هیپوکلسمی، که معمولاً به عنوان بیماری کمبود کلسیم شناخته میشود، در هنگامی که سطح کلسیم خون پایین است، رخ میدهد. زمانی که شما علائم کمبود کلسیم در بدن را داشته باشید باید سریعا نسبت به درمان آن اقدام کنید؛ چراکه این کمبود، در طولانی مدت میتواند منجر به عوارض جبران ناپذیری شود.
در این مقاله سعی داریم با بیان علائم این بیماری و معرفی برخی منابع غنی کلسیم به شما عزیزان آموزش دهیم که چگونه از ایجاد این بیماری شایع جلوگیری کنید.
علائم کمبود کلسیم در بدن
کمبود کلسیم ممکن است هیچ گونه علائم اولیهای نداشته باشد؛ اما در صورت بروز هر یک از علائم ذکر شده در زیر، فرد برای جلوگیری از عوارض آن، باید به دنبال تشخیص و درمان سریع این بیماری باشد. (علائم شرح داده شده، ممکن است با پیشرفت بیماری حادتر شوند.)
۱. مشکلات عضلانی
دردهای عضلانی و گرفتگی عضلات، علائم کمبود کلسیم است. در این شرایط افراد هنگام راه رفتن و در حالت بدون حرکت، احساس درد در رانها و بازوها و بخصوص در زیر بغل دارند. کمبود کلسیم همچنین میتواند باعث بی حسی و سوزن شدن در دست، بازو، پا و اطراف دهان شود. این علائم معمولا با انجام فعالیت ازبین نمیروند.
۲. خستگی شدید
مقادیر کم کلسیم در بدن، میتواند باعث بی خوابی یا خواب آلودگی شود. از جمله موارد دیگر این حالت، موارد زیر هستند:
- بی حالی
- احساس کندی و بی حسی
- کمبود انرژی
خستگی ناشی از کمبود کلسیم همچنین میتواند باعث سرگیجه و مشکلات مغزی شود که شامل عدم تمرکز و تسلط ذهنی، فراموشی و سردرگمی است.
۳. ناخن و پوست بیمار
کمبود کلسیم مزمن میتواند روی سلامت پوست و ناخنها تأثیر بگذارد. با کمبود کلسیم، پوست دچار خشکی و خارش میشود؛ تا جایی که محققان هیپوکلسمی را یکی از دلایل ایجاد اگزما و پسوریازیس میدانند. کمبود کلسیم همچنین باعث ایجاد ناخنهای خشک، شکسته و شکننده میشود. به علاوه میتواند شرایط ایجاد بیماری آلوپسی (ریزش مو) را نیز فراهم کند.
۴. پوکی استخوان
کمبود کلسیم تراکم مواد معدنی استخوانها را کاهش داده و میتواند منجر به پوکی استخوان شود. پوکی استخوان باعث میشود استخوانها نازکتر و مستعد شکستگی شوند. این بیماری میتواند باعث درد، مشکلات مربوط به وضعیت ایستادگی و ناتوانیهای احتمالی شود. پ
استخوانها به خوبی کلسیم را ذخیره میکنند، اما برای قوی ماندن به مقادیر زیادی از آن احتیاج دارند. هنگامی که سطح کلسیم پایین باشد، بدن میتواند آن را از استخوانها بگیرد و آنها را شکننده و مستعد آسیب کند. سالها طول میکشد تا استخوانها تراکم مفید خود را از دست دهند و کمبود کلسیم به مرور زمان و به خصوص در صورت عدم درمان و مراقبتهای لازم، مشکلات جدی ایجاد میکند.
۵. سندرم دردناک قبل از قاعدگی (PMS)
سطح کلسیم پایین باعث دردهای مزمن قبل از قاعدگی میشود. یک مطالعه تحقیقاتی که روی یک سری افراد در سال ۲۰۱۷ انجام شد، نشان داد میزان مصرف ۵۰۰ میلی گرم کلسیم به صورت روزانه طی ۲ ماه متوالی، باعث بهبود خلق و خو و کاهش درد در این دوران شده است. بنابراین مصرف روزانه مواد غذایی دارای کلسیم، به خصوص برای خانمها، بسیار توصیه میشود.
۶. مشکلات دندانی
هنگامی که بدن فاقد کلسیم لازم باشد، آن را از منبعی مانند دنداننیز تامین میکند. این موضوع میتواند منجر به مشکلاتی از جمله ایجاد ریشههای ضعیف، لثههای تحریک شده، دندان شکننده و پوسیدگی دندان شود. همچنین کمبود کلسیم در نوزادان میتواند یکی از دلایل دیر دندان درآوردن نوزاد باشد.
افرادی که در کودکی مواد کلسیمدار بیشتری استفاده کردهاند، در بزرگسالی دندانهای بهتری خواهند داشت.
۷. افسردگی
کمبود کلسیم باعث اختلالات خلقی، از جمله افسردگی میشود. بعضی مواقع بدون اینکه فرد هیچ مشکل روحی خاصی در زندگی داشته باشد، احساس افسردگی میکند و علائم آن را در خود میبیند. در این حالت احتمال زیادی برای وجود بیماری هیپوکلسمی است. اگر فردی حس میکند ممکن است کاهش کلسیم باعث تغییر در خلق و خو یا ایجاد علائم افسردگی در وی شده باشد، باید از پزشک بخواهد سطح آن را با آزمایش بررسی کند. مکملهای کلسیم میتوانند به مدیریت این علائم کمک کنند.
عوارض کمبود کلسیم
عوارض بیماری هیپوکلسمی میتواند زندگی فرد مبتلا را تهدید کند. در صورتی که این بیماری درمان نشود و شدت گیرد، میتواند منجر به مرگ فرد مبتلا نیز بشود.
کمبود کلسیم شدید، در صورت مداوا نشدن، باعث ایجاد موارد زیر میشود:
- تشنج
- مشکلات دندانی شدید
- افسردگی
- عارضههای پوستی
- درد مزمن مفاصل و ماهیچهها
- شکستگی استخوان
- ناتوانی جسمی
روش های رفع کمبود کلسیم
امنترین و آسانترین راه برای مدیریت و جلوگیری از کمبود کلسیم، اضافه کردن کلسیم بیشتر به رژیم غذایی است. برخی غذاهای سرشار از کلسیم شامل موارد زیر هستند:
- محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
- لوبیا
- انجیر
- کلم بروکلی
- اسفناج
- غلات غنی شده
- آجیل و دانه از جمله بادام و دانه کنجد
مقدار توصیه شده روزانه کلسیم در رژیم غذایی برای افراد ۱۹ تا ۵۰ ساله، ۱۰۰۰ میلی گرم است؛ در حالی که کودکان و نوجوانان نیاز بیشتری به کلسیم دارند.
توجه داشته باشید که مصرف مکملهای کلسیم بدون اینکه ابتدا با پزشک مشورت کنید، ایده خوبی نیست. کلسیم بیش از حد خطر ابتلا به بیماریهای قلبی عروقی، سنگ کلیه و سایر مشکلات جدی سلامتی را افزایش میدهد. هنگامی که کمبود کلسیم شدید باشد یا هنگامی که مکملها و تنظیم رژیم غذایی به نتایج کافی نرسیده باشند، پزشک ممکن است تزریق کلسیم را تجویز کند.
انواع مکمل کلسیم
مکملهای کلسیم با ترکیبهای متفاوتی وجود دارند که باید طبق تجویز پزشک تهیه و مصرف شوند. این مکملها دارای مقادیر مختلف کلسیم معدنی هستند که کلسیم عنصری نام دارند. رایجترین مکملهای کلسیم عبارت هستند از:
- کلرید کلسیم (۲۱ درصد کلسیم عنصری)
- لاکتات کلسیم (۱۳ درصد کلسیم عنصری)
- کربنات کلسیم (۴۰ درصد کلسیم عنصری)
- کلسیم گلوکونات (۹ درصد کلسیم عنصری)
در برخی از این مکملها علاوه بر کلسیم، ویتامینها و سایر مواد معدنی نیز استفاده شده است.
سخن آخر
بدن به انواع مواد معدنی مختلف مثل منیزیم، پتاسیم، روی، آهن و … نیاز دارد. اما شاید بتوان گفت یکی از حیاتیترین مواد معدنی مورد نیاز که در ساختار اصلی بدن یعنی استخوانها نیز نقش بسزایی دارد کلسیم است. اگر رژیم غذایی صحیح و متناسبی را انتخاب کنیم، به راحتی میتوانیم میزان کلسیم مورد نیاز بدن را تامین و از خطرات و عوارض ابتلا به بیماری هیپوکلسمی در امان باشیم. همه ما میدانیم پیشگیری بهتر از درمان است!
آیا علائم کمبود کلسیم در بدن را تجربه کردهاید؟ برای جبران آن چه روشهایی را در پیش گرفتید؟ به نظر شما بهترین مواد غذایی حاوی کلسیم کدامند؟ ما منتظر خواندن نظرات و تجربیات شما در پایین همین صفحه هستیم.
در همین راستا پیشنهاد میکنیم با علایم کمبود ویتامین دی نیز در انگیره آشنا شوید.