نمونه قرارداد اداره کار + نکات مهمی که باید در انعقاد قراردادها رعایت شوند

قرارداد نوعی تعهد کتبی یا شفاهی بین دو یا چند نفر است و طبق آن طرفین قرارداد متعهد می شوند که به مندرجات آن پایبند باشند. قرارداد کاری نیز به همین منظور بین کارفرما و کارمند عقد شده و در نتیجه آن هر دو طرف از لحاظ قانونی موظف به متعهد بودن به محتوای قرارداد هستند. در این مطلب نکات مهمی که باید هنگام عقد قرارداد رعایت شوند، انواع قراردادها و چند نمونه قرارداد اداره کار را گردآوری کردهایم. با ما همراه باشید.
انواع قراردادها
در حالت کلی قراردادهای استخدامی به دو دسته استخدام دولتی و غیر دولتی تقسیم میشود. استخدام دولتی خود به سه دسته استخدام رسمی، پیمانی و خدماتی تقسیم میشود. کارمندانی که استخدام رسمی دولت هستند شامل قانون استخدام کشوری، مدیریت خدمات کشوری و صندوق بازنشستگی کشوری میشوند. استخدام پیمانی هم مشمول آییننامه استخدام پیمانی و صندوق تأمین اجتماعی شده و مشغول کار در ادارات دولتی میشوند. کارمندان استخدام خدماتی نیز موظف به انجام کارهای خدماتی و پشتیبانی هستند.
استخدام در بخش غیردولتی تحت نظارت نظام استخدامی قانون کار و مشمول صندوق تأمین اجتماعی است. قرارداد کار در شرکتهای غیردولتی شامل پنج نوع زیر است:
- قرارداد دائم: در قرارداد دائم فرد برای همیشه در شرکت مورد نظر مشغول به کار میشود.
- قرارداد موقت: قرارداد موقت، به طور موقتی کارمند را به کار گرفته و پس از زمان تعیین شده، در صورت تمایل هر دو طرف همکاری ادامه مییابد.
- قرارداد کار معین: در قرادادهای کار معین فرد کار یا پروژهای را به عهده گرفته و برای تحویل آن در زمانی مشخص، قرارداد میبندد.
- قرارداد کار آزمایشی: قانون قرارداد کار آزماایشی به این صورت است که کارمند برای مدتی معین و به صورت آزمایشی مشغول به کار میشود. پس از اتمام قرارداد، در صورت تمایل هر دو طرف قرارداد، فرد مجدداً مشغول به کار میشود. اما در شروع مجدد به کار، نوع قرارداد الزاماً آزمایشی نیست.
- قرارداد کارآموزی: در این نوع قراردادها فرد برای آموزش و کار به طور همزمان در شرکتی مشغول به کار میشود. پس از پایان وقت قرارداد در صورت تمایل هر دو طرف همکاری ادامه خواهد داشت.

نکاتی که باید در تنظیم قراردادها رعایت شود
اگر کارمند یا کارفرما به حقوق خود آگاه نباشند، ممکن است یکی از طرفین قصد سوء استفاده یا ناحق کردن حقوق طرف مقابل را داشته باشد. بنابراین هر کدام از طرفین باید ضمن رعایت نکات کلیدی در عقد قرارداد، چهار نسخه از قراداد را پرینت کرده و هر کدام را به کارمند، کارفرما، اداره کار و اتحادیه کارگری (در صورت نبود دسترسی، به امین کارمند) بدهند.
مهمترین نکاتی که باید در نمونه قرارداد اداره کار رعایت شوند، به شرح زیر هستند.
۱. عنوان
اولین مبحث در هر نوع قراردادی، عنوان آن است. باید قبل از هر چیزی عنوان قرارداد ذکر شود. عنوان قرارداد به طور مثال میتواند قرارداد تولید محتوا، ساختمان سازی، کارگری، استخدام و… باشد. البته در این مطلب ما بیشتر روی قراردادهای کاری یا همان استخدامی تمرکز میکنیم.
۲. مشخصات طرفین
پس از عنوان، نوبت به مشخصات کامل و دقیق طرفین قرارداد است. آنها باید در قسمت مربوط به نام و نام خوانوادگی، آدرس، شماره تلفنهای ضروری و سایر ملزومات خاص هر قرارداد را درج کنند. در صورت تغییر آدرس، طرف قرارداد باید کتباً آدرس جدید را ضمیمه قرارداد کند.
۳. موضوع قرارداد
در این قسمت موضوع قرارداد باید به طور کامل و دقیق آورده شود. موضوع میتواند کار در بخشی خاص از شرکتی معین باشد.
۴. نوع قرارداد
نوع قرارداد هم باید در متن قرارداد مشخص شود. انوع مختلف قراداد شامل دائمی، موقت و… هستند. در این بخش نوع قراداد و در صورت موقتی بودن، باید مدت زمان قرارداد هم تعیین شود.
۵. حق السعی
این بند یکی از مهمترین بندهای هر قراردادی است. اغلب مشاجرات حقوقی بین کارمند و کارفرما هم به همین دلیل است. اگر به اندازه کافی در دقیق بودن مبلغ، تاریخ دقیق پرداختها، نحوه دریافت و پرداختها و… دقت نشود، ممکن است موجب مشکلات متعددی شود. همچنین مزایا، پاداش و هر نوع دیگری از پاداشها یا پیشپرداختها به تناسب نوع کار، باید به صورت دقیق در قرارداد ذکر شود.
۶. بیمه
طبق ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرما باید کارمند را در سازمان بیمه تأمین اجتماعی یا سایر سازمانهای بیمه کننده، بیمه کند.
۷. فورس ماژور
این بند از قرارداد در هر نوع نمونه قرارداد اداره کار میتواند ذکر شود و هر گونه مسئولیتی را از عهده طرفین قرارداد در هنگام وقوع حوادث طبیعی مانند طوفان، زلزله و… برمیدارد و طرفین قرارداد مسئولیتی در قبال کار در چنین شرایطی ندارند.
۸. بروز اختلاف
در صورت بروز اختلاف و نبود توافقی در قرارداد، طرفین باید به مرجع حل اختلاف مراجعه کنند. زمانی که یکی از طرفین معتقد است حق او ضایع شده است و در قراراداد هیچ اشارهای برای حل چینن مشکلی نشده، مرجع حل اختلاف میتواند مشکل را حل کند.
۹. فسخ قرارداد
طبق قانون تصویب شده در ۲۵ آبان سال ۱۳۸۷ در مجمع تشخیص مصلحت نظام، هنگام فسخ قرارداد باید به نسبت کارکرد کارمند، حق سنوات به او پرداخت شود. شرایط فسخ قرارداد، از جمله تاریخ دقیق آن نیز باید در قرارداد ذکر شود.
۱۰. اعتبار قرارداد
در نهایت برای معتبر نمودن قرارداد، باید تمام صفحات آن از جانب طرفین قرارداد امضا شود. آخرین تغییرات روزنامه رسمی شرکت نیز باید توسط طرفین مشاهده و ضمیمه قرارداد شود.

چند نمونه قرارداد اداره کار
همانطور که گفتیم قراردادهای اداره کار معمولاً به دو دسته دائم و غیردائم تقسیم میشوند. در این قسمت چند نمونه از فرمتهای مختلف قراردادها را گردآوری کردهایم.
نمونه قرارداد کار
اولین نمونه قرارداد کار
جمهوری اسلامی ایران
وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی
قرارداد کار
۱. مشخصات طرفین
کارفرما / نماینده کارفرما:
آقای / خانم / شرکت ………………………… فرزند ………………… شماره شناسنامه / شماره ثبت ………….. به نشانی ………………..
کارگر / کارمند:
آقای / خانم ……………….. فرزند ………………….. متولد ………………… شماره شناسنامه ……………….. شماره ملی …………………… میزان تحصیلات ………………….. نوع و میزان مهارت ……………………….. به نشانی …………………………..
۲. نوع قرارداد
دائم …. موقت ….. مدت قرارداد: …………….. کار معین …… کارآموزی ….
۳. نوع کار یا حرفه یا وظیفهای که کارمند یا کارگر به آن مشغول میشود ……………………………
۴. محل انجام کار …………………………
۵. ساعت کار ………………………..
۶. حقاسعی
الف: مزد ثابت / مبنا / روزانه / ساعتی ……………… ریال (حقوق ماهیانه: …………………… ریال)
ب: حق مسکن …….. ریال
ج: بن کارگری ……… ریال
د: حق اولاد ……….. ریال
۷. حقوق و مزایای کارگر / کارمند
به صورت هفتگی / ماهانه به شماره حساب ………………….. نزد بانک …………………. شعبه …………….. توسط کارفرما یا نماینده وی پرداخت میگردد.
۸. بیمه
به موجب ماده ۱۴۸ قانون کار، کارفرما مکلف است کارگر / کارمند را نزد سازمان تأمین اجتماعی بیمه کند.
۹. عیدی و پاداش سالیانه
به موجب ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار، مصوب ۶ اسفند ۱۳۷۰ در مجلس شورای اسلامی به ازای یک سال کار معادل با ۶۰ روز مزد ثابت / مبنا (تا سقف ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی کارگران) به عنوان عیدی و پاداش سالانه به کارگر پرداخت میشود. برای کار کمتر از ۱ سال میزان عیدی و پاداش و سقف مربوط به نسبت کارکرد محاسبه خواهد شد.
۱۰. حق سنوات یا مزایای پایان کار
به هنگام فسخ یا خاتمه قرارداد کار، حق سنوات مطابق قانون به کارگر پرداخت میشود.
۱۱. تاریخ تنظیم قرارداد
این قرارداد در تاریخ: روز …….. ماه …… سال ……….. در چهار نسخه تنظیم گردید که یک نسخه نزد کارفرما، یک نسخه نزد کارگر، یک نسخه به تشکل کارگری (در صورت وجود) و یک نسخه نیز توسط کارفرما به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل تحویل میشود.
امضای کارفرما / نماینده کارفرما ………………. امضای کارگر …………….
دومین نمونه قرارداد اداره کار
به نام خدا
شماره …………………………… تاریخ …………………………..
این قرارداد به موجب ماده (۱۰) قانون کار جمهوری اسلامی ایران بین کارفرما / نماینده قانونی کارفرما و کارگر منعقد میشود.
۱. مشخصات طرفین
کارفرما / نماینده کارفرما:
آقای / خانم / شرکت ………………………… فرزند ………………… شماره شناسنامه / شماره ثبت ………….. به نشانی ………………..
کارگر / کارمند:
آقای / خانم ……………….. فرزند ………………….. متولد ………………… شماره شناسنامه ……………….. شماره ملی …………………… میزان تحصیلات ………………….. نوع و میزان مهارت ……………………….. به نشانی …………………………..
۲. نوع قرارداد
دائم …. موقت ….. مدت قرارداد: …………….. کار معین …… کارآموزی ….
۳. نوع کار یا حرفه یا وظیفهای که کارمند یا کارگر به آن مشغول میشود ……………………………
۴. محل انجام کار …………………………
۵. تاریخ انعقاد قرارداد ……………………….
۶. مدت قرارداد …………………………..
۷. ساعت کار ……………………
میزان ساعت کار و ساعت شروع و پایان آن با توافق طرفین تعیین میگردد. ساعت کار نمیتواند بیش از میزان مندرج در قانون کار تعیین شود؛ لیکن کمتر از آن مجاز است.
۸. حقالسعی
الف: مزد ثابت / مبنا / روزانه / ساعتی ……………… ریال (حقوق ماهیانه: …………………… ریال)
ب: حق مسکن ماهیانه …….. ریال
ج: بن کارگری ماهیانه ……… ریال
د: حق اولاد ماهیانه ……….. ریال
ه. پایه سنوات روزانه ……… ریال
و. سایر مزایا ……………….. ریال
۹. حقوق و مزایای کارگر / کارمند
به صورت هفتگی / ماهانه به شماره حساب ………………….. نزد بانک …………………. شعبه …………….. توسط کارفرما یا نماینده قانونی وی پرداخت میگردد.
۱۰. بیمه
به موجب ماده ۱۴۸ قانون کار، کارگاههای مشمول این قانون مکلف هستند بر اساس قانون تأمین اجتماعی نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.
۱۱. عیدی و پاداش سالیانه
به موجب ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار، مصوب ۶ اسفند ۱۳۷۰ در مجلس شورای اسلامی به ازای یک سال کار معادل با ۶۰ روز مزد ثابت / مبنا (تا سقف ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی کارگران) به عنوان عیدی و پاداش سالانه به کارگر پرداخت میشود. برای کار کمتر از ۱ سال میزان عیدی و پاداش و سقف مربوط به نسبت کارکرد محاسبه خواهد شد.
۱۲. حق سنوات یا مزایای پایان کار
به استناد ماده ۲۴ قانون کار در صورت خاتمه قراراداد کار دائم / معین / موقت، کارفرما مکلف است به کارگری که مطابق قرارداد یک سال یا بیشتر به کار اشتغال داشته است، برای هر سال سابقه اعم از متوالی یا متناوب، بر اساس آخرین حقوق مبلغی معادل یک ماه حقوق به عنوان مزایای پایان کار (حق سنوات) به وی پرداخت نماید.
۱۳. فسخ قرارداد
به استناد ماده ۲۵ قانون کار و تبصره آن در قانون کار موقت و یا برای انجام کار معین، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد و رسیدگی به اختلافات ناشی از این نوع قرارداد در صلاحیت هیأتهای تشخیص و حل اختلاف میباشد.
۱۴. سایر
سایر موضوعات مندرج در قاون کار و مقررات تبعی از جمله مرخصی استحقاقی نسبت به این قرارداد اعمال خواهد شد.
۱۵. این قرارداد در چهار نسخه تنظیم گردید که یک نسخه نزد کارفرما، یک نسخه نزد کارگر، یک نسخه به تشکل کارگری (در صورت وجود) و یک نسخه نیز توسط کارفرما به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل تحویل میشود.
محل امضای کارفرما ………………………………. محل امضای کارگر ………………………………
سومین نمونه قرارداد اداره کار
بسمه تعالی
قرارداد کار
این قرارداد به موجب ماده (۱۰) قانون کار جمهوری اسلامی ایران بین کارفرما / نماینده قانونی کارفرما و کارگر منعقد میشود.
۱. مشخصات طرفین
کارفرما / نماینده کارفرما:
آقای / خانم / شرکت ………………………… فرزند ………………… شماره شناسنامه / شماره ثبت ………….. به نشانی ………………..
کارگر / کارمند:
آقای / خانم ……………….. فرزند ………………….. متولد ………………… شماره شناسنامه ……………….. شماره ملی …………………… میزان تحصیلات ………………….. نوع و میزان مهارت ……………………….. وضعیت تأهل …………………… به نشانی …………………………..
۲. نوع قرارداد
دائم …. موقت ….. مدت قرارداد: …………….. کار معین …… کارآموزی ….
۳. نوع کار یا حرفه یا وظیفهای که کارمند یا کارگر به آن مشغول میشود ……………………………
۴. محل انجام کار …………………………
۵. تاریخ انعقاد قرارداد ……………………….
۶. مدت قرارداد …………………………..
۷. ساعت کار ……………………
میزان ساعت کار و ساعت شروع و پایان آن با توافق طرفین تعیین میگردد. ساعت کار نمیتواند بیش از میزان مندرج در قانون کار تعیین شود؛ لیکن کمتر از آن مجاز است. ساعت کار عادی روزانه ۷ ساعت و ۲۰ دقیقه و در هفته ۴۴ ساعت است.
۸. تعطیل هفتگی ……………….. (یک روز در هفته اجباری است)
۹. مرخصی سالیانه …………. روز که تاریخ استفاده با توافق طرفین قرارداد خواهد بود. در کارگاههایی که کمتر از ۱۰ نفر نیرو دارند، بدون احتساب جمعه و تعطیلات ۲۱ روز و کارگاههایی که ۱۰ نفر و بیشتر نیرو دارند، بدون احتساب جمعه و تعطیلات، ۲۶ روز خواهد بود.
۱۰. حقالسعی
الف: مزد ثابت / مبنا / روزانه / ساعتی ……………… ریال (حقوق ماهیانه: …………………… ریال)
ب: حق مسکن ماهیانه …….. ریال
ج: بن کارگری ماهیانه ……… ریال
د: حق اولاد ماهیانه ……….. ریال
ن. پایه سنوات روزانه ……… ریال
ه. پاداش افزایش تولید یا بهرهوری ………………… ریال که طبق توافق طرفین قابل پرداخت است.
ی. سایر مزایا ……………….. ریال
۱۱. بیمه
به موجب ماده ۱۴۸ قانون کار، کارگاههای مشمول این قانون مکلف هستند بر اساس قانون تأمین اجتماعی نسبت به بیمه نمودن کارگران واحد خود اقدام نمایند.
۱۲. عیدی و پاداش سالیانه
به موجب ماده واحده قانون مربوط به تعیین عیدی و پاداش سالانه کارگران شاغل در کارگاههای مشمول قانون کار، مصوب ۶ اسفند ۱۳۷۰ در مجلس شورای اسلامی به ازای یک سال کار معادل با ۶۰ روز مزد ثابت / مبنا (تا سقف ۹۰ روز حداقل مزد روزانه قانونی کارگران) به عنوان عیدی و پاداش سالانه به کارگر پرداخت میشود. برای کار کمتر از ۱ سال میزان عیدی و پاداش و سقف مربوط به نسبت کارکرد محاسبه خواهد شد.
۱۳. حق سنوات یا مزایای پایان کار
به هنگام فسخ یا خاتمه قرارداد کار، حق سنوات مطابق قانون به کارگر پرداخت میشود.
۱۴. فسخ قرارداد
به استناد ماده ۲۵ قانون کار و تبصره آن در قانون کار موقت و یا برای انجام کار معین، هیچ یک از طرفین به تنهایی حق فسخ آن را ندارد و رسیدگی به اختلافات ناشی از این نوع قرارداد در صلاحیت هیأتهای تشخیص و حل اختلاف میباشد.
۱۵. سایر
سایر موضوعات مندرج در قاون کار و مقررات تبعی از جمله مرخصی استحقاقی نسبت به این قرارداد اعمال خواهد شد.
۱۶. این قرارداد در چهار نسخه تنظیم گردید که یک نسخه نزد کارفرما، یک نسخه نزد کارگر، یک نسخه به تشکل کارگری (در صورت وجود) و یک نسخه نیز توسط کارفرما به اداره تعاون، کار و رفاه اجتماعی محل تحویل میشود.
کارفرما ………………………………. کارگر ………………………………
نمونه قرارداد موقت
به نام خدا
بر اساس مفاد ماده دوم قانون کار جمهوری اسلامی ایران، این قرارداد کار بین ……… که در این قرارداد به اختصار «کارفرما» نامیده میشود و آقا / خانم ……. فرزند ……. دارای شناسنامه شماره ……. صادره از ….. ساکن ………. که از این پس «کارمند» نامیده میشود، منعقد میگردد.
تبصره: این قرارداد جهت کار موقت با توجه به بند (و) از ماده ۱۰ قانون کار بین طرفین تنظیم گردیده است.
۱. مدت قرارداد
مدت این قرارداد ……………. ماه است که شروع آن از تاریخ ……… و پایان آن تا تاریخ ………… میباشد و محل انجام کار، واقع در دفتر مرکزی کارفرما به نشانی …………………………………………………… است.
تبصره: ۳ ماه از ابتدای مدت این قرارداد جنبه آزمایشی دارد و در حین و در پایان مدت مذکور چنانچه نحوه عملکرد کارمند فوقالذکر مورد تأیید کارفرما نباشد، طبق مقررات قانون کار به این قرارداد خاتمه داده خواهد شد.
۲. موضوع قرارداد
انجام خدمت در قسمت …………. شرکت میباشد و آقا / خانم ………….. متعهد است که وظایف محوله را با رعایت مقررات و طبق شرح وظایف ابلاغ شده به ایشان انجام دهد.
۳. ساعت کار
ساعات کار شرکت معادل ۴۴ ساعت کار در هفته میباشد و در صورت انجام کار اضافی با تأیید کارفرما طبق مقررات قانون کار مزایای اضافه کار به کارمند پرداخت خواهد شد. ۴۴ ساعت کاری در هفته به شکل ۵ روز (از شنبه الی سه شنبه) ۹ صبح الی ۶ بعد از ظهر، چهارشنبهها از ۹ صبح الی ۵ بعد از ظهر و پنج شنبهها تعطیل میباشد.
۴. حقالسعی
۱.۴. حقوق ماهیانه …………….. ریال
۲.۴. حق جذب ماهیانه ………. ریال
۳.۴. خواربار و مسکن ……….. ریال
۴.۴. کمک عائله مندی ………. ریال
۵.۴. سایر مزایا:
تبصره: مالیات بر حقوق و مزایا و کسورات مربوط به حق بیمه تأمین اجتماعی و سایر کسورات قانونی از دریافتی ماهانه کارمند کسر و خالص پرداختی از طرف کارفرما به نامبرده پرداخت خواهد شد.
۵. خانم / آقای …………….. طی مدتی که برای شرکت کار میکنند، حق استفاده از تعطیلات رسمی و مرخصی استحقاقی سالیانه را بر اساس مقررات قانون کار دارا خواهند بود.
۶. این قرارداد پس از پایان خدمت از سوی هر یک از طرفین قابل فسخ خواهد بود. ولی در حین اجرای آن نیز با توافق طرفین و پرداخت حق سنوات معادل یک ماه آخرین حقوق و مزایای دریافتی در ازای هر سال خدمت میتوان این قرارداد را فسخ کرد. مشروط به این که تصمیم یک ماه قبل به طرف مقابل اعلام شده باشد. در صورت پایان یافتن مدت قرارداد نیز شرکت موظف است پاداش پایان خدمت را معادل یک ماه آخرین حقوق دریافتی به ازای هر سال کار به کارمند بپردازد.
۷. خانم / آقای ……………….. با دریافت مبالغ مذکور هر گونه ادعای بعدی در مورد دریافت مزایای پایان قرارداد کار را از خود سلب مینمایند.
۸. اختلافات ناشی از اجرای این قرارداد بدواً از طریق سازش بین طرفین حل و فصل و در صورت عدم سازش، در مراجع حل اختلاف مذکور در قانون کار حل و فصل خواهد شد.
۹. بقیه مواردی که در این قرارداد پیشبینی نشده باشد، بر اساس قانون کار و سایر قوانین مربوطه خواهد بود.
«این قرارداد در ۹ بند و ۳ تبصره در تاریخ ………………….. تنظیم و به امضای طرفین رسید.»
امضای کارفرما ………………………. امضای کارمند ……………………………
حرف آخر
در نهایت لازم به ذکر است که قرارداد، توافقنامه و تفاهمنامه با یکدیگر متفاوت هستند. برای رسمیتر کردن کار خود حتماً از قرارداد استفاده کنید. رسمیت و قابل استناد بودن قراردادها بیش از توافقنامهها و آن هم بیشتر از تفاهمنامهها است. در حقیقت تفاهمنامهها الزام قانونی نداشته و قابل استناد نیستند، اما توافقنامه تا حدودی الزامآور است و ذکر برخی بندها در محتوای آن، تا حدودی رسمیت آن را بیشتر میکند.
نظر شما چیست؟ نمونه قرارداد اداره کار در شرکتی که مشغول هستید، با کدام یک از نمونهها همخوانی داشت؟ قرارداد شما دائم است یا غیردائم؟ اگر تجربهای در این رابطه دارید، برای اطلاعرسانی و آگاه نمودن هر چه بیشتر سایرین، با ما و همراهان انگیزه به اشتراک بگذارید.