکان وجود دارد که به هفته‌ها یا ماه‌ها زمان نیاز باشد. هدف درمانی بیماری اپیدیدیمیت، عبارت است از مقابله با تمام قوا با عفونت موجود در بدن و به خصوص در ناحیه بیضه‌ها و کم کردن درد و تورم ناشی از این بیماری. جالب است بدانید که درمان این بیماری ممکن است در منزل انجام شود.
برای درمان خانگی باید در ابتدا تلاش شود کیسه بیضه از زیر نگاه داشته شود تا بیمار درد کمتری را متحمل شود. جهت درست انجام دادن این کار می‌توان از یک حوله نرم بهره برد و آن را بین پاها و زیر ناحیه ملتهب شده، قرار داد. برای کمک به کم کردن درد و تورم ناشی از بیماری اپیدیدیمیت، یک کیسه یخ را بر روی نواحی ملتهب قرار دهید و ناحیه ملتهب شده را از گرما دور نگه دارید.
حین خوابیدن بر روی یک بالشت نرم دراز بکشید. قبل از شروع فعالیت‌های عادی از یک وسیله محافظت‌کننده و نگهدارنده که در برخی از ورزش‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد یا لباس زیر نسبتاً تنگ استفاده کنید. خیلی کم اتفاق می افتد که برای تشخیص قطعی و برطرف کردن التهاب بیضه، عمل جراحی تفحصی صورت پذیرد. امکان دارد عمل جراحی برای موارد شدید که به آنتی‌بیوتیک‌ها فایده ای نداشته است، ضرورت داشته باشد.
درمان دارویی
- انواع آنتی‌بیوتیک‌ها برای مقابله و از بین بردن میزان عفونت موجود در نواحی ملتهب
- داروهای ایبوپروفن یا استامینوفن برای برطرف کردن دردهای خفیف. در مواردی که درد متوسط یا شدید در ناحیه ملتهب وجود داشته باشد، این امکان وجود دارد داروهای مسکن قوی‌تر تجویز شوند.
- تجویز داروهای نرم کننده مدفوع برای جلوگیری و برطرف کردن یبوست در فرد بیمار
رژیم غذایی برای بهبود بیماری اپیدیدیمیت
- تا زمانی که تب، درد و تورم در ناحیه به صورت کامل بهبود نیافته است، باید حتما در رختخواب استراحت کنید
- از برقراری جنسی اجتناب کنید؛ حداقل یک ماه پس از کاهش کردن تمامی علایم صبر کنید. البته منظور از رابطه جنسی در اینجا تنها رابطه های جنسی ناسالم نیست، بلکه می بایست از تمامی روابط جنسی پرهیز کنید
- از نوشیدن الکل، چای، قهوه، یا نوشابه‌های گازدار به صورت جدی اجتناب کنید. مواد اشاره شده موجب تحریک و اذیت کردن دستگاه ادراری می‌شوند و از این رو بیماری شما را تشدید خواهند کرد
- برای جلوگیری از ابتلا به یبوست، غذاهای مسهل طبیعی مصرف کنید. از جمله این غذاها می توان به آلو، میوه تازه، غلات سبوس‌دار و آجیل اشاره کرد
بیشتر بخوانید: علت اختلال نعوظ در مردان چیست؟
آیا شما نیز تجربه‌ای در خصوص ابتلا به بیماری اپیدیدیمیت دارید؟ برای کنترل و درمان آن چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ لطفا تجربیات و توصیه‌های خود را از بخش نظرات با سایر مخاطبین انگیزه به اشتراک بگذارید.